Portrait of A Scholar from The Ottoman Empire to The Republic of Turkey: Moḥammad İḥsan Oghuz’s Life, Works and Effects to The Literature

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 19 - 54, 15.09.2020

Mustafa Aykaç

Öz

Moḥammad Iḥsan Oghuz is a scholar who gave works in the topic of religious sciences and witnessed the last years of the Ottoman Empire and the first period of the Republic. Since he lived in the most turbulent period of Turkish geography, his ideas are important and it is seen that the studies on the life and scientific personality of this scholar, are limited, and his books and their content are not known by the world of science. Therefore, there is a need for a study that includes the life of this scholar, all of his works and the content of these works. In the research we conducted for this purpose, first of all, the life of Muhammed İḥsan Oghuz was summarized by his own handwriting, then the works he wrote and their content were explained. On the other hand, the scholar died in 1991 and his family members are alive. We included some of the information we obtained from the interviews we had with his family in our study in terms of determining the author's character. Since it was not aimed to introduce the scientific personality of the author in our study, comprehensive evaluations were not made about his theological or mystical views. The main goal in this study is to introduce the author's works to researchers, thus to guide future research.

Anahtar Kelimeler

Kalām,, Sūfism, Moḥammad Iḥsan Oghuz, Ottoman Empire, Republic of Turkey

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Bir Âlim Portresi: Muhammed İhsan Oğuz’un Hayatı, Eserleri ve Literatüre Etkisi

Öz

Muhammed İhsan Oğuz dinî ilimler alanında eserler veren, Osmanlı’nın son yılları ile Cumhuriyet’in ilk dönemine tanıklık etmiş bir âlimdir. Türkiye coğrafyasının en çalkantılı döneminde yaşaması sebebiyle fikirleri önem arz eden bu âlimin hayatı ve ilmî kişiliğine dair çalışmaların sınırlı olduğu, eserlerinin ve içeriklerinin ise ilim dünyası tarafından bilinmediği görülmektedir. Dolayısıyla bu âlimin hayatını, eserlerini ve bu eserlerin içeriğini özetleyen bir çalışmaya ihtiyaç söz konusudur. Bu amaçla yaptığımız araştırmada öncelikle Muhammed İhsan Oğuz’un kendi dilinden hayatı özetlenmiş, sonra telif ettiği eserler ve bunların içeriği anlatılmıştır. Diğer taraftan 1991 yılında vefat eden müellifin aile fertleri hayattadır. Ailesi ile yaptığımız görüşmelerden elde ettiğimiz bilgilerden bazıları da yazarın kişilik özelliklerinin tespiti açısından çalışmamıza dâhil edilmiştir. Çalışmamızda müellifin ilmî kişiliğini tanıtmak hedeflenmediğinden kelâmî veya tasavvufî görüşleri hakkında kapsamlı değerlendirmeler yapılmamıştır. Bu çalışmada hedeflenen husus, müellifin eserlerini araştırmacılara tanıtmak, böylece sonradan yapılacak araştırmalara yol göstermektir.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Tasavvuf, Muhammed İhsan Oğuz, Osmanlı Devleti, Türkiye Cumhuriyeti

Kaynakça

• Algar, Hamid. “Bahâeddin Nakşibend”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/458- 460. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Coşkun, İbrahim. “İnsanın Hilafet Misyonu ve M. İhsan Oğuz’un Eş’ariyyenin İnsan Tasavvuruna Yönelttiği Eleştiriler”, V. Uluslararası Şeyh Şa’ban-ı Velî Sempozyumu-Eş’arîlik-. Haz. Mustafa Aykaç vd. 69-86. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Matbaası, 2018.
• Erdoğan, Tunahan. “Bir Aidiyet Tartışması: Süleyman Hilmi Tunahan ve Muhammed İhsan Oğuz Arasında Üç Kitap”. Turkısh Academıc Research Revıew 4/1 (Mart2019), 135-166.
• Ḳasṭamûnî, Muḥammed İḥsan Oğuz Faḳīrullah Muḥammed İḥsân b. Muḥammed ‘Aṭâullah’ın Terceme-i Ḥâli.http://earsiv.kastamonu.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.12597/1430 . (Erişim 23 Ağustos 2020)
• Köle, Bekir. “Seyyid Ahmed Çapakçûrî’nin Mürîdi Muhammed İhsan Oğuz’a Gönderdiği İrşad Mektupları”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17/2 (2015), 75-101.
• Kusursuz, Bayram. Ahmet Avni Konuk’un Vahdet-i Vücûd Müdafaası. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2003.
• Memiş, Abdurrahman. “Oğuz, Muhammed İhsan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/321-322. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Miftâḥu’s-Sa‘âde. İstanbul: Oğuz Yayınları, 2020.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Kitâbu’l-Ḳażâ ve’l-Ḳader. İstanbul: Oğuz Yayınları, 2019.
• Oğuz, Muhammed İhsan. 21 Soruda Tasavvufî Gerçekler. İstanbul: Oğuz Yayınları,1991.
• Oğuz, Muhammed İhsan. İslâm Düşüncesinde 7 Önemli Konu. İstanbul: Oğuz Yayınları,1993.
• Oguz, Muhammed İhsan. Ḥayât-ı Dünyâ ve Âḫiret. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası, 1973.
• Oğuz, Muhammed İhsan. İslâm Tasavvufunda Vahdet-i Vücûd. İstanbul: Oğuz Yayınları, 1995.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Dîn-i Mübîn-i İslâm. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası, 1975.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Dîn-i Celîl-i İslâm. İstanbul: Ahmet Sait Matbaası, 1975.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Arifler Silsilesi. İstanbul: Oğuz Yayınları, 2003.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Tasavvuf Yolunda Manevî Cihad. İstanbul: Oğuz Yayınları, 1998.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Muhammed İhsan Oğuz’dan Mektuplar. b.y.: Oğuz Yayınları, ts.
• Oğuz, Muhammed İhsan. Sorular ve Cevaplar. İstanbul: Oğuz Yayınları, 1995.
• Sunar, Cavit. Vahdet-i Şühûd-Vahdet-i Vücûd Meselesi. Ankara: Resimli Posta Matbaası Ltd. Şirketi, 1960.
• Yılmaz, Sevim. Muhammed İhsan Oğuz ve Tasavvuf Felsefesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2005.