SAİD EFENDİ’NİN MANZUM ŞURÛTÜ’S-SALÂT ADLI ESERİ

Yıl 2021, Sayı: 14, 113 - 120, 31.08.2021

İdris Söylemez

https://doi.org/10.51592/kulliyat.944631

Cited By: 1

Öz

Onuncu asırdan itibaren İslam medeniyetine dâhil olmaya başlayan Türkler, İslam dininin etkisinde klasik bir edebiyat meydana getirmişlerdir. Dinî-tasavvufi kültürün tesiriyle meydana gelen bu yeni dönemde itikadi ve muamelata dair birçok edebi eser meydana getirilmiştir. Bin yıllık süre zarfında meydana getirilen türlerden biri de ilmihalin bir kolu olan manzum şurutu’s-salatlardır. Doğu edebiyat geleneğinin bilgiyi ve değeri şiirle daha kolay bir şekilde öğretebilmesinden dolayı manzum olarak meydana getirilen bu eserlerde, halka dini vecibelerin daha kolay bir şekilde öğretilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla edebî sahada muamelat konularından namaz, oruç ve hac ile alakalı olarak; Salât-nâme/Şurûtü’s-salât, Savmiyye, Ramazaniyye ya da Ramazan-nâme, Hac-nâme ya da Menasik-i Hac tarzında eserler meydana getirilmiştir.
Bu çalışmamızda, kimliği hakkında bilgi sahibi olamadığımız Sâid mahlaslı bir zat tarafından kaleme alınmış olan Şurûtü’s-Salât adlı eser üzerinde durulmuştur. Manzumenin kütüphanelerde tespit edilen tek nüshasından hareketle çalışma meydana getirilmiştir. Manzum bir mukaddime ile başlayan eser, abdest, teyemmüm, gusül ve namaz konuları, tilavet secdesi, iman ve İslam ile alakalı konular muhtasar bir şekilde ele alınmıştır. Şiirin duyguya hitap eden etkisinden ve rahatlıkla ezberlenebilme gücünden faydalanmak isteyen şairin kurduğu metinde öğreticilik esası ön planda olduğundan vezin ve kafiye hususundaki teknik kusurların yanı sıra edebî zevk eksikliği hususunda kimi eksiklikler dikkat çekmektedir. Çalışmamızda Manzum Şurutu’s-Salat adlı manzumenin eski yazılı metnini çeviri yazı ile latinize edip, manzumeyi şekil ve muhteva yönünde değerlendirme yoluna gittik.

Anahtar Kelimeler

Türk_İslam Edebiyatı, din, namaz, ilmihal

Kaynakça

• Arpaguş, Hatice Kelpetin (2000). “İlmihal” İslam Ansiklopedisi. C.22 İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• .........................................(2002). “Bir Telif Türü Olarak İlmihal, Tarihî Geçmişi ve Fonksiyonu”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22 (1): 25-56.
• Aydın Ahmet (2017). “Manzum Fıkıh Metinleri II”. Usûl İslam Araştırmaları 27: 73-100.
• Baktır Mustafa(1999). “İbn Melek” İslam Ansiklopedisi. C. 20, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çelebioğlu Âmil (1998). “Türk Edebiyatında Manzum Dinî Eserler”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.362-363.
• Çelik Aysun(2020). Molla Fenâri’ye Atfedilen Şurûtuüs-Salât Adlı Eserin Manzum Tercümesi ESTAD(Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. (3) 25-57
• Eliaçık, Muhittin (2013). “Medreselerde Okutulan Manzum Ders Kitapları” Medrese ve İlahiyat Kavşağında İslâmî İlimler (Uluslararası Sempozyum),II.539-546.