Koca Raghib Pasha's Unknown Properties: Mecmu’a-i Raghib Mehmed Pasha (Atif Efendi, 1746)

Yıl 2020, Sayı: 12, 77 - 90, 31.12.2020

Sait Yılter

Öz

KOCA RÂGIP PAŞA’NIN BİLİNMEYEN BİR ESERİ: MECMÛ’A-YI RÂGIB MEHMED PAŞA (ÂTIF EFENDİ, 1746)

Öz

Koca Râgıp Paşa olarak bilinen Râgıp Mehmet Paşa, Klasik Türk edebiyatının son dönemlerinin önemli sanatçılarından ve devlet adamlarından birisidir. Râgıp Paşa’nın hayatı, eserleri ve şahsiyeti hakkında birçok araştırma yapılmıştır. Şüphesiz onun en önemli eseri Dîvânı’dır. Sosyal yaşamında renkli bir kişiliğe sahip olan Râgıp Paşa’nın ilmî, edebî tarzda ve tercüme tarzında eserleri vardır. Râgıp Paşa’ya ait olan telif eserlere bakıldığında edebi, ansiklopedik ve bilimsel özellikte olduğu görülür. Tercüme eserleri ise daha çok tarih içeriklidir. Kaynaklarda yazara ait Mecmu’a-yı Râgıp Paşa adında bir de mecmua bulunmaktadır. Söz konusu mecmuada Arapça, Farsça ve Türkçe manzum ve mensur edebi yazılar yer almaktadır. Makalemizin konusu olan ve aynı adı taşıyan eserin içerik bakımından faklı konularda yazıldığı görülmektedir. Mecmuada üç risale yer almaktadır: Risâle-yi Vasf-ı Nebî, Risâle-yi Letâyif ve Risâle-yi Telhisân-ı Râgıb. Birinci bölümde, peygamberin özellikleri anlatılmıştır ve eser bir mevlit özelliği taşımaktadır. İkinci bölümde, Sultan III. Ahmed’in Mora seferi anlatılmıştır. Son bölümde ise Râgıp Paşa’nın devrinde çeşitli sorunlar hakkında yazdığı notlar yer almaktadır. Döneminin entelektüel isimlerinden biri olan Râgıp Paşa, kendi adına bir de kütüphane yaptırmıştır.

Anahtar Kelimeler

: Râgıp Paşa, mecmua, nur-name, letayif, telhis

Kaynakça

• Ahıshalı, Recep (2001). Osmanlı Devlet Teşkilatında Reisülküttâblık (XVIII. Yüzyıl), TATAV, İstanbul.
• Ahmed Nüzhet, Râgıp Paşa’nın Tercüme-yi Hâli ve Yazıları, TSMK, Yeniler, nr. 610.
• Ahmet Resmî, Sefînetü’r-Rü’esâ, Süleymaniye Ktp., Reîsülküttâb, nr. 639.
• Aydıner, Mesut (2007). DİB İslam Ansiklopedisi, “Râgıp Paşa” maddesi, Cilt 34, İstanbul.
• Aydıner, Mesut (2016). “Dönemin Kaynakları ve Arşiv Belgelerine Göre Koca Râgıp Mehmed Paşa’ya Dair Bir Portre Denemesi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Ölümünün 250. Yılında Koca Râgıp Paşa’ya Armağan), Cilt 25, Sayı 4, Adana.
• Banarlı, Nihad Sami (1999). Resimli Türk Edebiyatı (II. Cilt) , Millî Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Demirbağ, Ömer (1999). Koca Râgıp Paşa ve Dîvân-ı Râgıb, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van.
• Erdem, Sadık (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zürefâ’sı, AKM Yayını-Sayı: 79, Ankara 1994.
• Fidan, Ahmet, Kardaş, vd. (1996). Örnekleriyle Türkçe Sözlük (4. Cilt), MEB Yayınları, Ankara. Gibb, E. J. Wilkinson (1999). Osmanlı Şiir Tarihi (Tercüme: Ali Çavuşoğlu), Akçağ Yay., İstanbul.
• Kabaklı, Ahmet (2008). Türk Edebiyatı (II. Cilt), Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları (14. Baskı), İstanbul.
• Karaalioğlu, Seyyit Kemal (1980). Resimli Motifli Türk Edebiyatı Tarihi (1. Cilt), İnkılâp ve Aka Kitabevleri (II. Baskı), İstanbul.
• Kesik, Beyhan. (2009). “Koca Râgıb Paşa’nın Şiirlerinde Sebk-i Hindî Tesiri, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 150-169. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/48554/616490
• Kocatürk, Vasfi Mahir (2018). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, İKÜ Yayınevi, İstanbul.
• Mengi, Mine (2008). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2008.
• Mermer, Ahmet, Alıcı Lütfü, vd. (2008) Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatına Giriş, (Edebî Türler, Neslihan Koç Keskin), Akçağ Yayınları, Ankara.
• Müstakim-zâde Süleyman Sâdeddin (1928). Tuhfe-yi Hattatîn (Haz.: İbnü’l-Emin Mahmud Kemal), İstanbul.
• Râgıb Mehmed Paşa, Mecmû’a-yı Râgıb Mehmed Paşa, Süleymaniye Kütüphanesi, Âtıf Efendi 1746.
• Soysal, Faysal (2006). Koca Râgıb Paşa’nın Farsça Manzumeleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış YLT, Van.
• Yorulmaz, Hüseyin (1989). Koca Râgıb Paşa Dîvânı (Danışman: Kemal Yavuz), İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış YLT, İstanbul.
• Yorulmaz, Hüseyin (1998). Koca Râgıb Paşa, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.