Türkiye'de Kırsal Mimarlığın ve Yaşamın Korunması Üzerine Kritik Bir İnceleme: Vizyonlar, Araçlar ve Kuruluşlar

Yıl 2024, Sayı: 20, 186 - 214, 10.03.2024

Vacide Betül Kurtuluş , Neriman Şahin Güçhan

https://doi.org/10.46250/kulturder.1412856

Öz

Bir zamanlar canlı bir yaşamın dokusunu oluşturan kırsal Türkiye, bugün önemli bir sorun olan nüfus kaybı ile karşı karşıyadır. Politikalardaki değişimler ve kırsalın azalan çekiciliği ile kırsal mimari ve yaşam tarzı yok olma tehlikesindedir. Bu çalışmada bu krizin karmaşıklıkları, yalnızca yapıların korunmasının ötesine geçerek araştırılmıştır. Köyden göçü tetikleyen tarım, hukuki ve idari politikaları analiz edilmiş ve uluslararası çerçeveler incelenmiştir. Yapıları korumak dışında, kırsal yaşamın yeniden canlandırılması için kritik öneme sahip girişimler, tepkiler ve değerler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Kırsal yaşamın korunmasının, gelişen bir topluluğa bağlı olduğunu kabul eden çalışmada, yerel halkı güçlendiren ve kırsal yaşam tarzını sürdürmek amacıyla başlatılan hareketler değerlendirilmiştir. Türkiye'nin kırsal mirasının korunması, dönüştürücü bir yaklaşım gerektirmektedir. Yerel katılımı önceliklendirerek, birbirine bağlı çözümleri teşvik ederek ve mevcut sınırlamaları ele alarak, gelişen kırsal toplulukların ve onların kültürel mirasının geleceği mümkün hale gelir.

Anahtar Kelimeler

kırsal dönüşüm, kırsal alanların korunması, kırsal politikalar, kırsal kalkınma uygulamaları, Türkiye

A Critical Review on Conservation of Rural Architecture and Life in Turkey: Visions, Tools, and Organizations

Öz

Once a vibrant fabric of life, rural Turkey is facing a significant problem with population loss today. With changes in policies and the declining attractiveness of rural areas, rural architecture and lifestyles are in danger of disappearing. This study explores the complexities of this crisis, going beyond the mere preservation of buildings. It analyzes agricultural, legal, and administrative policies that trigger migration from rural areas and examines international frameworks. Beyond preserving buildings, the study delves into the initiatives, responses, and values that are critical to the revitalization of rural life. The study assesses movements that have been initiated to empower local communities and sustain rural lifestyles, recognizing that the sustainability of rural life is dependent on a thriving community. In conclusion, safeguarding Turkey's rural heritage requires a transformative approach. By prioritizing local participation, fostering interconnected solutions, and addressing the existing limitations, a future of thriving rural communities and their cultural heritage becomes possible.

Anahtar Kelimeler

rural transformation, conservation of rural areas, rural policies, rural development practices, rural areas in Turkey

Kaynakça

• Altın, Hilmi (2003). Village Policies in Turkish Republic Era (1950-2000). PhD Thesis. İzmir: Dokuz Eylül University.
• European Commission (1996). The Cork Declaration: A Living Country Outside. The European Conference on Rural Development.
• European Council (1977). The Granada Appeal: Rural Architecture in Regional Planning, Rural Architecture in Regional Planning. Symposium No: 2 of European Programme of Pilot Projects, Granada.
• Ezer, Feyzullah (2010). “1929 Dünya Ekonomik Krizi’nin Türkiye’ye Etkileri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1): 427-442.
• Günaydın, Gökhan (2008) “Küreselleşen Piyasa ve Yoksullaşan Köylü” TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası. http://www.zmo.org.tr/genel/biz-den_detay.php?kod=8877&tipi=38&sube=0
• Günaydın, Gökhan (2010) Tarım ve Kırsallıkta Dönüşüm: Politika Transferi Süreci/AB ve Türkiye. Ankara: Tan Kitabevi.
• ICOMOS (2011). The Valletta Principles for the Safeguarding and Management of Historic Cities, Towns and Urban Areas, Paris.
• ICOMOS/IFLA (2013). ICOMOS-IFLA Principles Concerning Rural Landscapes as Heritage, Final Draft for Distribution to the ICOMOS Membership in View of Submission to the 19th ICOMOS General Assembly.
• ICOMOS/IFLA (2014). Concerning Rural Landscapes as Heritage, 18th General Assembly and Scientific Symposium.
• Işık, Veysel & Öztornacı Burak (2019). “Tarımsal Kooperatiflerde Çalışanların İşe Bağlılıkları Üzerine Bir Araştırma: Tire Süt Kooperatifi Örneği”. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(2): 161-167.
• Kanca, Osman Cenk (2012). “1950-1960 Arası Türkiye’de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19): 47-63.
• Kayıkçı, Sabrina (2009). Administration of Rural Area in Turkey. PhD Thesis. Ankara: Ankara University.
• Kazgan, Gülten (1999). “1980'lerde Türk Tarımında Yapısal Değişme”. 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 31-37.
• Köymen, Oya (1998). “Cumhuriyet Döneminde Tarımsal Yapı ve Tarım Politikaları”. 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1–31.
• Oktar, Suat & Varlı, Arzu (2010). “Türkiye’de 1950–54 Döneminde Demokrat Parti'nin Tarım Politikası”. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(1): 1-22.
• Şener, Sefer (2004). “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye’de Tarım Politikası Arayışları”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7: 73-92.
• Sinan, Pakize Ebru (2012). The Effects of Planning-Politics Relationship on Turkey’s Rural Planning Process. Trabzon: Karadeniz Technical University.
• Tan, Sibel, et al. (2015). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikaları”. International Conference on Eurasian Economies 2015. İstanbul: Eurasian Economists Association, 266-270.
• UNESCO (2012). Florence Declaration on Landscape, Final Declaration of the UNESCO International Meeting on the “International Protection of Landscapes”, the 40th Anniversary of the World Heritage Convention.
• URL-1: “Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği”. http://www.bugday. org/ (Access: 2017).
• URL-2: “Tire Süt Kooperatifinin Örnek Öyküsü, Para Dedektifi”. https://www.youtube.com/watch?v=zY2fKjTY5Ck (Access: 2017).
• URL-3: “Tire Süt Kooperatifi”. https://www.tiresutkoop.org (Access: 2017).
• URL-4: “CMR Medya-Gastro Plato, About Nebyan Doğal”. https://www. youtube.com/watch?v=71sH71SS0Nk (Access: 2017).
• URL-5: “Nebyan Doğal”. https://nebyandogal.com/hikayemiz (Access: 2017).
• URL-6: “Mutfak İnsanları”. https://www.youtube.com/watch?v=ruLsVg45xNw (Access: 2017).
• URL-7: Yıldırım, Ali Ekber (2023). “Tarımda ‘Devrim’ Niteliğinde Kanun ve Uygulamalar”. https://www.tarimdunyasi.net/2023/03/28/tarimda-devrim-niteliginde-kanun-ve-uygulamalar/ (Access: 2023).
• URL-8: YBE (2016). “Building Biology and Ecology Institute Turkey”. http://www.yapibiyolojisi.org/institute/?lang=en (Access: 2023).
• URL-9: Ekolojik Rehber (2011). “Ekolojik Mimari ve Doğal Yapı Ağı”. https://www.facebook.com/EkolojikMimari.DogalYapi.Agi/ (Access: 2023).
• URL-10: “Lavanta Kokulu Köy (2016)”. https://www.facebook.com/keciborlulavantailekalkiniyor/ (Access: 2017).
• URL-11: “İpek Hanım Çiftliği” http://www.ipekhanim.com/ipek_hanim_ciftligi/ciftlige_giris.html (Access: 2017).
• Yüceer, Sema et al. (2020). “Türkiye’de 2000-2020 Döneminde Tarımsal Destekleme Politikalarının Gelişiminin İncelenmesi”, ÇOMÜ LJAR, 1(2): 36-46.