The Relation between the Theories of Psychology and Creativity

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 145 - 156, 31.01.2018

Dilara Onur

Öz

The concept of creativity is an ever existing
norm that plays a crucial role in all kinds of affective and intellectual
domains. In this context, the concept of creativity is treated in various
different ways by the researchers from various fields based on the field-dynamics
and, thus, different definitions are made. The concept of creativity which has
been conceptualized and theorized in different ways by different disciplines
such as philosophy, social sciences, fine arts, education and architecture and
which is well beyond the simple definition and which has a multi dimensional
phenomenon has been classified in different ways. The concept that is studied
in many different fields will be evaluated on the basis of  “theories of
psychology”   within the scope of this study. When all psychological
theories are examined in the development of psychology as a scientific field,
behavior theories have not been evaluated in the scope of this study which is
partly due to the fact that the relation between behavior theories and creativity
couldn`t be established. Within scope of this study, instead, the relation
between creativity and psychoanalytic, humanistic, gestalt and cognitive theory
will be analyzed.  

Anahtar Kelimeler

Theories of Psychology, Creativity, Person, Process, Object

PSİKOLOJİ KURAMLARI VE YARATICILIK İLİŞKİSİ

Öz

Yaratıcılık kavramı
yüzyıllardır tüm duyuşsal ve düşünsel etkinliklerde, her türlü çalışma ve
uğraşın içinde varlığını gösteren bir olgudur. Bu bağlamda yaratıcılık kavramı
farklı disiplinlerden araştırmacılar tarafından o disiplinin dinamiklerine
bağlı olarak farklı açılardan ele alınmakta ve farklı tanımlamalar
yapılmaktadır.  Felsefe, sosyal bilimler,
güzel sanatlar, eğitim, mimarlık vb. gibi disiplinlerinin üzerinde teoriler
ürettiği; yalın tanımlamalara sığmayan, çok boyutlu bir fenomen olarak
yaratıcılık kavramı farklı açılardan ele alınarak sınıflandırılmıştır. Birçok
farklı alanda irdelenen yaratıcılık kavramı bu makale kapsamında psikoloji
bilimi kuramları özelinden değerlendirilecektir. Psikolojinin bir bilim olarak
gelişim sürecindeki tüm psikoloji kuramları irdelendiğinde, davranışçı kuramın
yaratıcılık ile ilişkisi tespit edilemediği için, bu makale kapsamında
davranışçı kurama yer verilmemiştir. Bu çalışma kapsamında, psikoloji
kuramlarından psikoanalitik (psikodinamik), hümanistik, gestalt ve bilişsel
kuramlarının yaratıcılık ilişkisi analiz edilecektir. Ayrıca bu irdelemeler
günümüzde birçok psikoloğun, kendilerini kuramsal yaklaşım türlerinden birine
“saf” anlamda bağlı görmediği ve bu yaklaşımlar arasındaki farklılıkların artık
geçmişteki kadar keskin olmadığı düşüncesi ve bilinci ile gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikoloji Kuramları, Yaratıcılık, Kişi, Süreç, Nesne

Kaynakça

• Adams, J. L. (2001). Conceptual blockbusting: a guide to better ıdeas, Addison-Wesley Publising Company Inc., Reading, Ma, USA.
• Altıntaş, E. & Gültekin, M. (2005). Psikolojik danışma kuramları, Alfa Aktüel Yayıncılık, 25, İstanbul. Atkinson, R., L., Smith, E. E, Fredrickson, B., Bem, D. J., Maren, S.& Nolen-Hoeksema, S. (1996). Psikolojiye giriş, Arkadaş Yayınları, 466, İstanbul.
• Barron, F.& Harrington, D. M. (1981). Creativity, intelligence and personality. Annual Review Of Psychology, 32(1), 439-476.
• Bender, M. T. (2006). Resim iş eğitimi öğrencilerinde duygusal zeka ve yaratıcılık ilişkileri, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Chan, C. S. (1990). Cognitive processes ın architectural design problem solving. Design Studies, 11(2), 60-80.
• Cloninger, C. R., Svrakic, D. M. & Przybeck, T. R. (1993). A psychobiological model of temperament and character. Archives of General Psychiatry, 50(12), 975-990.
• Collins, M. A.& Amabile, T. M. (1999). Motivation and creativity. handbook of creativity, 297.
• Coyne, R. (1997). Creativity as commonplace. Design Studies, 18(2,) 135-141.
• Craft, A. (2001). An analysis of research and literature on creativity ın education. Qualifications and Curriculum Authority, 1-37.
• Cross, A. (1986). Design intelligence: the use of codes and language systems in design. Design Studies, 7(1), 14-19.
• Cüceloğlu, D. (2005). İnsan ve davranışı, Psikolojinin Temel Kavramları, Remzi Kitapevi, 14. Basım, İstanbul.
• Dacey, J. S., Lennon, K. & Fiore, L. B. (1998). Understanding creativity: The interplay of biological, psychological, and social factors. Jossey-Bass Inc Pub.
• Deary, I. J. & Smİth, P. (2004). International handbook of intelligence, Intelligence Research and Assessment in the United Kingdom. In Robert J. Stenberg (Ed.). Cambridge: Cambridge University Press, 1-48.
• Edwards, R.G. (2001). Randomness and creativity, Trends in Neurosciences, 24(12), 684-699.
• Feıst, G.J. &Barron, F.X. (2003). Predicting creativity from early to late adulthood: ıntellect, potential and personality, Journal of Research in Personality, 37, 62–88.
• Feldman, D. H. (1999). The development of creativity. Handbook of Creativity, 169.
• Finke, R. A., Ward, T. B. & Smith, S. M. (1992). Creative cognition: theory, research and applications, The Mıt Press, Cambridge, Massachussetts, USA.
• Fromm, E. (1959). The Creative Attitude, H. Anderson (Ed.), Creativity and Its Cultivation, Harper, New York.
• Hanna, R., & Barber, T. (2001). An İnquiry Into Computers in Design: Attitudes Before–Attitudes After. Design Studies, 22(3), 255-281.
• Jung, R. E., Segall, J. M., Jeremy Bockholt, H., Flores, R. A., Smith, S. M., Chavez, R. S. & Haier, R. J. (2010). Neuroanatomy of creativity. Human Brain Mapping, 31(3), 398-409.
• King, D. B., Wertheimer, M., Keller, H., Crochetière, K. (1994). The Legacy of Max Wertheimer and Gestalt Psychology. Social Research, 907-935.
• Kırışoğlu, O. T., (1991). Sanatta eğitim, görmek, anlamak, yaratmak, Demircioğlu Matbaacılık, Ankara.
• Kubie,L.S., (1958). Neurotic Distortion of the Creative Process, pp.19-21,University Kansas Press.
• Kris, E. (1952). Psychoanaly Aic explorations in art. NewYork: International University Press. Liu, Y. T. (2000). Creativity or novelty? Cognitive-Computational Versus Social-Cultural. Design Studies, 21(3), 261-276.
• Lubart, T. (1994). Creativity. thinking and problem solving, .Ed.Sternberg , R.J., Academic Press, Inc., California, USA, 289–332.
• Maddi, S. R. (1965). Motivational aspects of creativity 1. Journal of Personality, 33(3), 330-347.
• Maslow, A. H. (1959). New knowledge in human values.
• Morris, G. C. (2002). Psikolojiyi anlamak, psikolojiye giriş, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Çeviri Editörleri, Ayvaşık, H.B., Sayıl, M., 1., Ankara.
• Onur, D. (2016), Tasarım Eğitiminde Farkındalık Ve Yaratıcılık Gelişimine Yönelik Bir Öneri, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Parsıl, Ü. (2012). Sanatta yaratıcılık, An Kitap, Yayın No:4, Haziran.
• Rogers, C. R. (1959). A theory of therapy, personality and ınterpersonal relationships: As Developed In the Client-Centered Framework.
• Rubınsteın, G. (2003). Authoritarianism and ıts relation to creativity: a comparative study among students of design, behavioral sciences and law, Personality and Individual Differences, 34, 695–705.
• San, İ. (1998). The development of drama in education in Turkey. Research In Drama Education, 3(1), 96-99.
• Smith S. M., Ward T.B. & Finke R.A. (1995). Creative cognition approach, Mit Press, Cambridge, London. Sperry, R. W. (1988). Psychology's mentalist paradigm and the religion/science tension. American Psychologist, 43(8), 607.
• Sternberg, R. J. & Lubart, T.I. (1999). The concept of creavity: prospects and paradigms, handbook of creavity, 3-15, Ed., Sternberg, R.J., Cambridge Univerisity Press, Ny, USA.
• Sungur, N. (1992). Yaratıcı düşünce. Özgür Yayınlar Dağıtım, İstanbul.
• Takala, T. (1993). A neuropsychologically-based approach to creativity. Modeling Creativity and Knowledge-Based Creative Design, 91-108.
• Uluoğlu, B. (1990). Mimari tasarım eğitimi: tasarım bilgisi bağlamında stüdyo eleştirileri, Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Wertheimer, M. (1945). Productive thinking. New York: Harper.
• Wınner, E. (1997). Giftedness creativity in visual arts, Poetics, 24, 349-377.
• Yavuzer, H.S. (1989). Yaratıcılık, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 451, İstanbul.