Opinions of Elementary School Administrators and Teachers on Management by Values

Yıl 2007, Cilt: 52 Sayı: 52, 639 - 664, 01.03.2007

Dr. Kürşad Yılmaz

Öz

The purpose of this study is to determine opinions of elementary school administrators and teachers on management by values. In the present survey model study “Management by values Scale” was used to gather data. In the scope of the study 407 administrators and 712 teachers employed in 21 city centers from the seven regions of Turkey were contacted. For the study percentage, frequency, arithmetic mean, t-test and analysis of variance were used. According to the data obtained from the study, when administration was concerned, the teachers showed a lower participation than the administrators and thought that the administrators displayed behavior of management by values “too” often. However, the administrators believed they carried out such tasks “completely”. There was a difference between opinions of elementary school administrators and teachers on management by values, depending on their position. Opinions of the school administrators did not differ according to gender, age, educational background, seniority and region of employment. There was no significant difference between opinions of the teachers according to gender and educational background, whereas there was a significant difference according to age, occupational seniority and region of employment.

Anahtar Kelimeler

Organizational values , management by values , elementary schools

İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Değerlere Göre Yönetim İle İlgili Görüşleri

Öz

Bu çalışmanın amacı ilköğretim okullarında görev yapan okul yöneticisi ve öğretmenlerin, ilköğretim okullarında değerlere göre yönetim ile ilgili görüşlerini belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmada veri toplama aracı olarak “Değerlere Göre Yönetim Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında, Türkiye'deki yedi coğrafi bölgede bulunan 21 il merkezinde görev yapan 407 okul yöneticisi ve 712 öğretmene ulaşılmıştır. Araştırmada yüzde, frekans, aritmetik ortalama, t testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmenler, okul yöneticilerinin okullarını değerlere göre yönetmesi ile ilgili olarak okul yöneticilerinden daha düşük bir düzeyde katılım göstermekte ve okul yöneticilerinin değerlere göre yönetim ile ilgili davranışları “çok” derecesinde yerine getirdiklerini düşünmektedirler. Okul yöneticileri ise bu davranışları “tamamen” yerine getirdiklerini düşünmektedir. İlköğretim okulu yöneticilerinin ilköğretim okullarını değerlere göre yönetmesi ile ilgili olarak okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüşleri arasında göreve göre fark bulunmuştur. Okul yöneticilerinin görüşleri arasında cinsiyet, yaş, eğitim durumu, kıdem ve görev yapılan bölgeye göre fark bulunmamıştır. Öğretmenlerin görüşlerinde ise cinsiyet ve eğitim durumuna göre fark bulunmamış, yaş, mesleki kıdem ve görev yapılan bölgeye göre fark bulunmuştur. * Bu çalışma yazarın Prof. Dr. Ali Balcı Danışmalığında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsünde 2006 yılında hazırlamış olduğu, İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerine Göre Kamu İlköğretim Okullarında Bireysel ve Örgütsel Değerler ve Okul Yöneticilerinin Okullarını Bu Değerlere Göre Yönetme Durumları konulu doktora tez çalışmasının bir bölümüne dayalı olarak hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel değerler , değerlere göre yönetim , ilköğretim okulları

Kaynakça

• Akbaba-Altun, S. (2004). İlköğretim okulu yöneticilerinin iş değerleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiriler Kitabı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya. 06–09 Temmuz 2004.
• Allport, G. W. (1968). A person in psychology. Boston: Beacon Press.
• Aydın, İ. P. (2001). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem A.
• Balcı, A. (2000). Örgütsel sosyalleşme: kuram, strateji ve taktikler. Ankara: Pegem A.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A.
• Blanchard, K. ve O’Connor, M. (1998). Değerlerle yönetim. (Çev: K. Ay). İstanbul: Epsilon.
• Çelik, V. (1997). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem.
• Çelik, V. (2000). Eğitimsel liderlik. Ankara: Pegem A.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2004). Ekonomik ve Sosyal Göstergeler. http://ekutup.dpt.gov.tr/ekonomi/gosterge/tr/esg.asp. 21.12.2005. İndirme Tarihi:
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi. Ankara: Nobel.
• Erçetin, Ş. (2000). İlköğretim okulları hangi değerlerle yönetiliyor?. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 31–43.
• Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (4), 55–72.
• Fitz-enz, J. (1990). Human value management: the value-adding human resource management strategy for the 1990s. San Francisco, California: Jossey-Bass.
• Gümüş, M. (1996). Örgütsel değerler sistemi, işletme başarısının temelleri ve etik yönetim kararları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations. London: Harper Collins Business.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J. ve Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / Healthy schools. Newbury Park, CA: SAGE.
• Institute of Value Management (2001). Value Management. http://www.ivm.org.uk. İndirme Tarihi: 20.02.2004.
• Irby, B., Brown, G. ve Yang, L. L. (2006). Values of organizations and leadership. (Edt: F. W. English). Encyclopedia of educational leadership and administration. California: SAGE.
• İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: örgütsel bağlılık. Konya: Çizgi.
• İpek, C. (1999). Resmi liseler ile özel liselerde örgütsel kültür ve öğretmen- öğrenci ilişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Jones, G. R. (1998). The experience and evolution of trust: Implications for cooperation and teamwork. Academy of Management Review, 23 (3), 531– 547.
• Kamer, M. (2000). Örgütsel güven, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Law, L. Y. S., Walker, A. ve Dimmock, C. (2003). The influence of principals’ values on their perception and management of school problems. Journal of Educational Administration, 41 (5), 498–523.
• McDonald, P. ve Gandz, J. (1991). Identification of values relevant to business research. Human Resource Management, 30 (2), 217-236.
• Nicholson, J. D. (1991). The Relationships Between Cultural Values, Work Beliefs, And Attitudes Towards Socioeconomic Issues: A Cross-Cultural Study. Unpublished Doctorate Dissertation. The Florida State University College Of Business, Department of Management.
• Oğuzkan, F. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: Emel.
• Orhan, K. (1997). İş doyumu ve değerler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Rokeach, M. (1968). Beliefs, attitudes and values. San Francisco: Jossey Bass.
• Rokeach, M. (1973). The nature of the human values. New York: The Free Press.
• Rokeach, M. (1979). From individual to institutional values: with sprecial reference to the values of science. (Edt: M. Rokeach). Understanding human values. New York: The Free Press.
• Sağnak, M. (2003). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algıları ile kişisel değerleri arasındaki uyum düzeyleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.
• Sağnak, M. (2004). Örgütlerde değerler yönünden birey-örgüt uyumu ve sonuçları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 10 (37), 72–95.
• Sağnak, M. (2005). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değerlere ilişkin algıları. Eğitim ve Bilim, 30, (136), 31–38.
• Sargut, S. (1994). Kültürlerarası farklılaşma ve yönetim. Ankara: V Yayınları.
• Sayles, L. R. (1981). Leadership: what effective managers really do… and how they do ıt. USA: McGraw-Hill.
• Schwartz, S. ve Sagie, G. (2000). Value consensus and importance: a cross- national study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31 (4), 465–497.
• Sezgin, F. (2006a). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel ve örgütsel değerlerinin uyumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sezgin, F. (2006b). İlköğretim okulu öğretmenlerinin birey-örgüt değer uyumuna ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12 (48), 557–583.
• Şişman, M. (1996). Yönetim kuramı ve kültürlerarası farklılaşma açısından yönetim uygulamaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2 (2), 295– 308.
• Williams, M. R. (1979). Change and stability in values and value systems: a sociological perspective. (Edt: M. Rokeach). Understanding human values. New York: The Free Press.
• Yaman, M. (2001) Kişilerin değerleri ile birlikte çalışmayı tercih ettikleri kişilerin özellikleri arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Yetek, Y. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin demokratik değerlere sahip olma düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çanakkale.
• Yılmaz, K. (2006). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerine göre kamu ilköğretim okullarında bireysel ve örgütsel değerler ve okul yöneticilerinin okullarını bu değerlere göre yönetme durumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.