Doğaltaşların CaO, MgO ve SiO2 İçerikleri ile Knoop Sertlik Değerleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 2, 162 - 171, 31.12.2017

Mustafa Gürsoy , Zeyni Arsoy , Murat Sert

Öz

Doğaltaşların sertlik derecesini belirleyen birçok parametre bulunmaktadır. Bunlardan en
önemlilerinden biri doğaltaşların elementel bileşimleridir. Doğaltaşların içerdiği ana elementlerden
olan kalsiyum (Ca), Silisyum (Si) ve Magnezyum (Mg) oranlarının sertlik üzerinde ne gibi
etkilerinin olacağı da bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de farklı
alanlarda kullanılan, farklı oranlarda CaO içeriğine sahip beş farklı Ca (Kalsiyum) içerikli
Kireçtaşı, beş farklı MgO içerikli Dolomitik Kireçtaşı ve beş farklı SiO₂ (Silisyum) içerikli
Volkanik Doğaltaş olmak üzere toplam 15 çeşit doğaltaş numunesi kullanılmıştır. Doğaltaşların TS
EN 14205’e göre yüzey sertlikleri ve TS EN 15309’a göre elementel bileşimleri belirlenmiştir.
Çalışma sonucunda Mg, Ca, ve Si içeren doğaltaşların, sadece Ca, ve Si içeriklerine göre kendi
aralarında yapılan karşılaştırmalarda anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bunun yanında Ca, ve Si
içeriklerine göre birbirleri ile yapılan karşılaştırmalarda Mg içeren dolomitik kireç taşlarının Ca
içeren normal kireçtaşlarına göre yüzey sertliklerinin %15,60 daha yüksek olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Doğaltaşlar, Kimyasal Analiz(XRF), Knoop Sertlik Değeri

Kaynakça

• Referans1- Athanasiou, V., Zervaki, A.D, Papamichos, E., Giannakopulous, A. (2016) The Use of Knoop Indentation for the Assessment of the Elastic Properties of Mortars and Natural Stones, International Journal of Rock Mechanics & Mining Science, 83, 241-247.
• Referans2- Carter G. M., Henshall J. L., Wakeman R. J., (1993) “Knoop hardness and fracture anisotropy of calsite” Journal of Materials Science Letters, 12, 407-410
• Referans3- Çelik M. Y., Yeşilkaya, L., Ersoy, M., Turgut, T. (2011) “Karbonat Kökenli Doğaltaşlarda Tane Boyu ile Knoop Sertlik Değeri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Madencilik, Cilt 50, Sayı 2, Sayfa 35-46.
• Referans4- Karaman K., Erçıkdı, B., Cihangir, F., Kesimal, A. (2011) “Kayaçların Tek Eksenli Basınç Dayanımı Tahmininde Schmidt Çekici Yöntemlerinin İncelenmesi” Türkiye 22. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi 11-13 Mayıs 2011, ANKARA.
• Referans5- Le Bas, M. J., Le Maitre, R. W., Streckeisen, A. & Zanettin,B., (1986). A Chemical Classification of Volcanic Rocks Based on the Total Alkali–Silica Diagram. Journal of Petrology 27, 745–750.
• Referans6- TS EN 14205, Türk standartları Enstitüsü, Doğal taş deney metotları - Knoop sertliğinin tayini, 2004.
• Referans7- TS EN 15309, Türk Standartları Enstitüsü, Atıkların ve toprağın nitelendirilmesi - X ışını floresans yöntemi kullanılarak elementel bileşimin tayini.
• Referans8- Yaşar S., Çapik, M., Yılmaz, A.O. (2014) “Schmidt Sertliği İle Kesilebilirlik Parametreleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi”, Madencilik, Cilt 53, Sayı 1-2, Sayfa 31-38.