NEV’Î DİVANI’NDA AŞK ÜZERİNE TEŞBİHLER

Yıl 2017, Sayı: 1, 21 - 36, 30.04.2017

Hasan Ekici

Öz

Aşk, tüm zamanların en vazgeçilmez temalarından biri olarak
varlığını sürdürmüştür. Klasik Türk şirinde aşk; hem mecazî, hem de ilahî boyutta en
çok işlenen temalardan biridir. Asırlar boyunca Divan şairleri kendi bakış
açılarına göre aşkı tanımlamaya çalışmışlardır.
Şairler, aşkı tanımlarken çeşitli teşbihler ve mecazlardan faydalanmışlardır. Bu
çalışmada, Nev’î Dîvânı’nda geçen aşk ile ilgili beyitler tespit edildi. Bu beyitlerden hareketle
sırasıyla Nev’î’de âşık-maşuk ilişkisi ve rakip anlayışı ele alındı. Daha sonra
da
aşk ile ilgili teşbihler tespit edildi. Aşk teşbihleri gruplandırılarak maddeler
halinde verildi. Bu çalışmadan hareketle şairin üslubu, sanatı, aşka bakışı
hakkında bir değerlendirmeye sahip olunabilir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, Nev’î, aşk

Kaynakça

• Ayvazoğlu, Beşir (2013). Aşk Estetiği, İstanbul: Kapı Yay. Batislam, H. Dilek (2003). “Divan Şiirinde Âşık, Sevgili, Rakip Üçlüsü ve Ölüm”. Folklor/Edebiyat 9 (34): 186-199.
• Birgül, Fatih (2000). Aşkın Halleri. İstanbul: Sufi Kitap. Cürcani, Seyyid Şerif (1997). Arapça-Türkçe Terimler Sözlüğü. çev. Arif Erkan. İstanbul: Bahar Yay. Çetindağ, Yusuf (2011). Aşk Üzerine. İstanbul: Kitabevi Yay. Devellioğlu, Ferit (1997). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara: Aydın Kitabevi Yay. İbn Arabi (2009). İbn Arabi, İlahi Aşk çev. Mahmut Kanık. İstanbul: Kurtiş Matbaacılık. Kuzubaş, Muhammet (2010). "Muhibbî Divanı'nda Aşk Üzerine Teşbihler". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3 (10): 409-419. Kaplan, Mahmut (2016). Divan Şiirinde Aşk Şairin Gönül Miracı Adı Aşk. Ankara: Gece Kitaplığı Yay. Kola, Fatma (2016). "Aşka Dair Bazı Tasavvurlar (XVI. Yüzyıl Divanlarındaki Aşk Redifli Gazellerden Hareketle". Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature 2(2): 67-94. Lauster, Peter (2000). Aşk ve Aşkın Psikolojisi. çev.Nurettin Yıldıran. Ankara: Doruk Yayımcılık. Pala, İskender (1989). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.. Pürcevadi, Nasrullah (1998). Can Esintisi. çev. Hicabi Kırlangıç. İstanbul: İnsan Yay. Sefercioğlu, Mustafa Nejat (2001). Nev'î Divanı'nın Tahlili. Ankara: Akçağ Yay. Tulum, Mertol, M. A. Tanyeri (1977). Nev'î Divan (Tenkidli Basım). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay. Yağcıoğlu, Songül (2010). “Fuzuli ve Baki Divanlarında Aşk Anlayışı ve Sevgili Tipi”. Turkish Studies, 5 (3): 559- 587. Yünügül, Suzan (2007). İhvan-ı Safa ve İbn-i Sinâ'da Aşk-Güzellik İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zöhre, Armağan (2014). "Muhibbî Divanı'nda Aşk ve Âşığa Dair Benzetmeler". TÜRÜK Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2 (3): 85-98.