Televizyon Dizilerinin Ortadoğu’da İnşa Ettiği Türkiye İmajı: Afganistan Üzerine Bir Alan Araştırması

Yıl 2022, Sayı: 13, 251 - 274, 10.06.2022

Hülya Özkan Rıgıderakhshan

https://doi.org/10.46250/kulturder.1101304

Öz

Kültürel etkileşim ve uluslararası düzeyde ulusal algının inşa edilmesinde kitle iletişim araçları önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, Ortadoğu ülkelerinde popüler hale gelen Türk televizyon dizilerinin inşa ettiği Türkiye algısı ve söz konusu dizilerin izlenme nedenleri araştırılmıştır. Ortadoğu ülkelerinden örneklem olarak seçilen Afganistan’dan izleyicilere dizilerin oluşturduğu kültürel etkileşimi ortaya koymak ve dizilerin inşa ettiği Türkiye algısını/imajını açığa çıkarmaya yönelik sorular yöneltilmiştir. İzleyici görüşlerinin niteliksel veriler elde etmek amacıyla yarı yapılandırılmış mülakat soruları aracılığı ile tespit edilmesi amaçlanmıştır. İzleyicilerin Türk televizyon dizilerini izleme alışkanlıkları, dizilerin izleyicileri nasıl, neden ve ne yönde etkilediği çözümlenmeye çalışılmıştır. Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı temel alınarak yapılan bu araştırmada, televizyon dizilerini izleyen 18 yaşından büyük Afganistanlı 22 katılımcı ile yüz yüze ve online görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca özellikle son 10 yıldır giderek artan bir izlenme oranına sahip olan televizyon dizilerinin potansiyel bir yumuşak güç̧ stratejisi oluşturmadaki rolüne odaklanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler televizyon dizilerinin Afganistanlı izleyiciler nezdinde diğer Ortadoğu ülkelerinden farklı bir Türkiye imajı inşa ettiğini ortaya koymaktadır. Osmanlı ve Selçuklu tarihini konu alan dizilere dair olumlu görüş bildirilirken; aşk, romantik komedi, dram dizilerinde yer verilen aile yapıları, kadın-erkek ilişkilerine yönelik ise olumsuz bir yaklaşım sergilendiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk televizyon dizileri, Ortadoğu’da Türkiye imajı, Afganistan Türkiye ilişkileri, diziler, yumuşak güç

The Image of Turkey Constructed by Television Series in the Middle East: A Field Study on Afghanistan

Öz

Mass media play a critical role in cultural interaction and building national perception at the international level. In this study, the perception of Turkey built by the Turkish television series that has become popular in the Middle East countries and the reasons for watching the said series has been investigated. Selected as a sample from the Middle East countries; Questions were asked to the viewers from Afghanistan to reveal the cultural interaction created by the TV series and to reveal the perception/image of Turkey built by the TV series. It is aimed to determine the views of the audience through semi-structured interview questions in order to obtain qualitative data. It has been tried to analyze the watching habits of the Turkish television series, how, why, and in what way the TV series affect the audience. In this research, based on the uses and gratifications approach, face-to-face and online interviews were conducted with 22 Afghan participants over the age of 18 who watch television series. In addition, the role of Turkish television series, which has been increasing in popularity for the last 10 years, in creating a potential soft power strategy has been focused on. The data obtained from the interviews reveal that the television series has built a different image of Turkey for the Afghan audience than other Middle Eastern countries. While positive opinions were expressed about the TV series about Ottoman and Seljuk history; It has been determined that there is a negative approach towards family structures and woman-man relationships in love, romantic comedy, and drama series.

Anahtar Kelimeler

Turkish TV series, image of Turkey in the Middle East, Afghanistan Turkey relations, TV series, soft power

Kaynakça

• Aydos, S. Serpil (2019). “Afganistan’da Kurtlar Vadisi Dizisi ve Modern Halk Masalı Kahramanı Olarak Polat Alemdar”. Millî Folklor, 121: 81-94.
• Benli Altunışık, Meliha (2010). Arap Dünyasında Türkiye Algısı. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV).
• Buccianti, Alexandra (2010). “Dubbed Turkish Soap Operas Conquering The Arab World: Social Liberation or Cultural Alienation?”. Arab Media and Society, 10: 1-11.
• Çevik, B. Senem (2014). “Turkish Soap Opera Diplomacy: A Western Projection by a Muslim Source”. Exchange: The Journal of Public Diplomacy, 5(1): 78-103.
• Deniz, A. Çağlar (2010). “Gümüş̧ Dizisinin Arap Kamuoyuna Etkileri: Bir Sosyal Media İncelemesi”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 50-67.
• Gökçe, Orhan (1993). İletişim Bilimine Giriş̧: İnsanlararası İlişkilerin Sosyolojik Bir Analizi. Ankara: Adalet Matbaası.
• Heath, Robert L. & Bryant, Jennings (2000). Human Communication Theory and Research: Concepts, Contexts and Challenges. London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Itani, Rania (2018). Üniversite Öğrencilerinin Türk Dizilerini̇ İzleme Alışkanlıklarının ve Motivasyonlarının Demografik Değişkenler Bağlamında İncelenmesi̇: Lübnan Örneği̇. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Katz, Elihu & Foulkes, David (1962). “On the Use of Mass Media as “Escape: Clarification of a Concept”. The Public Opinion Quarterly, 26: 377-388.
• Katz, Elihu (1959). “Mass Communication Research and the Study of Popular Culture: An Editorial Note on a Possible Future for this Journal”. Studies in Public Communication, 2: 1-6.
• Kuyucu, Mihalis (2014). “Evaluation of the Economic and Cultural Effects of The Turkish Soap Operas and TV Series Exported to The World TV.s in the Example of ‘Muhteşem Yüzyıl’ and Greece”. Socioint14 International Conference on Social Sciences and Humanities (8-10 September 2014). Ed. Ferit Uslu. Istanbul: International Organization Center of Academic Research, 103-122.
• Lull James (2001). Medya, İletişim, Kültür. Çev. Nazife Güngör. Ankara: Vadi Yayınları.
• Nye, Joseph S. (2002). “Hard and Soft Power in a Global Information Age”. Re-Ordering the World. Ed. M. Leonard. London, UK: Foreign Policy Center (FPC), 2-10.
• Papacharissi, Zizi (2009). “Uses and Gratifications”. An Integrated Approach to Communication Theory and Research. Eds. W. Stacks & Micheal B. Salwen. New York & London: Routledge, 137-152.
• Quan-Haase, Aanbel & Young, Alyson L. (2010). “Uses and Gratifications of Social Media: A Comparison of Facebook and Instant Messaging”. Bulletin of Science, Technology & Society, 30(5): 350-361.
• Rosengren, Karl E. (1974). “Uses and Gratification: A Paradigm Outlined”. The Uses of Mass Communication: Current Perspectives on Gratification Research. Eds. Jay Blumler & Elihu Katz. Beverly Hills: Sage, 196-286.
• Ruggiero, Thomas E. (2000). “Uses and Gratifications Theory in the 21st Century”. Mass Communication and Society Journal, 3(1): 3-37.
• Temina, Abderrahmane (2019). Cezayir’de İzlenen Türk Dizilerinin Türkiye Algısına Etkisi̇. Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• URL-1: ‘Mısır-Türkiye Dizi Savaşına Mısır’ın Fetva Kurumu da Katıldı”. Al-Monitor, 16 Şubat 2020. https://www.al-monitor.com/tr/contents/ articles/originals/2020/02/dar-al-ifta-joins-in-turkish-egyptian-culture-war.html (Erişim: 16.12.2021).
• URL-2: “Arap Dünyasından Türk Dizilerine Büyük Sansür”. Cumhuriyet, 2018. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/arap-dunyasindan-turk-dizi-lerine-buyuk-sansur-937965 (Erişim: 15.12.2021).
• Wright, Charles R. (1960). “Functional Analysis and Mass Communication”. The Public Opinion Quarterly, 24(4): 605-620.
• Yavuz, Ayşe (2019). Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Televizyon İzleme Alışkanlıkları ve Motivasyonları: Konya Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yumlu, Konca (1994). Kitle İletişim Kuram ve Araştırmaları. İzmir: Nam Basım.