Investigating the Relationship Between Smartphone Use and Social Dominance Orientation in University Students

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 62 - 68, 28.03.2024

Mehmet Cüneyt Birkök , Semanur Tatoğlu

https://doi.org/10.35365/ctjpp.24.1.07

Öz

Bu çalışma, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesinde eğitim alan 388 lisans öğrencileri üzerinde yapılmıştır. Çalışmanın amacı akıllı telefon bağımlılığı ve sosyal baskınlık yönelimini incelemektir. Genel olarak bağımlılık ve bunun içinde teknoloji veya sosyal medya bağımlılığı gibi alt bağımlılıkların özellikle sosyal problemlerin yoğunlaştığı hareketlilik dönemlerinde yönlendirmeye çok açık bir konu olarak sosyal grup baskınlığı ile olan ilişkisi önem kazanmaktadır. Akıllı telefon bağımlılığı ile sosyal baskınlık yönelimi ölçekleri ve sosyo demografik değişkenler aracılığıyla incelenmiştir. Araştırmada Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği (ATBÖ) ve Yeni Sosyal Baskınlık Yönelimi Ölçeği 7 Kısa Form (YSBYÖ7) ile veri toplanmıştır. Telefon bağımlılığı ile sosyal baskınlık arasında ters yönde zayıf ilişki, erkeklerde kadınlara göre baskınlık yöneliminin daha yüksek, annesi tarımcı olan katılımcıların daha yoğun telefon kullandıkları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, baskınlık, teknoloji

Does intensive smartphone use increase social dominance orientation in students?

Öz

This study was conducted on 388 Sakarya University Faculty of Education undergraduate students. The study aimed to examine smartphone addiction and social dominance orientation. The relationship between addiction in general and sub-addictions such as technology or social media addiction and social group dominance as a subject that is very open to manipulation, especially during periods of mobility when social problems intensify, gains importance. Smartphone addiction and social dominance orientation scales and socio-demographic variables were examined. The study collected data with the Smartphone Addiction Scale (SAS-SF) and the New Social Dominance Orientation Scale 7 (NSDOS7). It was found that there was a weak inverse relationship between phone addiction and social dominance, dominance orientation was higher in males than females, and participants whose mothers were agriculturalists used phones more intensively.

Anahtar Kelimeler

Addiction, dominance, technology

Kaynakça

• Ada, Serkan, ve Hasan Tatlı. 2012. “Akıllı Telefon Kullanımını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma”. Ss. 1-10 içinde Akademik Bilişim Konferansı 2012, Antalya. Antalya: Akademik Bilişim.
• Aktaş, Hasret, ve Nurcan Yılmaz. 2017. “Üniversite gençliğinin yalnızlık ve utangaçlık unsurları açısından akıllı telefon bağımlılığı”. International Journal of Social Sciences and Education Research 3(1):85-100. doi: 10.24289/ijsser.283590.
• Arslan, Ahmet, ve Aylin Tutgun Ünal. 2013. “Examination of Cell Phone Usage Habits and Purposes of Education Faculty Students”. Journal of Human Sciences 10(1):182-201.
• Aydın, Elif, ve Sefa Şahan Birol. 2020. “Boş zaman aktivitelerinde akıllı telefon kullanımının anne çocuk etkileşimi açısından incelenmesi”. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 7(1):13-24.
• Baykan, Zeynep, Hasan Güneş, ve Yasemin Seyfeli̇. 2021. “Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Akıllı Telefon Bağımlılığı ile Akademik Erteleme ve Akademik Başarı Arasındaki İlişki”. Tıp Eğitimi Dünyası 20(61):119-34. doi: 10.25282/ted.848495.
• Çakır, Özlem, ve Ebru Oğuz. 2017. “Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ile Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişki”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13(1):418-29. doi: 10.17860/mersinefd.290711.
• Danbold, Felix, Ivuoma N. Onyeador, ve Miguel M. Unzueta. 2022. “Dominant Groups Support Digressive Victimhood Claims to Counter Accusations of Discrimination”. Journal of Experimental Social Psychology 98:1-16. doi: 10.1016/j.jesp.2021.104233.
• Dolan, Eric W. 2023. “People share fake news because they don’t want to be ostracized from their social circles, study suggests”. PsyPost. Geliş tarihi 21 Nisan 2023 (https://www.psypost.org/2023/03/people-share-fake-news-because-they-dont-want-to-be-ostracized-from-their-social-circles-study-suggests-69234).
• Dolu, Osman, Aytekin Geleri, ve H. İbrahim Bağlar. 2013. Suç Sosyolojisi. editör A. Geleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Dula, Ali, ve Şakir Güler. 2022. “Akıllı Telefon Bağımlılığı Üzerinde Dijital Sosyal Baskının Rolünü Keşfetmek”. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi 4(4):306-14.
• Hartanto, Andree, Kristine Y. X. Lee, Yi Jing Chua, Frosch Y. X. Quek, ve Nadyanna M. Majeed. 2023. “Smartphone Use and Daily Cognitive Failures: A Critical Examination Using a Daily Diary Approach with Objective Smartphone Measures”. British Journal of Psychology 114(1):70-85. doi: 10.1111/bjop.12597.
• Hawi, Nazir S., ve Maya Samaha. 2017. “The Relations Among Social Media Addiction, Self-Esteem, and Life Satisfaction in University Students”. Social Science Computer Review 35(5):576-86. doi: 10.1177/0894439316660340.
• Hayırcı, Beyza, ve Enver Sarı. 2020. “Lise Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılık Düzeyleri ile Sosyal Kaygı ve Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi 7(1):61-79.
• Işık, Metin, ve İrem Kaptangil. 2018. “Akıllı Telefon Bağımlılığının Sosyal Medya Kullanımı ve Beş Faktör Kişilik Özelliği İle İlişkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinden Bir Araştırma”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7(2):695-717. doi: 10.15869/itobiad.361081.
• İkiışık, Hatice, Güven Turan, Selin Korkmaz, Hüseyin Bilal Aydın, Hatice Merve Solak, Kübra Özmeral, Semanur Bayram, ve Mücahit Bulut. 2020. “Öğrencilerde Akıllı Telefon Bağımlılığının Değerlendirilmesi: Bir Tıp Fakültesi Örneği”. Bağımlılık Dergisi 21(4):317-25. JASP Team. 2023. “JASP (Version 0.17.2)[Computer software]”.
• Karaçanta, Hatice. 2002. “Üniversite öğrencilerinin sosyal baskınlık yönelimi ve başka bazı değişkenler açısından karşılaştırılması”. Tez, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji̇ (Sosyal Psikoloji̇) Anabilim Dalı, Ankara.
• Kaya, Bilal, ve Selahattin Güneş. 2023. “The Relationship between Smartphone Addiction and Identity Development among Adolescents”. Research on Education and Psychology 7(1):39-50. doi: 10.54535/rep.1266606.
• Kaynak, Bağdat Deniz, Meryem Kaynak Malatyalı, ve Derya Hasta. 2021. “Yeni Sosyal Baskınlık Yönelimi Ölçeği’nin (SBY7) Türkçeye Uyarlanması”. Psikoloji Çalışmaları 41(1):301-30. doi: 10.26650/SP2020-0108.
• Kutlu, Mustafa, ve Mustafa Pamuk. 2017. “Investigation of university students’ problematic usage of mobile phone in the context of personalitytr”. Journal of Human Sciences 14(2):1263-72.
• Levin, Shana, Christopher M. Federico, Jim Sidanius, ve Joshua L. Rabinowitz. 2002. “Social Dominance Orientation and Intergroup Bias: The Legitimation of Favoritism for High-Status Groups”. Personality and Social Psychology Bulletin 28(2):144-57. doi: 10.1177/0146167202282002.
• Mert, Abdullah, ve Gizem Özdemir. 2018. “Yalnızlık Duygusunun Akıllı Telefon Bağımlılığına Etkisi”. OPUS International Journal of Society Researches 8(1):88-107. doi: 10.26466/opus.382285.
• Neci̇poğlu, Dilay, Hatice Bebi̇ş, ve E. Ümit Sevi̇ğ. 2019. “Dezavantajlı Gruplar (Göçmen, Mülteci, Sığınmacı, Gey, Lezbiyen, Mahkumlar...) ve Kültürel Yaklaşım”. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği - Özel Konular 5(3):68-75.
• Noyan, Cemal, Asli Darcin, Serdar Nurmedov, Onat Yilmaz, ve Nesrin Dilbaz. 2015. “Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeğinin Kısa Formunun üniversite öğrencilerinde Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 16:73-81. doi: 10.5455/apd.176101.
• Okumuşoğlu, Sultan. 2017. “Sosyal Baskınlık Yöneliminin Kişilik Özellikleri ile İlişkisi”. Ulakbilge Dergisi 5(12):881-95. doi: 10.7816/ulakbilge-05-12-08.
• Pratto, F., L. M. Stallworth, ve J. Sidanius. 1997. “The gender gap: differences in political attitudes and social dominance orientation”. The British Journal of Social Psychology 36 ( Pt 1):49-68. doi: 10.1111/j.2044-8309.1997.tb01118.x.
• Sağır, Adem, ve Hasan Eraslan. 2019. “Akıllı Telefonların Gençlerin Gündelik Hayatlarına Etkisi: Türkiye’de Üniversite Gençliği Örneği”. OPUS International Journal of Society Researches 10(17):48-78. doi: 10.26466/opus.515339.
• Sidanius, Jim, ve Felicia Pratto. 2001. Social Dominance: An Intergroup Theory of Social Hierarchy and Oppression. USA: Cambridge University Press.
• Sidanius, Jim, Felicia Pratto, ve Lawrence Bobo. 1996. “Racism, conservatism, Affirmative Action, and intellectual sophistication: A matter of principled conservatism or group dominance?” Journal of Personality and Social Psychology 70:476-90. doi: 10.1037/0022-3514.70.3.476.
• Swiątek, Agata Hiacynta, Małgorzata Szczesniak, Blanka Aleksandrowicz, Daria Zaczkowska, Weronika Wawer, ve Małgorzata Ścisłowska. 2023. “Problematic Smartphone Use and Social Media Fatigue: The Mediating Role of Self-Control”. Psychology Research and Behavior Management 16:211-22. doi: 10.2147/PRBM.S389806.
• Szudek, Andrew, Kathryn Hill, ve Joanna Edwards, ed. 2022. Simply Psychology. GB: Dorling Kindersley Ltd. Tekinarslan, Erkan, ve Melih Derya Gürer. 2011. “Problematic Internet Use among Turkish University Students: A Multidimensional Investigation Based on Demographics and Internet Activities”. Journal of Human Sciences 8(1):1028-51.
• Trinidad, Jose Eos. 2023. “Meaning-Making, Negotiation, and Change in School Accountability, Or What Sociology Can Offer Policy Studies”. Sociological Inquiry 93(1):153-78. doi: 10.1111/soin.12485.
• Tutgun-Ünal, Aylin, ve Veysel Bozkurt. 2020. “Sosyal Medya Bağımlılığı Belirtileri Üzerine Etki Eden Faktörler”. Ss. 193-221 içinde Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği, editör M. Şeker, Y. Bulduklu, ve C. Korkut. Türkiye Bilimler Akademisi.
• Usán Supervía, Pablo, Carlos Salavera Bordás, ve Alberto Quílez Robres. 2022. “The Mediating Role of Self-Esteem in the Relationship Between Resilience and Satisfaction with Life in Adolescent Students”. Psychology Research and Behavior Management 15:1121-29. doi: 10.2147/PRBM.S361206.
• Varol, Onur. 2023. “Çevrimiçi manipülasyon nasıl incelenmeli ve yorumlanmalı”. Sarkaç. Geliş tarihi 21 Nisan 2023 (https://sarkac.org/2023/03/cevrimici-manipulasyon-nasil-incelenmeli-ve-yorumlanmali/).
• Walker, Ruth, Ashlyn Moraine, Hannah Osborn, Kristen Black, Asia Palmer, Kendra Scott, Leigh Humphrey, Julie Madden, ve Erin Prince. 2022. ““Exploring Diversity with Statistics: Step-by-step JASP Guides””. Open Textbooks. Open Textbooks.