Mohammad al-Humayyis's Perception of Abū Ḥanīfa

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 92 - 114, 15.09.2020

Seher Yeniyayla , Mustafa Aykaç

Öz

Salafīsm movement, especially in recent years, it has become a trend that attracts attention with the propaganda made by the use of press and broadcast organs. Since this trend is confused with “Salaf “or “Salaf-i Salihin” concepts, it was not difficult to find supporters. This confusion has become insurmountable when the Salafīsts try to include the views of important figures accepted by the Islamic world, such as Abū Ḥanīfa. The Salafīsts claim that they are the followers of the Salaf, as well as that the views of Abū Ḥanīfa overlap with the Salafīst views. Mohammad al-Humayyis is one of those who define himself as Salafī and claim that Abū Ḥanīfa is also Salafī. In this study, it is aimed to reveal the perception of the Salafīsm's Abū Ḥanīfa through the example of Mohammad al-Humayyis. However, in order for our study not to exceed the limits of the article, only the views of Mohammad al-Humayyis about the attributes of the subject will be discussed. For this purpose, the views of Muhammed al- Humayyis and the views of Abū Ḥanīfa will be compared. In this way, it will be revealed to what extent the claims of Mohammad el-Humayyis in particular and the Salafīs' claims about Abū Ḥanīfa reflect the truth. Various works have been written before about the religious views of Salafīsts. However, for the first time, an article was prepared, drawing attention to the efforts of Salafīsts to have their beliefs accepted through Abū Ḥanīfa.

Anahtar Kelimeler

Kalām, Ḥanafīsm, Salafīsm, Wahhābīsm, Abū Ḥanīfa, Mohammad al-Humayyis

Muhammed el-Hümeyyis’in Ebû Hanîfe Algısı

Öz

Selefîlik hareketi, özellikle son yıllarda basın ve yayın organlarının sistemli kullanılmasıyla yapılan propagandalarla dikkatleri üzerine çeken bir akım haline gelmiştir. Bu akım Selef ya da Selef-i Sâlihîn kavramları ile karıştırıldığından dolayı taraftar bulmakta zorlanmamıştır. Bu kavram kargaşası, Selefîlerin görüşlerine Ebû Hanîfe gibi İslâm âlemi tarafından kabul görmüş önemli şahsiyetlerin görüşlerini de dâhil etmeye çalışmasıyla karmaşık bir hâl almıştır. Selefîler, Selef takipçileri olduklarını iddia ettikleri gibi Ebû Hanîfe’nin görüşlerinin Selefî görüşlerle örtüştüğünü de öne sürmektedirler. Kendisini Selefî olarak tanımlayan ve Ebû Hanîfe’nin de Selefî olduğunu iddia edenlerden birisi de Muhammed el Hümeyyis’tir. Bu çalışmada Muhammed el Hümeyyis örneği üzerinden Selefîliğin Ebû Hanîfe algısını ortaya çıkarmak hedeflenmiştir. Ancak çalışmamızın makale sınırlarını aşmaması için, Muhammed el Hümeyyis’in itikadî konularda yaptığı değerlendirmelerinden sadece Tevhîd ve Allah’ın sıfatları ile ilgili görüşleri ele alınacaktır. Bu amaç doğrultusunda Muhammed el Hümeyyis’in görüşleri ile Ebû Hanîfe’nin görüşleri karşılaştırılacaktır. Böylece özelde Muhammed el Hümeyyis’in, genelde ise Selefîlerin Ebû Hanîfe hakkındaki iddialarının gerçeği ne derece yansıttığı ortaya çıkarılacaktır. Selefîlerin itikadî görüşleri hakkında daha önce çeşitli eserler kaleme alınmıştır. Fakat ilk defa Ebû Hanîfe üzerinden Selefîler’in kendi itikadî görüşlerini kabul ettirme gayretlerine dikkat çeken bir makale hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Hanefîlik, Selefîlik, Vehhabîlik, Muhammed el-Hümeyyis

Kaynakça

• Abdülazîm Mahmûd ed Dîb. “Cüveynî, İmamül Haremeyn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/141-144. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Ali el-Kâri el-Hanefî. el-Fıkhu’l-ekber Şerhi İmam-ı Âzam Ebû Hanîfe Numan b. Sabit el-Kûfî. Beyrut-Lübnan: Daru’l-kutub el-ilmiyye, 1984.
• Aykaç, Mustafa. “Tahâvî Bağlamında İki Farklı Hanefîlik Okuması: Ekmelüddîn el-Bâbertî ve İbn Ebi’l-İzz Örneği”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/33 (Haziran 2018), 127-156.
• Babertî, Muhammed b. Muhammed b. Mahmud. Şerhu’l Akîdeti’t-Tahaviyye. thk. Ahmed Mahmud eş- Şehade. y.y.: Mektebetü’l-Hanîfeti, ts.
• Beyazîzâde, Ahmed Efendi. el Usulü’l-Münife li’l-İmam Ebû Hanîfe İmam-ı Azam Ebû Hanîfe’nin İtikadî Görüşleri: Araştırma ve Notlar İlavesiyle. çev. İlyas Çelebi. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 6. Basım, 2017.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail Ebu Abdullah el-Cu’fî. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Mustafa Dîb el-Buga. Beyrut: y.y. 1987.
• Cürcânî, Ali İbn Muhammed es-Seyyid eş-Şerif. Şerhu’l-Mevâkıf. çev. Ömer Türker. 3 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2015.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn. el-Varakât Fıkıh Usulü. çev. Adnan Memduhoğlu. İstanbul: Beyan Yayınları, 2016. Çelebi, İlyas. “Sıfat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/100-106. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Ebû Hanîfe. İmâm-ı A’zam’ın Beş Eseri el-Fıkhu’l-ekber. çev. Mustafa Öz. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2017.
• Ebû Hanîfe. İmâm-ı A’zam’ın Beş Eseri el-Fıkhu’l-Ebsat. çev. Mustafa Öz. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2017.
• Ebû Hanîfe. İmâm-ı A’zam’ın Beş Eseri el-Vasiyye. çev. Mustafa Öz. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2017.
• Ebû Hanîfe. İmâm-ı A’zam’ın Beş Eseri el-Âlim ve’l-Müteallim. çev. Mustafa Öz. İstanbul: MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2017.
• Fahreddîn er-Râzî. Esâsu’t-Takdîs Fî İlmi’l-Kelâm. çev. İbrahim Coşkun. İstanbul: İz Yayıncılık, 2018.
• Haseni, Seyyid Ali Hoşafçı. Selefilik Adı Altındaki Görüşlere Ehl-i Sünnet’in Cevapları Hadislerin Tahriç ve Değerlendirmeleriyle. Sistem Matbaacılık. İstanbul: Yasin Yayınevi, 2015.
• Hümeyyis, Muhammed İbn Abdurrahman. Usulid-din indel-İmamı Ebî Hanîfe. b.y.: Daru’s-Sumey’ili’n-Neşr ve’t-Tevzi, 1992.
• İbn Ebi’l-İzz ed-Dımeşkî, el-Kadî Ali b. Ali b. Muhammed. Şerh’ul-Akidetü’t-Tahavîyye. thk. Salih b. Abdurrahman el-Hüseyin. Şam: Guraba Yayınları, 1434/2013.
• İbn Ebi’l-İzz ed-Dımeşkî. el-Akîdetü’t-Tahâviyye ve Şerhi. çev. M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Guraba Yayıncılık, 2018.
• “İbn’ül-Münîr”, İslâm Âlimleri Ansiklopedisi Erişim 30 Ağustos 2019. www.ehlisunnetbuyukleri.com İzmirli, İsmail Hakkı. Yeni İlmi Kelam. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
• Kâdî İyaz. Eş-Şifâ bi Tarifi Hukuki’l-Mustafa. çev. Naim Erdoğan-Hüseyin S. Erdoğan. İstanbul: Bedir Yayınevi, 2017.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş-Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011. Özler, Mevlüt. “İlahî İsim ve Sıfatlar”. Kelâm El Kitabı. ed. Şaban Ali Düzgün. 245. Ankara: Grafiker Yayınları, 3. Basım, 2013.
• “Senûsî, Muhammed b. Yûsuf”, İslâm Âlimleri Ansiklopedisi Erişim 30 Ağustos 2019. www.ehlisunnetbuyukleri.com
• Yeniyayla, Seher. Selefîliğin Ebû Hanîfe Algısı. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.