İNKÂR, ÖZLEM VE SIĞINAK: PARİS’TE GECE YARISI FİLMİ ÜZERİNE BİR OKUMA

Yıl 2020, Cilt: 28 Sayı: 1, 79 - 94, 30.06.2020

Fazilet Lekesiz , Nermin Orta

Öz

Nostalji, ütopik bir zamanın sığınak olarak seçildiği ve şimdinin acılarından kaçmak için geçmiş zamanın mitleştirildiği bir özleme işaret etmektedir. Kavram, ilk olarak 17. yüzyılda bir hastalık adı olarak çıkmış fakat modernleşme hareketleriyle birlikte bir duygu durumunu ya da ruh halini anlatmanın bir ifadesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Kişi, geçmişi mitleştirerek mevcut zamanı inkâr etmekte ve romantik bir tavırla maziye tutunmaktadır. Postmodernizmin etkisiyle metalaşan nostalji ticari açıdan da değerli bir hal almıştır. Kısa zamanda etkisini sanat alanında da gösteren nostalji sinemada da önemli bir yer bulmuştur. Bu çalışmada Woody Allen’ın, Paris’te Gece Yarısı filmi incelenmiştir. Yönetmenin, ontolojik açıdan nostalji kavramına yaklaştığı filmde, hikâyenin kahramanı Gil altın çağını keşfettiği bir yolculuğa çıkarak, nostaljinin kusurlu yapısını anlamaktadır. Film, nostaljik bakışın gerçekliğini ortaya koyması ve bu duygu halinden kurtulmanın çözümünü izleyiciye sunması açısından önemlidir. Film, nitel bir yaklaşımla ele alınarak nostalji kavramı bağlamında betimsel çözümleme yöntemiyle incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

nostalji, modernizm, postmodernizm, paris, woody allen

Kaynakça

• Assmann, J. (2001). Kültürel Bellek,( A. Tekin, Çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Bakhtin, M. M. (1981). The Dialogic Imagination, M. Holquist (Edt), USA: University of Texas Press.
• Başekim, S. (2015). Türk Sinemasında Nostalji (2000-2011), Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo TV Sinema Anabilim Dalı.
• Bolay, S. H. (2009). Romantizm, Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Ankara: Nobel.
• Boym, S. (2001). The Future of Nostalgia, NY: Basic Books.
• Boym, S.(2009). Nostaljinin Geleceği, (F. B. Aydar, Çev.), “İstanbul: Metis”.
• Boz, M. (2019). Anımsama, Unutuş ve Bellek, Andrey Tarkovsky’nin Nostalghia’sı Üzerine Bir İnceleme, Sinecine, 10(2), ss. 263-289.
• Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi. (1986). Cilt,14, Gelişim.
• Büyükdüvenci S. ve Öztürk S. R. (2014). Postmodernizm ve Sinema, Ankara: Dipnot.
• Castilho, M. T. (2014). Going Back to the Past to Dream of the Future, Woody Allen’s Midnight in Paris and Spielberg’s Lincoln, Revista Anglo Saxonica, 3(7), ss. 175-186.
• Cook, P. (2005). Screning The Past, Memory and Nostalgia in Cinema, NY: Routledge.
• Cross, G. (2015). Consumed Nostalgia, Memory In The Age of Fast Capitalism, NY: Columbia University Press.
• Çınar, M. (2007). Kolektif Anlatı ve Vatandaşlık Kimliğinin İnşasına Dair Sorular, Cevaplar ve Yeni Sorular, İletişim Dergisi, S. 26, ss. 135-156.
• Davis, F. (1977). Nostalgia, Identity and the Current Nostalgia Wave, Journal of Popular Culture, 11,2, ss. 414-425.
• DeFalco, A. (2004). A Double-Edged Longing, Nostalgia, Melodrama and Todd Haynes’s Far From Heaven, Iowa Journal of Cultural Studies, Vol.5, ss.26-39.
• Deleuze, G. (2010). Bergsonculuk, (H. Yücefer, Çev.), İstanbul: Otonom.
• Erdoğan, İ.ve Alemdar, K. (2010). Öteki Kuram, Ankara: Erk.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu, İstanbul: Metis.
• Hobsbawm, E. (2006). Geleneğin İcadı, (M. Şahin, Çev.), İstanbul: Agora.
• https,//kavrakoglu.com/cagdas-sanata-varis-34-la-belle-epoque-ve-nabiler/
• Hutcheon, L. ve Valdés, M. J. (2000). Irony, Nostalgia, and the Postmodern, A Dialogue, Poligrafías 3 (1998-2000), ss. 18-41.
• Jameson, F. (1991). Postmodernism, Or, The Cultural Logic Of Late Capitalism, Duke University Press.
• Khanganba, L. (2017). Nostalgia in Midnight in Paris, Faculty of Arts and Languages, India.
• Löwy, M. ve Sayre, R. (2001). Romanticism Against the Tide of Modernity, London, Duke University Press.
• Natali, P.M. (2004). History and the Politics of Nostalgia, Iowa Journal of Cultural Studies, Vol.5, ss. 10-25.
• Nauman, N. (2007). The Nostalgic Subject, A Genealogy of the “Critique of Nostalgia”, Universita’ Degli Studi Di Messina, CIRSDIG, Working Paper n.23, ss. 4-54.
• Özdemirci, E. (2012). Ortak Bellek ve Sinema, 1990 Sonrası Fransız ve Amerikan Sinemasında 68 Kuşağı Nostaljisi, Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo TV Sinema Anabilim Dalı.
• Özyürek, E. (2008). Modernlik Nostaljisi, Kemalizm, Laiklik ve Gündelik Hayatta Siyaset, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Sedikides, K. , Wildschut, T. ve Baden, D. (2004). Nostalgia, Conceptual Issues and Existential Functions, Handbook of Experimental Existential Psychology, NY: Guildford Publications.
• Shumway, D. (1999). Rock’n Roll Sound Tracks and the Production of Nostalgia, Cinema Journal, Vol.38, No.2, ss.36-51.
• Sprengler, C. (2009). Screening Nostalgia, NY: Berghahn Books.
• Toker, D. (2019). Yitik Zamanın Romantik Bekçileri, 1980 Sonrası Toplumsal Değişim Bağlamında Yavuz Turgul Sineması ve Nostalji, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Topakkaya, A. (2008). Geçmiş Zaman Gerçekten Geçmiş midir?, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 1 / 4, ss. 566-573.
• Ümer, E. (2019). Nostalji Perdesi ve Geçmişi İcat Etmek, Sinefilozofi Dergisi, Özel Sayı (1) Mayıs 2019, ss. 585-604.
• Yiğit, Z., Camcı, C. (2016). Geçmiş Ana Dokunmak; In The Mood For Love, Sekans Sinema Kültür Dergisi, S, e3, ss. 64-78.