EĞİTİM FAKÜLTELERİ İÇİN “MEDYA OKURYAZARLIĞI” EĞİTİM PROGRAMI

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 593 - 606, 31.07.2018

Adem Karataş , Mehmet Akif Sözer

Öz

21. yüzyılda yaşayan hiçbir insan medyadan ve oluşturduğu çevreden uzak duramamaktadır. Medyaya karşı doğru bir perspektif geliştirebilmek için bireylerin medya okuryazarı olmaları gerekmektedir. Medya okuryazarlığının önemi gelişmiş ülkeler tarafından fark edilmiştir. Gelişmiş ülkeler medya okuryazarlığını bireylere kazandırmak için okullarda medya okuryazarlık eğitim programları uygulayarak, bu alanla ilgilenen çeşitli kuruluşlar kurarak, öğretmen yetiştirme programlarına medya okuryazarlığını içeren yeni standartlar koyarak ilerleme kaydetmektedirler. Gelişmiş ülkeler bu konuya fazlasıyla önem verirken Türkiye’de öğretmen eğitimiyle ilgili bir müfredatın olmadığı görülmektedir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı; eğitim fakültelerinde uygulanabilecek bir medya okuryazarlığı eğitim programı tasarlamak, denemek ve değerlendirmektir. Bu araştırmada deneysel model kullanılmıştır. Bu araştırma öğretmen adaylarının medya okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesi ve Türkiye’nin nitelikli insan gücüne sağlayacağı faydalardan dolayı önem arz etmektedir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; tasarlanıp uygulanan Medya Okuryazarlığı Eğitim Programı etkili olmuş ve fayda sağlamıştır. Bu sonuç oniki haftalık program uygulanmadan önce ve sonra öntest-sontest yapılarak raporlaştırılmıştır. Bu programın tüm öğretmen yetiştirme programlarında ders olarak yer alması önerilmektedir. Ancak tek başına bir ders olarak yer alması yeterli görülmemektedir. Bunun yanında zorunlu eğitimin farklı düzeylerinde medya okuryazarlığı eğitimi sistemli bir şekilde uygulanmalıdır. Eğitim fakültesi derslikleri buna göre yapılandırılmalı, öğretim elemanları yetiştirilmeli ve MEB ile birlikte çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Medya Okuryazarlığı, Program Geliştirme, Program Değerlendirme, Öğretmen Eğitimi

Kaynakça

• Adams, D. M., & Hamm, M. (2006). Media and literacy (3rd ed.). Springfield, Illinois, Usa: Charles C Thomas.
• Almenara, J. C., & Liano, S. G. (2011). Media literacy in the initial teacher education. Education XXI, 14(1), 59-89.
• Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar. Ankara: Anı.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A.
• Bilici, İ. E. (2011). Türkiye’de ortaöğretimde medya okuryazarlığı dersi için bir model önerisi. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Kayseri.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakmak, E. (2010). İngiltere ve Türkiye’deki ilköğretim medya okuryazarlığı eğitimi program ve uygulamalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Dezuanni, M., Kapitzke, C., & Iyer, R. (2010). Copyright, digital media literacies and preservice teacher education. Digital Culture and Education, 2(2), 201-217.
• Duncan, B. (1989). Media literacy at the crossroads: Some issues, probes, and questions. History and Social Science Teacher, 24(4), 205-9.
• Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 126-141.
• Hobbs, R. (2004). Medya okuryazarlığı hareketinde yedi büyük tartışma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 122-140.
• Hobbs, R. (2010). Digital and media literacy: A plan of action. Washington: The Aspen Institute.
• Hobbs, R. (2011). Digital and media literacy. California: Sage Publications.
• Kalaycı, N. (2008). Yükseköğretimde uygulanan toplam kalite yönetim sürecinde göz ardı edilen unsurlardan “tky merkez” ve “eğitim programları”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 163-188.
• Kansızoğlu, H. B. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının medya okuryazarlığı dersine yönelik görüşleri. İlköğretim Online Dergisi, 15(2), 469-486. http://ilkogretim-online.org.tr/vol15say2/v15s2m11.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karataş, A. (2008). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Kellner, D., & Share, J. (2007). Critical media literacy, democracy, and the reconstruction of education. In D. Macedo & S.R. Steinberg (Eds.), Media literacy: A reader (pp. 3-23). New York: Peter Lang.
• Kıncal, R. Y. (2007). Media literacy as a means of perceiving globalization. ISA RC, 47.
• Kıncal, R.Y., & Kartal, O.Y. (2010, May). A comparative evaluation of the media literacy levels of the final-year students in the faculty of education and high school. Paper presented in Global Learn Asia Pacific, Penang, Malaysia.
• Koltay, T. (2011). The media and the literacies: media literacy, information literacy, digital literacy. Media, Culture & Society, 33(2), 211-221.
• Kubey, R. (2001). Media literacy in the information age, current perspectives. New Jersey: Transaction.
• Mihailidis, P., & Hiebert, R.E. (2005) Media literacy in journalism education curriculum. Academic Exchange Quarterly, 9(3),162–166.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121.
• Papaioannou, T. (2011). Assessing digital media literacy among youth through their use of social networking sites. Revista de Informatică Socială, 8 (15).
• Peterson, A., & Knowles, C. (2009). Active citizenship: a preliminary study into student teacher understandings. Educational Research, 51(1), 39-59.
• Potter, W. J. (2005). Media Literacy. California, USA: Sage.
• Potter, W. J. (2013). Review of literature on media literacy. Sociology Compass, 7(6), 417-435.
• Robertson, L., & Hughes, J. M. (2011). Investigating pre-service teachers’ understandings of critical media literacy. Language and Literacy, 13(2), 37-53.
• Scharrer, E. (2002). Making a case for media literacy in the curriculum: Outcomes and assessment. Journal of Adolescent and Adult Literacy, 46(4), 354-358.
• Schwarz, G. (2001). Literacy expanded: The rol of media literacy in teacher education. Teacher Education Quartily, 28(2), 111-119.
• UNESCO. (2011). Community media: a good practice handbook. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
• Wallis, R., & Buckingham, D. (2016). Media literacy: the UK’s undead cultural policy. International Journal of Cultural Policy, 1-16.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.