YAŞAMAK GÜZEL ŞEY FİLMİ ÖRNEĞİNDE, YENİ TÜRK SİNEMASININ EMEK VE SINIF DİYALEKTİĞİNİ OKUMAK

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 1, 97 - 116, 30.01.2019

Serhat Kaymas

Öz

Bu çalışma; Türk sinemasının, bir mikro okuma deneyimi üzerinden, 1990 sonrasındaki yeni dönemi içerisinde emek ve sınıf diyalektiğini okumayı amaçlamıştır. Türkiye kapitalizminin değişim ve dönüşümü refakatinde, Türk sinemasının emek ve sınıf ilişkilerinden neden ve nasıl uzaklaştığını anlamlandırma çabasındaki çalışma, emek ve sınıf yerine kültürel kimliklerin nasıl egemen bir anlatı biçimine dönüştüğünü sorgulamaktadır. Egemen temsil pratikleri içerisinde, toplumsal bilincin kurulduğu bir alan olarak emek ve sınıf ilişkilerinden uzaklaşılmasının Türk sineması özelinde kapitalizmin yansımaları olarak okuyan bu çalışma içerisinde Yaşamak Güzel Şey filmi bir mikro okuma örneği olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonunda, Türk sinemasında emek ve sınıf pratiğinden uzaklaşılması ile kapitalizm arasındaki bir etkileşimin bulunduğu, Türk sinemasının yeni döneminin kapitalist sermaye birikiminin koşullarından önemli ölçüde etkilendiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Neo liberalizm, maddi olmayan emek, yeni Türk sineması, ekonomi politik

Kaynakça

• Agocuk, P. (2015). “Türk Sinemasında Melodram: Seven Ne Yapmaz Filmi Üzerinden Yeşilçam Sineması’nda Melodramın Kodlarının Çözümlenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 8. Sayı: 40. 562-576.
• Akbulut, H. (2012). Yeşilçam’dan Yeni Türk Sinemasına: Melodramatik İmgelem. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Arlı, A. (2017). “Sinemada Orta Sınıf Temsili ve Kültürel Sermaye Sorunsalı”. http://www.youtube.com. Erişim Tarihi: 06.05.2
• Aymaz, G. (2015). “AKP Türkiye’sinde Kültürel Üretimin Bir Konusu Olarak İşçi”. Marka, Takva Tuğra: AKP Döneminde Kültür ve Politika. İçinde. Haz: Kemal İnal, Nuray Sancar ve Ulaş Başar Gezgin. İstanbul: Evrensel Yayınları. 357-365.
• Becker, U. (2017). “Sınıf Kuramı: Hala Eleştirel Sosyal Bilimsel Analizin Ekseni mi?”. Sınıflar Üzerine Tartışmalar. Ed: Erik Olin Wright. Çev: Eren Karaca ve Nilüfer Yılmaz. İstanbul: Nota Bene Yayınları. 159-191.
• Bourdieu, P. (1989). “Social Space and Symbolic Power”. Sociological Theory. 7(1). 14-25.
• Burris, V. (2017). “Sınıflar Sempozyumu: Sınıf Analizinde Yeni Yönelimler”. Sınıflar Üzerine Tartışmalar. Ed: Erik Olin Wright. Çev: Fulya Alikoç. İstanbul: Nota Bene Yayınları. 191- 203.
• Chamsfield, D. (2014). “Çokluk ve Kanguru: Hardt ve Negri’nin Maddi Olmayan Emek Teorisinin Eleştirisi”. Marksizm ve Sınıflar: Dünyada ve Türkiye’de Sınıflar ve Mücadeleleri. Haz: Sungur Savran, Kurtar Tanyılmaz ve E. Ahmet Tonak. İstanbul: Yordam Yayınları.
• Eagleton, T. (2011). İdeoloji. Çev: Muttalip Özcan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ercan, F. , Oğuz, Ş. (2017). “Gezi Direnişinden Soma Katliamına: Türkiye’de Sermaye Birikimi ve Sınıf Mücadelesi”. Socialist Register 2015: Sınıflar Dönüşürken. Haz: Leo Panitch, Greg Albo ve Vivek Chibber. İngilizceden Çeviren: Tuncel Öncel. İstanbul: Yordam Kitap. 118-138.
• Farrugia, D. (2017). “Youthfulness and Immaterial Labour in the New Economy”. The Sociological Review. 1-16. Gill, R. ve Pratt, A. (2008). “In the Social Factory: Immaterial Labour, Precariousness and Cultural Work”. Theory, Culture&Society. Vol: 25(7-8). 1-30.
• Gülpınar, Balcı D. (2016). “Giritlioğlu Sinemasında Yakın Siyasi Tarih Eleştirisi ve Travmatolojik Hayatlar”. Gözdeki Kıymık: Yeni Türkiye Sinemasında Madun ve Maduniyet İmgeleri. İçinde. Haz: Hüseyin Köse, Özgür İpek. İstanbul: Metis Yayıncılık. 213-235.
• Hardt, M, Negri, A. (2011). Çokluk. Çev: Barış Yıldırım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hardt, M., Negri, A. (2000). Multitude: War and Democracy in the Age of Empires. New York: Penguin Press.
• Hazır, Karademir I. (2014a). “Boundaries of Middle-Class Identities in Turkey”. The Sociological Review. Vol: 62. 675-697.
• Hazır, Karademir Irmak (2014b). “Bourdieu Sonrası Yeni Eşitsizlik Gündemleri: Kültürel Sınıf Analizi, Beğeni ve Kimlik”. Cogito. Yapı Kredi Yayınları Üç Aylık Düşünce Dergisi. Vol: 76. Bahar 2014. 230-265.
• Hesmondhalgh, D. ve Baker, S. (2008). “Creative Work and Emotional Labour in the Television Industry”. Theory, Culture&Society. Vol: 25(7-8). 97-118.
• http://www.ayyapim.com (2018). “Ufak Tefek Cinayetler”. Erişim Tarihi: 10.05.2018.
• http://www.beyazperde.com (2015). “Mandıra Filozofu İstanbul”. Erişim Tarihi: 15.05.2018.
• http://www.beyazperde.com (2017). “Yaşamak Güzel Şey”. Erişim Tarihi: 24.02.2018.
• http://www.beyazperde.com(2017). “Yol Ayrımı”. Erişim Tarihi: 24.02.2018.
• http://www.beyazperde.com. (2014). “Kış Uykusu”. Erişim Tarihi: 20.12.2018.
• http://www.haberturk.com (2018). “10 Filmle Münir Özkul Efsanesi”. Erişim Tarihi: 25.05.2018.
• http://www.pastelfilm.tv (2018). “İnsanlık Suçu”. Erişim Tarihi: 10.05.2018.
• http://www.tsa.ogr.tr (2017). “Yeşilçam’da Nostalji ve Melodram Sineması”. Erişim Tarihi: 28.04.2018. Erişim Saati: 23:42.
• http://www.google.com.tr (2018). “Gezi Eylemleri Dönemine İlişkin Filmler: Anahtar Kelimeleri Üzerinden Gerçekleştirilen Araştırma”. Erişim Tarihi: 20.12.2018. Erişim Saati: 24:00.
• http://www.youtube.com (2017). “Yaşamak Güzel Şey-Fragman”. Erişim Tarihi: 17.05.2018.
• Kara, M. (2016). “Yeşilçam’da İşçi Filmleri: Dünyanın Bütün İşçileri Birleşiniz”.
• http://www.evrensel.net. Erişim Tarihi: 22.02.2018.
• Kellner, D. (2013). Sinema Savaşları: Bush-Cheney Döneminde Hollywood Sineması ve Siyaset. Çev: Gürol Koca. İstanbul: Metis Yayınları.
• Koşar, A. (2017). “Marx’ta Maddi Olmayan Emek Kavramının Bağlamı”. Maddi Olmayan Emek Teorisi: Kavramsal Bir Çerçeve. İçinde. Haz: Arif Koşar. İstanbul: Kor Kitap. 97-115.
• Kurtulmuş, M.M, Tanyılmaz, K, Kaygısız, İ. (2014). “Türkiye İşçi Sınıfının Maddi Varlığı ve Değişen Yapısı”. Marksizm ve Sınıflar: Dünyada ve Türkiye’de Sınıflar ve Mücadeleleri. Haz: Sungur Savran, Kurtar Tanyılmaz ve E. Ahmet Tonak. İstanbul: Yordam Yayınları. 251-283.
• Lazarotto, M. (1996). “Immaterial Labour”. Radical Thought in Italy: A Potential Politics. Ed: Paul Virno ve Michael Hardt. Minesotta and London: Minessotta University Press. 133-147.
• Lazzarato, M. (2017). “Maddi Olmayan Emek”. Çağdaş Marksist Kuramda Tartışmalar: Yapılar, Sistemler, Süreçler. Haz: Andrew Pendakis, Jeff Diamanti, Nicholas Brown, Josh Robinson ve Imre Szeman. Çev: Soner Torlak. Ankara: Dipnot Yayınları. 139-161.
• Livingstone, D. W ve Scholtz, A.(2016). “Reconnecting Class and Production Relations in an Advanced Capitalist Knowledge Economy: Changing Clas Structure and Class Consciousness”. Capital & Class. Vol: 40(3). 469-493.
• Martin, R. (2017). “Profesyonel Yönetici Sınıfına Ne Oldu?”. Socialist Register 2015: Sınıflar Dönüşürken. Haz: Leo Panitch, Greg Albo, Vivek Chibber. Çev: Tuncel Öncel içinde. İstanbul: Yordam Yayınları. 237-255.
• Martin, R.(2017). “Profesyonel Yönetici Sınıfına Ne Oldu?”. Socialist Register 2015: Sınıflar Dönüşürken. Haz: Leo Panitch, Greg Albo ve Vivek Chibber. Çev: Tuncel Öncel. İstanbul: Yordam Yayınları. 237-255.
• McCullough, J. (2017). “Hollywood’da Orta Sınıf: Amerikan Rüyasının Bunalımları”. Socialist Register 2015: Sınıflar Dönüşürken. Haz: Leo Panitch, Greg Albo, Vivek Chibber. Çev: Tuncel Öncel içinde. İstanbul: Yordam Yayınları.224-237.
• McRobie, A. (2016). Be Creative: Making a Living in the New Culture Industries. Malden: Polity Press.
• Mungan, M. (2014). Harita Metot Defteri. İstanbul: Metis.
• Nurol, B. (2017). “Anemik Uzlaşmadan Potansiyel İsyana Beyaz Yakalı Hayatlar”. Sınıfın Suretleri: Emek Süreçleri ve Karşı Hareketler içinde. Haz: Denizcan Kutlu ve Çağrı Kaderoğlu Bulut. İstanbul: Nota Bene Yayıncılık. 149-165.
• Ohnmacht, F. (2013). “The Melodramatic Public: Film Form and Spectatorship in Indian Cinema”. The Indian Economic&Social History Review. Vol: 50(3). 388-390.
• Özdemir, Yücesan G. (2014). İnatçı Köstebek: Çağrı Merkezlerinde Gençlik, Sınıf ve Direniş. İstanbul: Yordam Kitap.
• Özdüzen, Ö. (2016). “Popüler Sinemada Azınlık Nostaljisi: Çağan Irmak Örneği”. Gözdeki Kıymık. Haz: Hüseyin Köse, Özgür İpek. İstanbul: Metis. 199-213.
• Özmen, A. (2017). Kamuda Güvencesizlik: Uyum ve Direniş. İstanbul: Nota Bene Yayınları.
• Pamuk, Ş. (2015). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Radice, H. (2017). “Günümüzde Sınıf Teorisi ve Sınıf Siyaseti”. Socialist Register 2015: Sınıflar Dönüşürken. Haz: Leo Panitch, Greg Albo, Vivek Chibber. Çev: Tuncel Öncel içinde. İstanbul: Yordam Yayınları. 255-276.
• Rutz, J. H. ve Balkan, M. E. (2016). Sınıfın Yeniden Üretimi: Eğitim, Neo liberalizm ve İstanbul’da Yeni Orta Sınıfın Yükselişi. Çev: Neşecan Balkan. İstanbul: H20 Yayıncılık.
• Savul, G. (2018). Sınıfın Yeni Görünümleri ve Bilişim Sektörü. İstanbul: Nota Bene Yayınları.
• Saydam, A. (2017). “Yeni Orta Sınıfların Tük Sineması’ndaki Yansımaları”. http://www.lacivert dergi.com. Erişim Tarihi: 20.12.2018.
• Saydam, B. (2017). “Sinemada Orta Sınıf Temsili ve Kültürel Sermaye Sorunsalı”. http://www.tsa.org.tr. Erişim Tarihi: 06.05.2018.
• Sayer, S. (2018). “Emek Kavramı: Marx ve Eleştirmenleri”. Maddi Olmayan Emek Teorisi: Kuramsal Bir Eleştiri. Haz: Arif Koşar. Çev: Ferhat Sarı. İstanbul: Kor Yayınları. 23-51.
• Serfati, C. (2015). “Kapitalist Sınıfın Yeni Yapılanması”. Socialist Register 2014: 21. Yüzyılda Sınıflar ve Sınıf Mücadelesi. Haz: Lea Panitch, Greg Albo, Vivek Chibber. Çev: Tuncel Öncel. İstanbul: Yordam Yayınları. 147-169.
• Siebert, S., Wilson, F. (2013). “All Work and No Pay: Consequences of Unpaid Work in the Creative Industries”. Work, Employment and Society. Vol: 27(4). 711-721.
• Standing, G. (2014). Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf. Çev: Ergin Bulut. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tonak, A. (2014). “Yeni Orta Sınıf”. Marksizm ve Sınıflar: Dünyada ve Türkiye’de Sınıflar ve Mücadeleleri. Haz: Sungur Savran, Kurtar Tanyılmaz ve E. Ahmet Tonak. İstanbul: Yordam Yayınları. 283-289.
• Ün, H. (2016). “Bornova Bornova’da Kendini Gerçekleştirememe Problemi ve Bastırılmış Ötekilik”. Haz: Hüseyin Köse ve Özgür İpek. İstanbul: Metis Yayınları. 361-379.
• Weininger, E. B (2014). “Bourdieu’nün Sınıf Analizinin Esasları”. Sınıf Analizine Yaklaşımlar. Ed: Erik Olin Wright. Çeviri Editörü: Vefa Saygın Öğütle. İçinde. Ankara: Nota Bene Yayınları. 111-157.
• Wright, E. O (2014). “Neo Marksist Sınıf Analizinin Esasları”. Sınıf Analizine Yaklaşımlar içinde. Ed: Erik Ollin Wright. Çeviri Editörü: Vefa Saygın Öğütle. Ankara: Nota Bene. 15-49.
• Wright, E. O. (2017). “Sınıf Yapısı Kavramını Bir Kez Daha Yeniden Düşünmek”. Sınıflar Üzerine Tartışmalar. Ed: Erik Olin Wright. Çev: Barış Yıldırım. Sınıflar Üzerine Tartışmalar. Ankara: Nota Bene. 325-418.
• Yazıcı, E. S. (2008). “Türk Sinemasında 1983-1991 Yıllarında Çekilen Filmlerde yeni Orta Sınıf Habitusu”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.