Kültürel Sermayenin Ortaya Çıkardığı Şiddeti Eğitim Alanı ve Mesleki Eğilimler Üzerinden Görünür Kılmak

Yıl 2021, Sayı: 8, 44 - 75, 08.03.2021

Levent Tatar

https://doi.org/10.46250/kulturder.838388

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma, hali hazırda Türkiye’deki meslek seçimi ve kariyer gelişim süreçlerine hakim ‘tözcü’ teorilerin süreci eksik ve hatalı bir şekilde kavradıklarına odaklanarak, ülkemizdeki mesleki danışmanlık sürecindeki eksiklikleri, Pierre Bourdieu tarafından ilişkisel bakış ekseninde geliştirilen “Kültürel Sermaye” ve “Simgesel Şiddet” kavramlarıyla, yeniden düşünmeyi amaç edinmiştir. Araştırma yöntemi olarak nitel ve nicel araştırma yöntemlerini kapsayan karma yöntem kullanılmıştır. Halen örgün lise eğitimlerine devam eden 296 öğrenciye anket uygulanmış ve 19 öğrenci ile de derinlemesine mülakatlar ve odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verile SPSS paket programı kullanılarak frekans, çaprazlama, korelasyon tablolarına dönüştürülerek analiz edilmiş, bulgular mülakatlar ve fenomeneolojik gözlemlerle elde edilen bilgilerle desteklenmiştir. Araştırmada, meslek seçim ve kariyer gelişim sürecinde etkili oldukları anlaşılan “Kültürel Sermaye” ve “Simgesel Şiddet” kavramları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Alanın ilişkisel analizi ekseninde mesleki hiyerarşinin öğrenciler tarafından kabul edildiği, okullar bazında fırsat eşitsizliği açısından anlamlı farklılıklar olduğu, mesleki tasnifin dolaşımda olduğu saptanmıştır. Bu çalışma son olarak; ülkemizdeki mesleki danışmanlık hizmetlerine tözcü bir bakışın hakim olduğu, meslek seçimi ve kariyer gelişim süreçlerinin ilişkisel bir bakışla yeniden kavranması gerektiği, “Kültürel Sermaye” ve “Simgesel Şiddet” kavramlarının meslek tercih sürecinin daha sağlıklı ilerlemesi açısından operasyonel kavramlar olduğu, fırsat eşitliği bağlamında eğitim sisteminin üzerine yeniden düşünülmesi gerektiği hususlarını ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki Eğilim, kültürel sermaye, simgesel şiddet, fırsat eşitliği, Pierre Bourdieu

Demonstrating the Violence Created by Cultural Capital through Educational Field and Professional Inclination

Öz

This work is focused currently dominates the process of career choice and career development in Turkey "substanceist” theories of the process is incomplete and focused in an improper manner they understand. Additionally, this article short-coming in the vocational counseling process in our country by Pierre Bourdieu, developed in relational view axis "cultural capital” and "symbolic violence” It aims to rethink with its concepts. The mixed method including qualitative and quantitative research methods was used as the research method. A questionnaire was applied to 296 students who are still continuing their formal high school edu-cation, and in-depth interviews and focus group interviews were conducted with 19 students. The obtained data were analyzed by using the SPSS.20 program by transforming them into frequency, crossing, correlation tables, and the findings were supported by the information obtained in the interviews. In the study, it was determined that there is a significant negative relationship between the concepts of cultural capital and symbolic violence, which are understood to be effective in the process of career choice and career development. On the axis of the relational analysis of the field, it was determined that the occupational hierarchy was ac-cepted by the students, there were significant differences in terms of opportunity inequality on the basis of schools, and occupational classification was in circula-tion. Finally, this study emphasizes that vocational counseling services in our country are dominated by a substantive perspective, career choice and career development processes need to be re-grasped from a relational perspective, cul-tural capital and symbolic violence concepts are operational concepts for a healthier progression of the career choice process, and the education system in the context of equality of opportunity. It suggests issues that need to be rethinked.

Anahtar Kelimeler

Occupational Tendency, cultural capital, symbolic violence, opportunity equality, Pierre Bourdieu

Kaynakça

• Alpman, Polat (2009). Toplumsal Sınıflar ve Eğitim. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, Özgür (2016). Pierre Bourdieu Düşünümselliğinde Devlet ve Simgesel Şiddet. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Bourdieu, Pierre (2006). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. Çev. H. Uğur Tanrıöven. İstanbul: Hil Yayınları.
• Bourdieu, Pierre (2014). “Simgesel Sermaye ve Toplumsal Sınıflar”. Çev. Nazlı Ökten. Cogito -Pierre Bourdieu-, 76: 192-203.
• Bourdieu, Pierre (2015a). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Çev. Derya Fırat Şannan ve Ayşe Günce Berkkurt. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, Pierre (2015b). Eril Tahakküm. Çev. Bediz Yılmaz. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Bourdieu, Pierre ve Passeron, Jean-Claude (2014). Varisler, Öğrenciler ve Kültür. Çev. Levent Ünsaldı ve Aslı Sümer. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, Pierre ve Passeron, Jean-Claude (2015). Yeniden Üretim, Eğitim Sistemine İlişkin Bir Teorinin İlkeleri. Çev. Levent Ünsaldı vd. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Bourdieu, Pierre ve Wacquant, Löic (2003). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar. Çev. Nazlı Ökten. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Callinicos, Alex (2004). Toplum Kuramı Tarihsel Bir Bakış. Çev. Yasemin Tezgiden. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Crossley, Nick (2015). “Etkileşimler, Bitişiklikler ve Beğeniler: İlişkisel Sosyolojide İlişkileri Kavramsallaştırmak”. Çev. Özem Akkaya. İlişkisel Sosyoloji Ontolojik ve Teorik Yönelimleri. Ed. Cristopher Powell ve François Depelteau. Ankara: Phoenix Yayınları, 193-225.
• Çarkıt, Ersoy (2019). “Kariyer Psikolojik Danışmanlığı ve Mesleki Rehberlik Alanında Türkiye’de Yayınlanan Makalelerin İncelenmesi”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (Eğitim & Psikoloji Özel Sayısı): 149–158.
• Çeğin, Güney (2005). Toplumun Yeniden Tanımlanması: Pierre Bourdieu ve Zygmunt Bauman Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çeğin, Güney ve Göker, Emrah (2015). “Takdim”. Pierre Bourdieu, Ayrım. Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Çev. Derya Fırat Şannan ve Ayşe Günce Berkkurt. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Çeğin, Güney ve Tatlıcan, Ümit (2007). “Bourdieu ve Giddens: Habitus ve Yapının İkililiği”. Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi. Der. Güney Çeğin vd. İstanbul: İletişim Yayınları, 303–367.
• Giddens, Anthony (2000). Sosyoloji. Haz. Hüseyin Özel ve Cemal Güzel. Ankara: Ayraç Yayınları.
• Göker, Emrah (2007). “Ekonomik İndirgemeci mi Dediniz?”. Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi. Der. Güney Çeğin vd. İstanbul: İletişim Yayınları, 277-303.
• Hazır Karademir, Irmak (2014). “Bourdieu Sonrası Yeni Eşitsizlik Gündemleri: Kültürel Sınıf Analizi, Beğeni ve Kimlik”. Cogito -Pierre Bourdieu-, 76: 230-265.
• Kaya, Ali (2007). “Pierre Bourdieu’nun Pratik Kuramının Kilidi: Alan Kavramı”. Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi. Der. Güney Çeğin vd. İstanbul: İletişim Yayınları, 397-420.
• Kaya, Ali (2014). “Bourdieu’nun Materyalist ve Siyasal Din Okuması Üzerine”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2): 85-96.
• Kuzgun, Yıldız (2000). Meslek Danışmanlığı, Kuramlar Uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Leledakis, Kanakis (2000). Toplum ve Bilinçdışı: Toplumsal Teori ve Toplumsalın Bilinçdışı Boyutu. Çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Löwith, Karl (1999). Max Weber ve Karl Marks. Çev. Nilüfer Yılmaz. Ankara: Doruk Yayınları.
• Marks, Karl ve Engels, Friedrich (2004). Alman İdeolojisi. Çev. Sevim Belli. Ankara: Sol Yayınları.
• Marks, Karl ve Engels, Friedrich (2008). Komünist Manifesto ve Komünizmin İlkeleri. Çev. Muzaffer Erdost. Ankara: Sol Yayınları.
• Mills, C. Wright ve Gerth, Hans H. (2002). “Giriş: Yazar ve Yapıtı”. Sosyoloji Yazıları. Max Weber. Çev. Taha Parla. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nelson-Jones, Richard (2012). Danışma Psikolojisi Kuramları. Ed. Füsun Akkoyun. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özsöz, Cihad (2014). “Pierre Bourdieu: Simgesel Şiddet, Eğitim, İktidar”. Cogito -Pierre Bourdieu-, 76: 290–311.
• Parlak, İsmet ve Değirmenci, Nigar (2017). “Zaman Gazetesi Köşe Yazarlarının Bir Rol Değişim Göstergesi Olarak Bourdieu’cü Bağlamda Söylemsel Dönüşümleri (2011’den 2014’e)”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 9(9): 9-38.
• Sarıer, Yılmaz (2010). “Ortaöğretime Giriş Sınavları (OKS-SBS) ve PISA Sonuçları Işığında Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Değerlendirilmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 107–129.
• Swartz, David (2011). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu’nun Sosyolojisi. Çev. Elçin Gen. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şengönül, Turhan (2008). “Sosyal Sınıf Kökeni, Eğitsel Kazanım ve Dikey Sosyal Hareketlilik İlişkisi”. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 80: 1-26.
• Tanilli, Server (2004). Değişimin Diyalektiği ve Devrim, Marksizm Üstüne Yeni Düşünceler. İstanbul: Adam Yayınları.
• Tezcan, Mahmut (1984). Eğitim Sosyolojisi, Kuram ve Sorular. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Thorpe, Christopher (2015). “İlişkisel Bir Sosyolojik Paradigma Uygulamak İçin Eleştirel Stratejiler: Bourdieu ve Vahşi Sosyolojik Teorik Mücadeleler”. Çev. Özem Akkaya. İlişkisel Sosyoloji Ontolojik ve Teorik Yönelimleri. Ed. Cristopher Powell ve François Depelteau. Ankara: Phoenix Yayınları, 167-191.
• Timur, Taner (2007). Marksizm, İnsan ve Toplum. İstanbul: Yordam Kitap.
• Torun Hakverdi, Yeşer (2014). Eğitim ve Toplumsal Hareketlilik İlişkisine Dair Biyografik Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• URL-1: “Kültür”. https://sozluk.gov.tr. (Erişim: 10.11.2020).
• URL-2: “Mili Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliği, Madde 4”. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/10113305_yeni_rehbrlk_yon.pdf (Erişim 10.11.2020).
• URL-3: “Türkiye’de Mesleki İtibar Araştırması”. https://tyap.net/mediaf/ Türkiye-Mesleki-İtibar-Skalası-Sunumu-Son.pdf (Erişim: 1.11.2020).
• Weber, Max (2002). Sosyolojinin Temel Kavramları. Çev. Medeni Beyaztaş. İstanbul: Bakış Yayınları.
• Weber, Max (2011). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Çev. Gülistan Solmaz. Ankara: Alter Yayınları.
• Yeşilyaprak, Binnur (2008). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri Gelişimsel Yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yeşilyaprak, Binnur (2011). “Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Alanındaki Kuramlara Giriş”. Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Kuramdan Uygulamaya. Ed. Binnur Yeşilyaprak. Ankara: Pegem Akademi.