İslamcı Basında İstanbul Sözleşmesi Karşıtlığının İzlekleri: Milli Gazete Örneği

Yıl 2021, Cilt: 24 (2) Sayı: 48, 372 - 405, 01.09.2021

Dilek Keleş , Duygu Onay

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.915364

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, İslamcı basının, kadınları şiddetten korumak amacıyla oluşturulmuş önemli bir hukuki belge niteliği taşıyan İstanbul Sözleşmesi’ne karşı çıkışını konu edinmektedir. Çalışmanın örneklemini, Milli Gazete’nin 2020 yılının Mayıs ayına ait köşe yazıları oluşturmaktadır. Gazetenin, İstanbul Sözleşmesi’ne karşı çıkışını nasıl dile getirdiğini ve bu amaçla hangi söylemsel stratejileri kullandığını açığa çıkarmak amacıyla köşe yazıları, söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir. Teun A. van Dijk’ın referans alındığı çalışmada, Milli Gazete’nin İstanbul Sözleşmesi karşıtlığını “yok edilme” tehdidi üzerinden kurguladığı ve “yok edilme” tehdidini de üç farklı tema üzerinden dile getirdiği belirlenmiştir. Bu çerçevede, tüm köşe yazarlarının gerçekçi olmayan birtakım iddialarla sözleşmeyi hedef aldıkları ve sözleşmeye karşı çıkışlarını, İslamcı ideolojinin hem dinden hem de ataerkil düşünceden devşirdiği cinsiyetçi söyleme dayandırdıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İstanbul Sözleşmesi, Milli Gazete, İslamcılık, kadın, toplumsal cinsiyet

The Course of Opposition to Istanbul Convention in Islamist Press: Milli Gazete Case

Öz

This study discusses the antagonism of Islamist press in Turkey towards the Istanbul Convention, a specific legal instrument that aims to protect women against violence. The sample comprises articles in Milli Gazete [The National Daily] published in May 2020. The selected news articles have been subjected to the discourse analysis to unveil which discursive strategies and utterances are being used to construct antagonism by Milli Gazete. Employing Teun A. van Dijk’s approach, this study found that Milli Gazete constructed antagonism based on threat of “extinction”, under three discursive themes.This study also found that all the relevant columnists targeted the Convention with unrealistic claims. These claims therefore based upon Islamist ideology that combines both religious and patriarchal thought.

Anahtar Kelimeler

Istanbul Convention, Milli Gazete, Islamism, women, gender.

Kaynakça

• 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun (2012). www.ailevecalisma.gov.tr. Erişim tarihi: 29.03.2021
• Abatay, Selime Sümeyye (2020). “Aile Toplumun Atan Kalbidir.” Millî Gazete. 28.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4728463/selime-sumeyye abatay/aile-toplumun-atan-kalbidir.
• Acar, Feride (2011). “Türkiye’de İslamcı Hareket ve Kadın.” 1980’le Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. Şirin Tekeli (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayıncılık. 73-90.
• Akkiraz, İsmail Hakkı (2020). “Aile ile Misakını Bozanlar.” Millî Gazete. 13.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4347387/ismail-hakki akkiraz/allah-ile-misakini-bozanlar.
• Aktay, Yasin (2005). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 6. Tanıl Bora ve Murat Gültekin (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. 13-25.
• Asiltürk, Ebru (2020). “İstanbul Sözleşmesi Aile Yapımıza Atılan Bombadır.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340948/ebru asilturk/istanbul-sozlesmesi-aile-yapimiza-atilan-bombadir.
• Aydın Küçük, Merve (2020). “Bu Sözleşme İptal Edilmelidir.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340955/merve-aydin-kucuk/bu sozlesme-iptal-edilmelidir.
• Bakırcı, Kadriye (2015). “İstanbul Sözleşmesi.” Ankara Barosu Dergisi, 4: 133-204.
• Balin, Uğur (2020). “Her Türlü Sapkınlık Meşru Hale Geldi.” Millî Gazete. 12.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4345089/dr-ugur-balin/her-turlu sapkinlik-mesru-hale-geldi.
• Bayraktar, Tuğba (2018). “İstanbul Sözleşmesi ve 2017 Türkiye Gölge Raporuna İlişkin Bir Değerlendirme.” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26 (3): 87-111.
• Berktay, Fatmagül (2012). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bora, Tanıl (2016). “Yerli ve Milli.” birikimdergisi.com. Erişim tarihi: 26.10.2020.
• Bora, Tanıl (2017). Cereyanlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, Tanıl (2018). Türk Sağının Üç Hali Milliyetçilik, Muhafazakârlık, İslamcılık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bozgeyik, Burhan (2020). “Yüz Yıllık Planın Altın Vuruşu: İstanbul Sözleşmesi.” Millî Gazete. 12.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4345078/burhan bozgeyik/yuz-yillik planin-altin-vurusu-istanbul-sozlesmesi.
• Bölükbaşı, Mustafa (2012). “Milli Görüş’ten Muhafazakâr Demokrasiye: Türkiye’de 28 Şubat Süreci Sonrası İslami Elitlerin Dönüşümü.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 1 (2): 166-187.
• Can, Burhanettin (2020). “İstanbul Sözleşmesi, Bir Sömürgeleştirme Metnidir.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340935/prof dr burhanettin-can/istanbul-sozlesmesi-bir-somurgelestirme-metnidir.
• Ceyhan, Zeki (2020). “AB Sevdası Bitmedikçe.” Millî Gazete. 14.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4349863/zeki-ceyhan/ab-sevdasi bitmedikce.
• Ceyhan, Zeki (2020). “İstanbul Sözleşmesi Götürecek!.” Millî Gazete. 16.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4368627/zeki-ceyhan/istanbul sozlesmesi-goturecek.
• Çalışkan, Necmettin (2020). “İstanbul Sözleşmesi ve Gündem?.” Millî Gazete. 15.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4365387/doc-dr-necmettin caliskan/istanbul-sozlesmesi-ve-gundem.
• Coşkun, Mustafa Kemal (2014). “Türkiye’de İslamcılık ve İslamcı Hareket.” Praksis, 35-35: 7-22.
• Çalmuk, Fehmi (2005). “Necmettin Erbakan.” Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 6. Tanıl Bora ve Murat Gültekin (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. 550-667.
• Çevik, Adem (2020).“İstanbul Sözleşmesi, İslam Dünyasına Yönelik Bir Tehdittir.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340964/adem-cevik/istanbul sozlesmesi-islam-dunyasina-yonelik-bir-tehdittir.
• Çınar, Ali Rıza (2015). “Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin İstanbul Sözleşmesinin Ceza Hukuku Alanında Öngördüğü Yükümlülükler.” Terazi Aylık Hukuk Dergisi, 10 (106): 55-79.
• Çiçek, Mehmet Halil (2020). “Milli Şahsiyetimizi Yok Etmenin Projesi.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340947/prof-dr mehmet-halil-cicek/milli-sahsiyetimizi-yok-etmenin-projesi.
• Çoban Keneş, Hatice (2016). “Metaforun Ayrımcı Hegemonyanın İnşasındaki Rolü: Suriyelilerin Haberleştirilmesinde Metafor Kullanımı.” Gaziantep University Journal of Social Sciences, (15) 2: 253-280.
• De Vido, Sara (2017). “The Ratification of the Council of Europe Istanbul Convention by the EU: A Step Forward in the Protection of Women from Violence in the European Legal System.” European Journal of Legal Studies, 9 (2): 69-104.
• Durna, Tezcan ve Çağla Kubilay (2010). “Söylem Kuramları ve Eleştirel Söylem Çözümlemeleri.” Medyadan Söylemler. Tezcan Durna (der.) içinde. İstanbul: Libra Kitap. 47-82.
• Dursun, Çiler (2003). “İslamcı Basında Kemalizm Karşıtlığının Kurulması.” SBF Dergisi, 58 (4): 47-82.
• Dijk, Teun A. van (2003). “Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım.” Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji. Barış Çoban ve Zeynep Özarslan (der.) içinde. İstanbul: Su Yayınları. 13-112.
• Dijk, Teun A. van (2010). “Söylem ve iktidar.” Nefret Suçları ve Nefret Söylemi. Ayşe Çavdar ve Aylin B. Yıldırım (der.) İstanbul: Uluslararası Hrant Dink Vakfı Yayınları. 9-41.
• Ecevitoğlu, Pınar (2012). Namus Töre ve İktidar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Eckert, Penelope and Sally McConnell-Ginnet (2003). Language and Gender. New York: Cambridge University Press.
• Ermağan, İsmail (2011). “Bir Medya Aktörü Olarak Milli Gazete’nin Avrupa Birliği Algısı.” SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24: 225-245.
• Freyer Stowasser, Barbara (1987). “Libareted Equal or Protected Dependent? Conterporary Reliogous Paradigms on Women’s Status in İslam.” Arab Studies Quarterly, 9 (3): 260-283.
• Göle, Nilüfer (2017). İslamın Yeni Kamusal Yüzleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Göle, Nilüfer (2019). Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
• Grans, Lisa (2018). “The Istanbul Convention and the Positive Obligation to Prevent Violence.” Human Rights Law Review, 18 (1): 133–155.
• Günes, Ayşe (2019). “Legal Implications of Turkey’s Accessions to the Istanbul Convention by Enacting and Refining Its Laws on Violence Against Women.” Women & Criminal Justice, 31 (3): 210-224.
• Güllü, Canan (2019). “Syrian Refugee Women and Girls In Turkey & The Istanbul Convention.” Turkish Policy Quarterly, 18 (1), 79-87.
• Gültekin, Mücahit (2020). “İstanbul Sözleşmesi’ni Feshetmek Meclis’in Vatandaşa Borcudur.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340936/mucahit-gultekin/istanbul sozlesmesini-feshetmek-meclisin-vatandasa-borcudur.
• Gündoğmuş, Bekir (2020). “Küresel Güçlerin LGBT ve Feminizm Dayatması.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340933/bekir gundogmus/kuresel-guclerin-lgbt-ve-feminizm-dayatmasi.
• Haksal, Ali Haydar (2020). “Yıkım Sözleşmesi Koronavirüsü Hastalıklar Çeşitlidir.”, Millî Gazete, 13 Mayıs 2020,https://www.milligazete.com.tr/makale/4347384/ali-haydar-haksal/yikimsozlesmesi-koronavirusu-hastaliklar-cesitlidir.
• Hatemi, Hüseyin (1988). Kadının Çıkış Yolu. Ankara: Fecr Yayınları.
• İnal, Ayşe (1996). Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
• İstanbul Sözleşmesi (2011). Avrupa Konseyi Sözleşmeler Dizisi-No. 210. İstanbul.
• Kalay, Şerafettin (2020). “Aile Bozulursa Cemiyetin Sağlam Yapısı Da Bozulur.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340949/dr serafettin-kalay/aile-bozulursa-cemiyetin-saglam-yapisi-da-bozulur.
• Kandiyoti, Deniz (2011). “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları: Gelecek için Geçmişe Bakış.” Birkaç Arpa Boyu 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar. Serpil Sancar (der.) içinde. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. 41-60.
• Kandiyoti, Deniz (2013). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Karaduman, Sadrettin (2020). “İstanbul Sözleşmesinin Aileye Zararları.” Millî Gazete. 22.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4581169/sadrettin karaduman/istanbul-sozlesmesinin-aileye-zararlari.
• Kasadar, Mustafa (2020). “İnsan Fıtratı ve İlahi Kanunlarla Savaş Felaket Getirir.” Millî Gazete. 12.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4345075/mustafa-kasadar/insan-fitrati ve-ilahi-kanunlarla-savas-felaket-getirir.
• Kıranşal, Abdülaziz (2020). “İstanbul Sözleşmesi Bir Toplumsal Cinnet Projesidir.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340928/abdulaziz-kiransal/istanbul sozlesmesi-bir-toplumsal-cinnet-projesidir.
• Kubilay, Çağla (2009). “İslamcı Söylemde Kamusal Alan Tasavvuru: Devletle Tanımlanan Kamusal Alanın Millete Tahvili ve Kamusal Alanın Reddi.” Alternatif Politika, 1 (3): 325-362.
• Kurdaş, Mustafa (2020). “Kod Adı: İstanbul Sözleşmesi.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340927/mustafa-kurdas/kod-adi istanbul-sozlesmesi.
• Maraşlı, Sema (2020). “En Ağır Sonucu Türkiye Yaşıyor.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340952/sema-marasli/en-agir sonucu-turkiye-yasiyor.
• McQuigg, Ronagh (2017). The Istanbul Convention, Domestic Violence and Human Rights. New York: Routledge.
• Mert, Nuray (2005). “Türkiye İslamcılığına Tarihsel Bir Bakış.” Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 6. Tanıl Bora ve Murat Gültekin (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. 411-419.
• Milli Gazete (1973). “Kuruluş Hakkında.” Erişim tarihi: 21.07.2021.
• Morbeck, Melissa (2016). Encouragıng The Partıcıpatıon of The Prıvate Sector and The Medıa In The Preventıon of Vıolence Agaınst Women and Domestıc Violence: Artıcle 17 of The Istanbul Conventıon, The Council of Europe.
• Nagel, Joane (2009). “Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik.” Vatan Millet Kadınlar. Ayşegül Altınay (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. 65-101.
• Oakley, Ann (1985). Sex, Gender And Society. Aldershot: Gower Publishing Company Limited.
• Öksüz, Adnan (2020). “İstanbul Sözleşmesi; Grevio’nun İlk Raporunda Akla Ziyan İfadeler.” Millî Gazete. 13.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4347379/adnan-oksuz/istanbul sozlesmesi-grevionun-ilk-raporunda-akla-ziyan-ifadeler.
• Özbey, Orhan (2012). “Kadına Yönelik Şiddet-Şiddetin Temelleri.” Hukuk Gündemi, 1: 37-39.
• Özdemir, Mansur (2020). “Kadına Yönelik Her Türlü Şiddet İlahi Emre Muhalefettir.” Millî Gazete. 27.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4725422/mansur-ozdemir/kadina yonelik-her-turlu-siddet-ilahi-emre-muhalefettir.
• Peroni, Lourdes (2016). “Violence Against Migrant Women: The Istanbul Convention Through a Postcolonial Feminist Lens.” Feminist Legal Studies, 24: 49- 67.
• Resmi Gazete. (2021). www.resmigazete.gov.tr. Erişim tarihi: 04.04.2020.
• Petkovic, Kresimir (2019). “A Discourse Analysis of the Istanbul Convention.” Annals of the Croatian Political Science Association: political science journal, 16 (1): 119-154.
• Roy, Oliver (1994). Siyasal İslam’ın İflası. Çev., Cüneyt Akalın. İstanbul: Metis Yayınları.
• Roy, Oliver (2016). Küreselleşen İslam. Çev., Haldun Bayrı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Saadet Partisi Programı. saadet.org.tr. Erişim tarihi: 16.01.2020.
• Saygılı, Sefa (2020). “İstanbul Sözleşmesi İnanç Prensiplerimizi Yok Sayıyor.” Millî Gazete. 27.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4725412/sefa saygili/istanbul-sozlesmesi-inanc-prensiplerimizi-yok-sayiyor.
• Scully, Diana (2017). Cinsel Şiddeti Anlamak. Çev., Şirin Tekeli ve Laleper Aytek. İstanbul: Metis Yayınları.
• Şenocak, İhsan (2020). “İstanbul Sözleşmesi İnsanı Tarihten Silme Projesidir.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340961/ihsan senocak/istanbul-sozlesmesi-insani-tarihten-silme-projesidir.
• Tarım, Şakir (2020). “Millî Gazete Tarihe Not Düştü.” Millî Gazete. 19.05.2020, https://www.milligazete.com.tr/makale/4375369/sakir-tarim/milli-gazete- tarihe not-dustu.
• Taylan, Şeyh Abdullah (2020). “Kirli Sözleşme, Gündemimizden ve Hayatımızdan Çıkarılmalı.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340962/seyh-abdullah-taylan/kirli sozlesme-gundemimizden-ve-hayatimizdan-cikarilmali.
• Toptaş, Mahmut (2020). “Parti Başkanları Allah Sizin Başınıza Vermesin.” Millî Gazete. 11.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4340932/mahmut toptas/partibaskanlari-allah-sizin-basiniza-vermesin.
• Türk Dil Kurumu Sözlük. (2021). https://sozluk.gov.tr/. Erişim tarihi: 15.08.2021.
• Üşür, Serpil (1991). Din Siyaset Kadın. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Walby, Sylvia (2016a). Patriyarka Kuramı. Çev., Hülya Osmanağaoğlu. İstanbul: Dipnot Yayınları.
• Walby, Sylvia (2016b). “Ensuring Data Collection And Research On Violence Against Women And Domestic Violence: Article 11 of the Istanbul Convention. https://edoc.coe.int/en/. Erişim tarihi: 31.07.2021.
• Yavuz, M. Hakan (2005). “Milli Görüş Hareketi: Muhalif ve Modernist Gelenek.” Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 6. Tanıl Bora ve Murat Gültekin (der.) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları. 591-603.
• Yavuz, Yunus Vehbi (2020). “Aileyi Başsız ve Babasız Bırakmak İstiyorlar.” Millî Gazete. 12.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4345091/prof dr- yunus-vehbi-yavuz/aileyi-bassiz-ve-babasiz-birakmak-istiyorlar.
• Yıldırım, Hamdi (2020). “İstanbul Sözleşmesi Müslüman Aileleri Dağıtma Projesidir.” Millî Gazete. 13.05.2020. https://www.milligazete.com.tr/makale/4347423/muhittin-hamdi yildirim/istanbul-sozlesmesi-musluman-aileleri-dagitma-projesidir.
• Yılmaz, Zehra (2015). Dişil Dindarlık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zitmane, M. (2017). “Evils of the Istanbul Convention. Discourse Analysis of Latvian Press Publications (2016).” Femeris 3 (1): 111-124.