CHINGIZ AITMATOV'S CREATIVITY IN THE NATIONAL LITERARY FIELD

Yıl 2020, Sayı: 1, 83 - 92, 21.06.2020

Flera Sayfulina

Öz

This article focuses on the translations of Chingiz Aitmatov's works. The Tatar translation school has a hundred-year-old. In the second half of the 20th century, the works of the authors in the Russian language of the Soviet era are actively translated.
The works of Aitmatov, which influenced both national literature and the history of Russian and world literature, have been translated into Tatar. The fact that his mother is “Khamza Gabdulvalieva” has a great role in his works getting so close to the spirit of Tatar literature. Many novels of Aytmatov such as "Jamilya", "My beauty in the Red Headscarf", "My Mother's Field" and "The Eye of Camel" have been translated into Tatar. At the same time, some of the writers' works were staged in the famous theaters of the Republic of Tatarstan.
Some of the writer's works were staged in the famous theaters of the Republic of Tatarstan. At the beginning of the XXI century, works of Turkic-speaking writers were actively translated into Tatar. And also works of Tatar writers are translated into Turkish, Kazakh and other Turkic languages. Translation of works into other languages brings peoples closer together, serves the mutual understanding of peoples. From this point of view, the works of Chingiz Aitmatov have been handled in the context of national literature in this examination.

Anahtar Kelimeler

Tatar literature, translation, the creative heritage of Chingiz Aitmatov, literary translations

ULUSAL EDEBİYAT ALANINDA CENGİZ AYTMATOV'UN ESERLERİ

Öz

Bu makalede, Tatar çeviri okulunun faaliyetlerini incelemek maksadıyla ünlü yazar Cengiz Aytmatov'un eserlerinin tercümelerine odaklanılmıştır. Tatar çeviri okulunun yüz yıllık bir geçmişi vardır. 20. yüzyılın ikinci yarısında, Sovyet döneminin Rusça konuşan yazarlarının eserleri faal bir biçimde tercüme edilmiştir.
Hem millî edebiyat hem de Rus ve dünya edebiyatı tarihini etkileyen Aytmatov’un eserleri Tatarcaya çevrilmiştir. Onun eserlerinin Tatar edebiyatının ruhuna bu denli çok yaklaşmasında annesinin Tatar asillerinden “Khamza Gabdulvalieva” olmasının çok büyük payı vardır. Aytmatov'un "Jamilya", "Kırmızı Başörtüsü'ndeki guzelim benim", "Annemin Alanı", "Camel'in Gözü" gibi birçok romanı Tatarcaya çevrilmiştir. Aynı zamanda yazarların bazı eserleri Tataristan Cumhuriyeti'nin ünlü tiyatrolarında da sahnelenmiştir.
XXI. Yüzyılın başında Türkçe konuşan yazarların eserleri Tatarcaya faal bir biçimde tercüme edilmiştir. Ayrıca Tatar yazarlarının eserleri Türkçe, Kazakça ve diğer Türk lehçelerine de çevrilmiştir. Eserlerin başka dillere çevrilmesi halkları birbirine yaklaştırır, halkların karşılıklı anlayışına hizmet eder. Bu noktadan hareketle yaptığımız bu incelemede Cengiz Aytmatov’un eserleri ulusal edebiyat bağlamında ele alınmıştır.      

Anahtar Kelimeler

Tatar edebiyatı, çeviri, Cengiz Aytmatov’un mirası, edebî çeviriler

Kaynakça

• Хабутдинова, М. М. (2013). “Личность и творчество чингиза айтматова в оценке татарского писателя аяза гилязова” Филология и культура. Philology and Culture. C. 2 (32). б. 270-276.
• Бәйрәмова, Ф.Ә. Ана. (2015). Фәнни-тарихи язма. Казан: «Аяз»нәшрияты. б. 176.
• Фәүзия, Бәйрәмова. (2001). белән әңгәмә Алты томда. Татар әдәбияты тарихы. 6 Т. 1960-1990 еллар әдәбияты. Казан: “Раннур”. б. 544. http://matbugat.ru/
• Фәүзия, Бәйрәмова (2015). Татар әдәбияты тарихы. Сигез томда: 3 Т. ХIХ йөз. Казан: Тат.кит.нәшр. б. 551
• Миңнегулов, Х.Ю. (2008). “Татарга да тылмач кирәк”. Мәдәни җомга. б. 10.
• Хамидуллин, Л. (2012). “Татарская литература и проблемы перевода” Идель. б. 11.
• Айтматов, Ч.(1962). Җәмилә (пер. на татарский М. Усманова). Казан: Тат.кит. нәшр. б. 88.
• Айтматов, Ч. (1965). Гүзәлем Әсәл (пер. на татарский Х. Сарьяна). Казан: Тат.кит. нәшр. б. 120.
• Саликова, З. (1966). “Интернациональ спектакль туганда”. Социалистик Татарстан. б. 8.
• Илялова, И. (1966). “Гүзəлем Əсəл” Социалистик Татарстан. б. 28.
• Сахновский-Панкеев, В.(1967). “Возраст театра” Театр. C. 9. б. 69-70.
• Айтматов, Ч. (1976). Повестьлар (пер. на татарский Я. Халитова). Казань: Тат.книж. издат. б. 320.
• Айтматов, Ч. (1990). Бер көн–бер гөмер (пер. на татарский Р. Шириязданова). Казан: Тат. Кит. нәшр. б. 288.
• Дамира, Сиразиева (1987). “Интервью накануне премьеры спектакля”. ‘Ахырзаман’ по роману Ч.Айтматова ‘Плаха’ на сцене ТГАТ им. Г.Камала. Вечерняя Казань.
• Гилязов, А. (2001). “Мне дороги самые тяжелые годы моей жизни (Взгляд из осени жизни)” Татарстан. C. 9. б. 48-53.
• Сайфулина, Ф.С. (2014). “Татарско-турецкие культурные и научные взаимосвязи: история и современность”. Филология и культура Philology and Culture. Казань: КФУ. C. 2 (36). б. 322-326.