KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE İŞ YERİ SİBER ZORBALIĞI, PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ VE DUYGUSAL ZEKÂ

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 21 - 31, 21.03.2025

Yasemin Asiltürk Okutan

https://doi.org/10.35365/ctjpp.25.1.03

Öz

Bugün dünyamızda yaşanan en önemli gelişmelerden biri elektronik iletişim ağı olan internettir. İnternet sayesinde bilgiye hızlı erişim, yeni bilgi üretme, anında başkaları ile paylaşma ve depolama sağlanmaktadır. Bireyler yine internet sayesinde sosyal ortamlarda arkadaşlıklar kurmakta, duygu ve düşüncelerini çekinmeden, tanınma korkusu olmadan ifade etmektedir. İnternet teknolojisinin kullanım alanlarının her geçen gün artması beraberinde birtakım olumsuzlukları da getirmektedir. Bu olumsuzluklardan biri olan ve son yıllarda artmaya başlayan siber zorbalık bilimsel araştırmaların tercih edilen konusu hâline gelmiştir. Günümüzde de siber zorbalık davranışlarının farklı şekillerde kendini gösterdiği gözlemlenmektedir. Bilgi iletişim teknolojilerinin yaygın kullanımı ile birlikte zorbalık türü farklı bir boyuta geçerek siber zorbalık türü yalnızca gençlerde değil çalışanları üzerinde de olumsuz etkiler göstermektedir. Bununla birlikte teknoloji saldırgan davranışlar için kullanılmaya başlamıştır. Gerek gençlerde gerekse yetişkinlerde önemli bir sorun teşkil eden siber zorbalığın ilerleyen zamanlarda davranış bozuklukları sınıfına gireceği düşünülmektedir.
Çalışmada anket tekniği kullanılarak elde edilen veriler analiz edilmiş ve yapısal eşitlik modellemesi oluşturularak bulgular yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda genel olarak iş yerinde meydana gelen siber zorbalığın çalışanların psikolojik iyi oluşları ve kendi duygularına yönelik olarak duygusal zekâ seviyelerinin olumsuz etkilendiği tespit edilmiştir. Çalışanların psikolojik ve fiziksel olarak iyi oluşlarını olumsuz etkileyen siber zorbalık, çalışanlarda performans kaybına sebep olmakta ve bu durum örgütte de verim azalmasına yol açmaktadır. Ayrıca siber zorbalığa maruz kalan çalışanların duygusal zekâ puanları düştüğünden düşünme yetileri azalmakta ve duygularını yönetmek noktasında sorunlar yaşamaktadırlar. Yine bu durumda örgüte olumsuz yansımaktadır.
Genel bir ifade ile araştırma sonucunda siber zorbalığın psikolojik iyi oluş ve duygusal zekâ ile arasında negatif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiş, siber zorbalığın psikolojik iyi oluş ve duygusal zekâya olumsuz yönde bir yordayıcı olduğuna ulaşılmıştır. Yani siber zorbalık seviyesinin yüksek olması psikolojik iyi oluş ve duygusal zekâ seviyelerinin düşük olmasına sebep olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Zorbalık, Geleneksel Zorbalık, Siber Zorbalık, İş Yeri Siber Zorbalığı, Psikolojik İyi Oluş, Duygusal Zekâ, Konaklama İşletmeleri.

WORKPLACE CYBER BULLYING IN ACCOMMODATION BUSINESSES, PSYCHOLOGICAL WELLNESS AND EMOTIONAL INTELLIGENCE

Öz

One of the most important developments in our world today is the Internet, which is an electronic communication network. Thanks to the Internet, rapid access to information, new information generation, instant sharing and storage are provided. Thanks to the internet, individuals make friends in social environments and express their feelings and thoughts without hesitation and without fear of recognition. The increase in the usage areas of internet technology day by day brings with it a number of negativities. Cyberbullying, which is one of these negativities and has started to increase in recent years, has become the preferred subject of scientific research. Today, it is observed that cyberbullying behaviors manifest themselves in different ways. With the widespread use of information and communication technologies, the type of bullying has changed into a different dimension, and the type of cyberbullying has negative effects not only on young people but also on employees. However, technology has begun to be used for aggressive behavior. It is thought that cyberbullying, which is an important problem for both young people and adults, will be classified as behavioral disorders in the future.
In the study, the data obtained by using the questionnaire technique were analyzed and the findings were interpreted by creating a structural equation modeling. As a result of the research, it has been determined that cyberbullying, which occurs in the workplace in general, negatively affects the psychological well-being of the employees and their emotional intelligence levels for their own emotions. Cyberbullying, which negatively affects the psychological and physical well-being of the employees, causes a loss of performance in the employees and this leads to a decrease in productivity in the organization. In addition, since the emotional intelligence scores of the employees who are exposed to cyberbullying decrease, their thinking skills decrease and they have problems in managing their emotions. Again, in this case, it reflects negatively on the organization.
In general terms, as a result of the research, it was determined that cyberbullying has a negative relationship with psychological well-being and emotional intelligence, and it was found that cyberbullying is a negative predictor of psychological well-being and emotional intelligence. In other words, a high level of cyberbullying causes low levels of psychological well-being and emotional intelligence.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Bullying, Traditional Bullying, Cyberbullying, Workplace Cyberbullying, Psychological Well-Being, Emotional Intelligence

Kaynakça

• Akın, A. (2009). Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi Odaklı Grupla Psikolojik Danışmanın Psikolojik İyi Olma ve Öz-Duyarlık Üzerindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akman, N. (2019). Ergenlerde Siber Zorbalık ile İlgili Demografik Değişkenlerin İncelenmesi: Bir Meta Analiz Çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin Çağ Üniversitesi Enstitü.
• Caruso, D. R. ve Salovey, P. (2007). Duygusal Zekâ Yöneticisi. (Çev. S. Kaymak). İstanbul: Crea. (Eserin orijinali 2004’te yayımlandı).
• Chu, X. (2020). The bystander effect in cyberbullying. A study based on network groups [Doctoral dissertation]. Central China Normal University.
• Çetinkaya, Ö. ve Alparslan, A. M. (2011). “Duygusal Zekânın İletişim Becerileri Üzerine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 16(1), 363-377.
• Dennehy, R., Meaney, S., Cronin, M., & Arensman, E. (2020). The psychosocial impacts of cybervictimisation and barriers to seeking social support: Young People’s Perspectives. Children And Youth Services Review, 111, 104872.
• Farrington, D.P. (1993). Understanding and Preventing Bullying. The University of Chicago Press.
• Hsieh, Y.P. (2020). Parental psychological control and adolescent cyberbullying victimisation and perpetration: The mediating roles of avoidance motivation and revenge motivation. Asia Pacific Journal of Social Work and Development, 30(3), 212-226. https://doi.org/10.1080/02185385.2020.1776153.
• Karabatak, S., Namlı, A. ve Karabatak, M. (2018). “Lise Öğrencilerinin Siber Zorbalığa İlişkin Algıları ve Siber Zorbalığa Karşı Alınması Gereken Önlemler”. 6th International Symposium on Digital Forensic and Security, IEEE Xplore, 2018, 400, Category numberCFP18F05-ART, Code 136277.
• Karakaya Özyer, K. (2021). Ölçek geliştirme ve güvenirlik analizleri: Jamovi uygulaması. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 6(5), 1330-1384. https://doi.org/10.30622/tarr.1004560.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi. 38. Baskı, Nobel Yayınevi.
• Kaur, N. & Hirudayaraj, M. (2021). “The Role of Leader Emotional Intelligence in Organizational Learning: A literature Review Using 4I Framework”. New Horizons in Adult Education and Human Resource Development, 33(1), 51-68.
• Keyes, C.L.M., Shmotkin, D. & Ryff, C.D. (2002). “Optimizing Well-being: The Empirical Encounter of two Traditions”. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.
• Kowalskı, R.M. & Limber, S.P. (2007).“Electronic Bullying Among Middle School Students”. Journal of Adolescent Health, 41(6), 2007, 22–30.
• Macaulay, P.J., Betts, L.R., Stiller, J., & Kellezi, B. (2022). Bystander responses to cyberbullying: The role of perceived severity, publicity, anonymity, type of cyberbullying, and victim response. Computers in Human Behavior, 131, 107238. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.10723.
• Özdemir, E. N. (2017). The Association Between Employees’ Perception of Three Socio-Cultural Dimentions, Quality of Work Life and Psychological Well-Being (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Yeditepe Universitesi.
• Peker, A., & Kasikci, F. (2022). Do positivity and sensitivity to cyberbullying decrease cyber-bullying? Acta Educationis Generalis, 12(2), 90-111. https://doi.org/10.2478/atd-2022-0016.
• Peker, A., Kars, M. ve Taşgın, A. (2024). Siber Zorbaliğa Seyirci Müdahale Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, c.10, s.2, ss. 199-220.
• Pepler, D., Mishna, F., Doucet, J., & Lameiro, M. (2021). Witnesses in cyberbullying: Roles and dilemmas. Children & Schools, 43(1), 4553.
• Pişkin, M. (2002). “Okul Zorbalığı: Tanımı, Türleri, İlişkili Olduğu Faktörler ve Alınabilecek Önlemler”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2(2), 531-562.
• Ryff, C. D., Singer, B. H., & Dienberg Love, G. (2004). “Positive Health: Connecting Well–being With Biology”. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences, 359(1449), 1383-1394.
• Ryff, C.D. (1995). “Psychological Weil-being in Adult life”. Current Directions in Psychological Science, 4(4), 99-104. Salovey, P., Mayer, J.D. & Caruso, D. (2002). “The Positive Psychology of Emotional İntelligence”. In C. R. Snyder ve S. J. Lopez (Eds.), Handbook of Positive Psychology (P. 159–171). Oxford University Press
• Smith, P.K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S. & Neil, T. (2008). “Cyberbullying: Its Nature and Impact in Secondary School Pupils”, The Journel of Child Psychology and Psychiatry, 49(4), 376-385.
• Somuncuoğlu, D. (2004). Durumlu Öğrenmenin Duygusal Zekâ Yeterliliklerinin Geliştirilmesine Etkisi. (Doktora Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Topçu, Ç., Erdur, B.Ö. ve Çapa A.Y. (2008). “Farklı Okul Türlerinden Türk Öğrenciler Arasında Sanal Tufan, Ş. (2011). Geliştirilen Duygusal Zekâ Eğitimi Programının Ortaöğretim Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Duygusal Zekâ Düzeylerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• TÜİK (2021). Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılı hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-BilisimTeknolojileri-(BT)-KullanimArastirmasi2021-37437.
• TÜİK (2022). Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılı hane halkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-BilisimTeknolojileri-(BT)-KullanimArastirmasi2022.
• Ybarra, M.L., & Mitchell, K.J. (2004). “Online Aggressor/Targets, Aggressors, And Targets: A Comparison of Associated Youth Characteristics”. Journal Of Child Psychology and Psychiatry, 45, 1308-1316.