Popülizm, Medya ve Toplumsal Cinsiyet: Sen Kimsin Atiye?

Yıl 2023, Cilt: 26(1) Sayı: 51, 171 - 200, 20.03.2023

Övünç Ege

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.1204206

Öz

Popülizmin muğlâk yapısı onu tanımlamayı zor bir süreç haline getirse de bu belirsizlik onun medya içeriklerine ve gündelik yaşama sirayet etmesini kolaylaştırmaktadır. Çalışmada siyasal üslup olarak popülizm, performans ve inşa üzerinden toplumsal cinsiyet ile birlikte ele alınmaktadır. Medya temsillerinin popülizm ve toplumsal cinsiyetin kesişim noktaları özelinde ele alınması kültürel üretim alanlarındaki yeni stereotipleri ortaya koymaktadır. Bu stereotipler Atiye (Netflix, 2019–2020) dizisi üzerinden örneklendirilmektedir. Bu bağlamda dizideki kadın-erkek kategorilerinin ve ilişkilerinin inşasının kurgusal tarihe temellendirilerek aidiyet oluşturulması, kadın doğası miti üzerinden anne olan kadının kutsallaştırılması, ailenin kutsanması ve dışsal düşman temsilleri üzerinden medyada cinsiyet kategorilerini pekiştiren yeni stereotipler ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı popülist üslup ve toplumsal cinsiyet normlarının medyada nasıl yer aldığını ortaya koymaktır. Diziden elde edilen bulgular yeni stereotiplerin geleneksel stereotiplerden farklı olmadığını ortaya koymuştur. Kadın kahraman eril söylemi örtük bir şekilde yeniden üretmektedir. Dizide egemen kültürel normlar popülizmin aidiyetçi, ayrıştırıcı ve tehditkâr olarak kendini yeniden üreten stiliyle iç içe geçmiştir. Kutsallaştırma yoluyla geleneksel anlatıdaki pasif konumundan uzaklaşıyormuş gibi gösterilse de atfedilen bu kutsallık onu yine edilgen konuma sabitlemektedir. Bu bağlamda, medya içeriğine temas eden ve bilinçli bir şekilde toplumsal cinsiyet körü olan popülizmin eril stili, kadını hâlâ daha tam anlamıyla özgür ve güçlü göstermemektedir

Anahtar Kelimeler

Popülizm, toplumsal cinsiyet, medya çalışmaları, Netflix, Atiye

Populism, Media, and Gender: Who Are You Atiye?

Öz

While the ambiguous nature of populism renders it a challenging concept to define, this uncertainty facilitates its extend into media content and daily life. This study approaches populism as a political style that relies on performance and construction, along with gender in society. Addressing media representations specifically at the intersections of populism and gender reveals new stereotypes in the fields of cultural production. These stereotypes are exemplified through the Gift (Netflix, 2019–2020) series. In this context, novel stereotypes that reinforce gender categories in the media through the creation of belonging by basing the construction of male-female categories and relationships on fictional history, the sanctification of a woman who is a mother through the myth of female nature, the sanctification of the family, and representations of external enemies are discussed in the series. The study aims to reveal how populist style and gender norms are present in the media. Findings from the series revealed that the new stereotypes are not different from the traditional stereotypes. Specifically, the portrayal of the female protagonist covertly reproduces the masculine discourse. In the series, the dominant cultural norms are intertwined with the self-reproducing style of populism as belonging, separating, and threatening. Although it is shown to move away from its passive position in the traditional narrative through sanctification, this attributed sanctity fixes it in the passive position. Thus, the masculine style of populism, which pervades media content and remains intentionally gender-blind, still fails to fully portray women as independent and empowered agents.

Anahtar Kelimeler

Populism, gender, media studies, Netflix, the Gift

Kaynakça

• Abi-Hassan, Sahar (2017). “Populism and Gender.” The Oxford Handbook of Populism. Cristóbal Rovira Kaltwasser, Paul Taggart, Paulina Ochoa Espejo ve Pierre Ostiguy (der.) içinde. New York: Oxford University Press. 426-444.
• Alex Sutherland. (Yapımcı), Ozan Açıktan; Gönenç Uyanık; Ali Taner Baltacı. (Yönetmenler). (2019). Atiye [Dizi]. Türkiye: Netflix, 2019.
• Altındal, Yonca (2009). “Erkeksi Siyasetin 'Erk'siz Dublörleri”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12(21), 351-367.
• Aslan, Şebnem (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Nitel, Nicel ve Karma Tasarımlar İçin Bir Rehber. İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• Butler, Judith (2009). “Dinamik Sonuçlar”. Olumsallık, Hegemonya, Evrensellik: Solda Güncel Diyaloglar. Judith Butler, Ernesto Laclau ve Slavoj Zizek (Ed.) içinde. İstanbul: Hil Yayın, 291-310.
• Butler, Judith (2012). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. Çev., Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları.
• Butler, Judith (2014). Bela Bedenler. Çev. Cüneyt Çakırlar, Zeynep Talay, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Butler, Judith (2017). “Olumsal Temeller: Feminizm ve ‘Postmodernizm’ Sorusu.” Çatışan Feminizmler: Felsefi Fikir Alışverişi. Seyla Benhabib, Judith Butler, Drucilla Cornell, Nancy Fraser (der.) içinde İstanbul: Metis Yayınları. 44-67.
• Canovan, Margaret (1981). Populism. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Canovan, Margaret (1999). “Trust the People! Populism and the Two Faces of Democracy.” Political Studies, 47(1): 2-16.
• Curtin, Jennifer ve Lara Greaves (2020). “Gender, Populism and Jacinda Ardern.” A Populist Exception?: The 2017 New Zealand General Election. Jack Vowles ve Jennifer Curtin (der.) içinde. Yeni Zelanda: ANU Press. 179-212.
• Diamond, Jeremy (2018). “Trump says it’s ‘a very scary time for young men in America’.” https://edition.cnn.com/2018/10/02/politics/trump-scary-time-for-young-men-metoo/index.html. Erişim Tarihi: 26.03.2021.
• Emejulu, Akwugo (2017). “Feminism for the 99%: towards a populist feminism?: Can Feminism for the 99% succeed as a new kind of populism?” Soundings: A journal of politics and culture, 66: 63-67.
• Filippi, Massimo; Judith Butler ve Enrico Monacelli (2021). Populisms not Populism. Scenari, 1(11), 311-314.
• Hall, Stuart (2017). “‘Başkası’nın Gösterisi”. Temsil: Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları. Stuart Hall (der.) içinde. Çev., İdil Dündar. İstanbul: Pinhan Yayıncılık. 291-379.
• Hobbes, Thomas (2007). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. Çev., Semih Lim. İstanbul: YKY.
• Hobsbawm, Eric, J. ve Terence Ranger (2006). Geleneğin İcadı. Çev., Mehmet Murat Şahin. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Jagers, Jan ve Stefaan Walgrave (2007). “Populism as political communication style: An empirical study of political parties’ discourse in Belgium.” European Journal of Political Research, 46(3): 319-345.
• Kaltwasser, Cristóbal Rovira vd. (2017). “Populism: An Overview of the Concept and the State of the Art.” The Oxford Handbook of Populism. Cristóbal Rovira Kaltwasser, Paul Taggart, Paulina Ochoa Espejo ve Pierre Ostiguy (der.) içinde. New York: Oxford University Press. 1-24.
• Kantola, Johanna ve Emanuela Lombardo (2019). “Populism and feminist politics: The cases of Finland and Spain.” European Journal of Political Research, 58(4): 1108-1128.
• Karaduman, Sibel ve Enes Çetinkaya(2020). “‘Atiye’ Dizisi Bağlamında İnternet Dizi İzleyicisi Alımlama Analizi.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73): 956-969.
• Karagül, Soner ve Belma Engin Güder (2020). “Dış Politikada Popülist Söylem ve Girişimler: Trump Siyaseti ve Brexit Süreci.” Troyacademy Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(5): 109-133.
• Koyuncu, Hüseyin (2020). “Brezilya Devlet Başkanı Bolsonaro: Artık ib*e ülkesi olmayı bırakalım”. https://tr.euronews.com/2020/11/11/brezilya-devlet-baskan-bolsonaro-art-k-bir-escinseller-ulkesi-olmay-b-rakal-m. Erişim Tarihi: 26.03.2021.
• Laclau, Ernesto (2007). Popülist Akıl Üzerine. Çev., Nur Betül Çelik. Ankara: Epos Yayınları.
• Laclau, Ernesto (2011). “Popülizm: Bir Ad Ne İçerir?” Çev., Hayriye Özen. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 135-146.
• Laclau, Ernesto (2012). “Boş Gösterenler Siyasette Niçin Önemlidir?” Evrensellik, Kimlik ve Özgürleşme. Ernesto Laclau (der.) içinde. Çev., Ertuğrul Başer. İstanbul: Birikim Yayınları. 95-109.
• Machiavelli, Niccolò (2016). Prens. Çev., Gamze Alpaslan. İstanbul: Olympia Yayınları.
• MacRae, Donald (1969). “Populism as an Ideology.” Populism: Its National Characteristics. Ghita Ionescu ve Ernest Gellner (der.) içinde. Hertfordshire: The Garden City Press. 153-165.
• Moffitt, Benjamin ve Simon Tormey (2013). “Rethinking Populism: Politics, Mediatisation and Political Style.” Political Studies, 62(2): 381–397.
• Moffitt, Benjamin (2020). Popülizmin Küresel Yükselişi: Performans, Siyasi Üslup ve Temsil. Çev., Onur Özgür. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mouffe, Chantal (2019). Sol Popülizm. Çev., Aybars Yanık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mudde, Cas (2004). “The populist zeitgeist.” Government and opposition, 39(4), 541-563.
• Mudde, Cas ve Cristóbal Rovira Kaltwasser (2015). “Vox populi or vox masculini? Populism and gender in Northern Europe and South America.” Patterns of Prejudice, 49(1-2): 16-36.
• Müller, Jan-Werner (2016). What Is Populism. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Özçetin, Burak (2019). “‘The show of the people’ against the cultural elites: Populism, media and popular culture in Turkey.” European Journal of Cultural Studies, 22(5-6): 1-16.
• Özdemir, Murat (2010). “Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
• Özkazanç, Alev (2020). Bir Musibet: Yeni Türkiye'de Erillik, Şiddet ve Feminist Siyaset. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Saresma, Tuija (2018). “Gender Populism: three cases of Finns party actors’ traditionalist anti-feminism.” Populism on the Loose. Urpo Kovala, Emilia Palonen, Maria Ruotsalainen, ve Tuija Saresma (der.) içinde. Finlandiya: Jyväskylän yliopisto. 177-200.
• Shils, Edward. (1956) The Torment of Secrecy: The Background and Consequences of American Security Policies. Glencoe, IL: Free Press.
• Spierings, Niels vd. (2015). “Gender and populist radical-right politics: an introduction.” Patterns of Prejudice, 49(1- 2), 3-15.
• Stavrakakis, Yannis ve Giorgos Katsambekis (2014). “Left-wing populism in the European periphery: the case of SYRIZA.” Journal of Political Ideologies, 19(2): 119-142.
• Taggart, Paul A. (2000). Populism. Philadelpia: Open University Press.
• Zizek, Slavoj (2017). “Popülist Cazibe.” Büyük Gerileme: Zamanımızın Ruh Hali Üstüne Uluslararası Bir Tartışma. Heinrich Geiselberg (der.) içinde. Çev., Kolektif. İstanbul: Metis Yayınları. 211-224.