Healthy Lifestyle Behaviours of Women Receiving Assisted Reproductive Treatment and Factors Which Create the Behaviours: A Qualitative Research

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 240 - 264, 31.05.2024

Ayşe Deliktaş Demirci , Tuğçe Atasayar , Kamile Kabukcuoğlu

https://doi.org/10.33708/ktc.1401383

Öz

The present study’ aim is an in-depth examination of the healthy lifestyle behaviors and the elements that constitute them in infertile women receiving reproductive-assisted treatment. The research was conducted using a descriptive qualitative research design with 15 primary infertile women receiving assisted reproductive treatment. The data was analyzed using thematic analysis steps. As a result of the analyses, three main themes emerged: "behavioral determinants", "infertility" and "healthy lifestyle process". Women do not have "health consciousness" regarding the effect of their lifestyle behaviors on treatment, and they often emphasize "power of self" regarding having or not having healthy lifestyle behaviors. Women, who often emphasize that they do not show compassion to themselves, complain that they do not give the necessary importance and attention to their bodies and psychology. It has been stated that most women do " not take responsibility for their health" to promote their health, and they are in a "stress impasse". It has been determined that most women do not have sufficient healthy lifestyle behaviors, the phenomenon of "neglected body" exists, and they face problems due to the burden of "roles dedicated to them" by society. It was emphasized that infertile women have difficulties in exhibiting healthy lifestyle behavior and that stress and deterioration in relationships, gender roles, the effects of infertility on the self, awareness of healthy behaviors, and motivation for change are important in healthy lifestyle behaviors. Therefore, it is recommended that infertility nurses plan nursing interventions to eliminate the negative effects of these elements.

Anahtar Kelimeler

Self-perception, infertility, health promotion, healthy lifestyle behaviors, gender roles

Üremeye Yardımcı Tedavi Alan Kadınların Sağlıklı Yaşam Davranışları ve Davranışları Oluşturan Unsurlar: Nitel Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın amacı; üremeye yardımcı tedavi alan infertil kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve onları oluşturan unsurların derinlemesine incelenmesidir. Araştırma, tanımlayıcı nitel araştırma deseni kullanılarak üremeye yardımcı tedavi almakta olan 15 primer infertil kadın ile yürütülmüştür. Veriler, tematik analiz adımlarından yararlanılarak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda “davranış belirleyicileri”, “infertil olma” ve “sağlıklı yaşam süreci” olmak üzere üç ana tema ortaya çıkmıştır. Kadınların yaşam davranışlarının tedavi üzerine etkisine ilişkin bir “sağlık bilinci”nin olmadığı, sıklıkla sağlıklı yaşam davranışlarına sahip olma ya da olmama durumuna ilişkin “benliğin gücü”ne vurgu yaptıkları görülmüştür. Kendilerine şefkat göstermediklerini sıklıkla vurgulayan kadınlar, bedenlerine ve psikolojilerine gereken önem ve dikkati vermediklerinden yakınmışlardır. Çoğu kadının sağlığını geliştirmek için yeterli “sağlık sorumluluğunu al(ma)”dığı ve “stres çıkmazı”nda oldukları belirtilmiştir. Kadınların çoğunun sağlıklı yaşam davranışlarına yeterli düzeyde sahip olmadıkları, “ihmal edilen beden” olgusunun var olduğu, toplum tarafından kendilerine “adanmış roller”in yükü ile karşı karşıya kaldıkları belirlenmiştir. İnfertil kadınların sağlıklı yaşam davranışı sergilemede zorluklarının olduğu; yaşanılan stres ve ilişkilerde bozulma, toplumsal cinsiyet rolleri, infertilitenin benlik üzerine etkileri, sağlıklı yaşam davranışlarına ilişkin bilinç ve değişim motivasyonun sağlıklı yaşam davranışları üzerine önemli olduğu vurgulanmıştır. Bu nedenle infertilite hemşirelerin bu unsurların olumsuz etkilerini ortadan kaldıracak şekilde hemşirelik girişimlerini planlaması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Benlik algısı, infertilite, sağlığı geliştirme, sağlıklı yaşam davranışları, toplumsal cinsiyet roller

Etik Beyan

Araştırmanın yürütülebilmesi için X Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafından onay alınmıştır (Onay No: 275, Tarih: 18.05.2023).

Kaynakça

• Aitken, R. J. (2020, January). The male is significantly implicated as the cause of unexplained infertility. In Seminars in Reproductive Medicine, 38(1), 003-020.
• Aksoy, C. S. (2010). Antropolojide beden sorunsalına bedenlileşme teorisinin katkısı. Antropoloji, (24), 69-93.
• Aksoy, C. S. (2014). Üremeye dair yaygın söylemler: Ortadoğu bağlamında Türkiye’yi yeniden değerlendirmek. Antropoloji, (28), 1-26.
• Altiparmak, S., & Derya, Y. A. (2018). The effects of fertility-supporting health training on healthy lifestyle behaviors and infertility self-efficacy in infertile women: A quasi-experimental study. European Journal of Integrative Medicine, 20, 146-153.
• Aşcı, Ö., & Gökdemir, F. (2020). Erkeklerde fertiliteyi etkileyebilecek riskli yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Androloji Bülteni, 22(4), 219-225.
• Bektaş, G., & Süt, H. K. (2021). İnfertil ve fertil kadınların yaşam tarzı davranışları. Androloji Bülteni (Andrology Bullettin), 23(2), 67-76.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
• Bulduk, S., Yurt, S., Dinçer, Y., & Ardıç, E. (2015). Sağlık davranışı modelleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 28-34.
• Champion, V.L., & Skinner, C.S. (2008) The Health Belief Model. In Glanz, K., Rimer, B.K. and Viswanath, K. Eds., Health behavior and health education Theory, research, and practice. 4th Edition, Jossey-Bass, San Francisco, 45-65.
• Demir, S., & Beji, N. K. (2015). İnfertil çiftlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları (Derleme). Androloji Bülteni, 17(61), 136-139.
• Deliktaş Demirci, A, & Kabukcoğlu K. (2021). İnfertil kadınların “kadın olma” ya ilişkin tanımları ve görüşleri: Bir nitel araştırma. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 97-104.
• Emokpae, M. A., & Brown, S. I. (2021). Effects of lifestyle factors on fertility: practical recommendations for modification. Reproduction and Fertility, 2(1), R13-R26.
• Emokpae, M. A., & Igharo, O. G. (2020). Linking senescence, apoptosis, and oxidative stress in fertility. In Aging (pp. 113-123). Elsevier.
• Erol, S. & Erdoğan, S. (2007). Sağlık davranışlarını geliştirmek ve değiştirmek için transteoretik modelin kullanılması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 86-94.
• Faramarzi, M., Pasha, H., Esmailzadeh, S., Kheirkhah, F., Hajian-Tilaki, K., & Salmalian, H. (2014). A survey of correlation infertility self-efficacy with behavioral health scales in infertile women. Health, 6(10), 943-949.
• FIRAT, B. Ö., & Şahin, N. H. (2022). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Kapsamında İnfertilite ve Damgalanma: Bir Sistematik Derleme. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 5(1), 93-103.
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1988). Coping as a mediator of emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 466-475.
• Gelbaya, T. A., Potdar, N., Jeve, Y. B., & Nardo, L. G. (2014). Definition and epidemiology of unexplained infertility. Obstetrical & gynecological survey, 69(2), 109-115.
• Golden, H. L., Vosper, J., Kingston, J., & Ellett, L. (2021). The impact of mindfulness-based programmes on self-compassion in nonclinical populations: A systematic review and meta-analysis. Mindfulness, 12, 29-52.
• Gözüm, S., & Çapık, C. (2014). Sağlık davranışlarının geliştirilmesinde bir rehber: sağlık inanç modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 7(3), 230-237.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology , 30(4), 233-252.
• Ilacqua, A., Izzo, G., Emerenziani, G. P., Baldari, C., & Aversa, A. (2018). Lifestyle and fertility: the influence of stress and quality of life on male fertility. Reproductive Biology and Endocrinology, 16(1), 1-11.
• Kaya, Y., Beji, N. K., Aydin, Y., & Hassa, H. (2016). The effect of health-promoting lifestyle education on the treatment of unexplained female infertility. European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 207, 109-114.
• Khalid, A., & Dawood, S. (2020). Social support, self-efficacy, cognitive coping and psychological distress in infertile women. Archives of Gynecology and Obstetrics, 302, 423-430.