Boğaz Sözcüğünün Monografisi: Boğaz Sözcüğünün Kavram Alanı ve Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Sayı: 22, 344 - 350, 10.09.2024

Hanife Yaman

https://doi.org/10.46250/kulturder.1524032

Öz

Monografik yöntem, ele aldığı unsuru tüm yönleriyle inceler. Özellikle halk bilimi alanında yaygın olarak kullanılan bu yöntem dil araştırmalarında da kullanılmaktadır. Sözcük monografisi adı verilen çalışmalarda, bir dilde incelenmek istenen bir sözcük, art zamanlı ve eş zamanlı olarak ele alınmakta ve sözcüğün dildeki kullanımının tüm yönleriyle ortaya konulması amaçlanmaktadır. Türkçenin temel söz varlığında, organ adlarından biri olan “boğaz” sözcüğü işlek bir yapıya sahiptir. Tanıtımı yapılan eserde, “boğaz” sözcüğünün anahtar kelime olarak seçilmesinde, sözcüğün bu özelliğinin etken olduğu düşünülmektedir. Dr. Şahin Yıldız’a ait bu çalışma, “boğaz” sözcüğü üzerine hazırlanan bir sözcük monografisidir. Metin tarama yöntemiyle hazırlanan bu kitap, üç müstakil bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, “Boğaz Sözcüğü Üzerine Bilgiler” adını taşımaktadır. Bu bölümde, sözcüğün kökeni, yapısı ve anlamıyla ilgili bilgiler ve kullanımlar üzerinde durulmuştur. “Dil ve Edebiyat Ürünlerinde Boğaz” adını taşıyan ikinci bölümde, Türkçenin dil ve edebiyat ürünlerinde boğaz sözcüğünün anlamı ve kullanımı eserlerden tanıklanarak sunulmuştur. “Diğer Bilim Dallarında Boğaz” adlı üçüncü bölümde ise “boğaz” sözcüğünün işlek bir yapıya sahip olduğunu da tanıklayan farklı disiplinlerle olan ilişkisi ortaya konulmuştur. “Boğaz” sözcüğünün Türk dilinin Eski Türkçe döneminden bugüne kazandığı farklı anlam ve kullanım alanlarının ortaya konulduğu bu eser tanıtılarak, Türkoloji alanına yaptığı katkılar üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

boğaz, kavram alanı, monografi, sözcük monografisi, Türkçe

The Monography of the Word Throat: A Study on the Concept and Usage of the Word Throat

Öz

The monographic method examines the element it deals with in all its aspects. This method, which is widely used especially in the field of folklore, is also used in language studies. In studies called word monographs, a word to be examined in a language is examined diachronically and simultaneously, and the aim is to reveal all aspects of the word's use in the language. The word "throat”, one of the organ names in the basic vocabulary of Turkish, has a complex structure. It is thought that this feature of the word is effective in choosing the word "throat” as the key word in the work introduced. This study by Dr. Şahin Yıldız is a word monograph prepared on the word "throat". This book, prepared with the text scanning method, consists of three independent sections. The first section is titled "Information on the Word Throat". In this section, information and uses related to the origin, structure and meaning of the word are emphasized. In the second section titled "Throat in Language and Literature Products", the meaning and use of the word throat in Turkish language and literature products are presented by witnessing from works. In the third section titled “Throat in Other Branches of Science”, the relationship between the word “Throat” and different disciplines, which also proves that it has a functional structure, is revealed. This work, which presents the different meanings and areas of use of the word “Throat” from the Old Turkish period of the Turkish language to the present, is introduced and its contributions to the field of Turkology are emphasized.

Anahtar Kelimeler

throat, conceptual field, monography, word monography, Turkish

Kaynakça

• Efe, Kürşat (2020). Cüce Sözcüğünün Monografisi: Cüce Sözcüğünün Kavram ve Kullanım Alanları. Kayseri: Kimlik Yayınları.
• Erginer, Gürbüz (1980). “Monografi Yönteminin Ana Nitelikleri (Halkbilimde Monografik Çalışmalar)”. Antropoloji, (12): 257-265.
• Gürsoy Naskali, Emine (ed.) (2004). Saç Kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Gürsoy Naskali, Emine (ed.) (2009). Lanet Kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Gürsoy Naskali, Emine (ed.) (2011). Ağıt Kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Türkçe Sözlük (2009). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yıldız, Şahin (2023). Boğaz Sözcüğünün Monografisi: Boğaz Sözcüğünün Kavram Alanı ve Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kriter Yayınları.