TOPLU ULAŞIM SİSTEMLERİNDE ARAÇ TİPİ SEÇİMİ: KIRIKKALE KAMPÜS HATTI ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 269 - 287, 29.01.2021

Hacı Mehmet Alakaş , Emre Yazıcı , Seda Cebeci , Eylül Ecem Yılmaz , Tamer Eren

Öz

Ülkemizde kent içi ulaşımın büyük bir bölümü toplu ulaşım sistemleri ile gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde toplu ulaşım, büyükşehirlerde tramvay, metro, minibüs ve otobüsler ile yapılmaktadır. Fakat küçük şehirlerde alternatifler azalıyor ve yalnızca otobüs ve minibüs gibi araçlar kullanılıyor. Bu çalışmada Kırıkkale üniversitesi kampüs-Kırıkkale merkez arası ulaşım yapan kişilerin yolculuklarının kolaylaştırılmasına ve daha fazla konfor sağlanmasına yönelik olarak hangi toplu taşıma aracının daha uygun olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Belirlenen güzergâhta yalnızca kara yolu taşımacılığı yapılmaktadır. Bu sebeple alternatifler, minibüs, midibüs, otobüs, vb. tipli araçlar olmak zorundadır. Bu kapsamda araçlara ilişkin kriterler belirlenmiştir. Analitik Hiyerarşi Prosesi yöntemi ile kriter ağırlıkları elde edilmiştir. Bulunan ağırlıklar kullanılarak TOPSIS yöntemi ile alternatifler sıralanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre en uygun alternatif aracın seçimi gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Araç seçimi, AHP, TOPSIS

Kaynakça

• Abalı, Y. A., Kutlu, B. S., & Eren, T. (2012). Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Bursiyet Seçimi: Bir Öğretim Kurumunda Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3–4), 259–272.
• Abbasgil, E. (1994). İstanbul’daki Toplu Taşımacılık Kapsamında Raylı Sistemlerin Değerlendirilmesi (Esenler-Aksaray Hızlı Tramvay Örneği). (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akbulut, F. (2016). Kentsel Ulaşım Hizmetlerinin Planlanması ve Yönetiminde Sürdürelebilir Politika Önerileri. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, 336–355.
• Akman, G., & Alkan, A. (2016). İzmit Kent İçi Ulaşımda Alternatif Toplu Taşıma Sistemlerinin Aksiyomlarla Tasarım Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 22(1), 54–63. https://doi.org/10.5505/pajes.2015.55376
• Akpınar, M. E. (2016). Üniversite Ring Sistemi Kalitesinin Optimizasyonu. Uluslararası Katılımlı 16. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 50–55.
• Alakaş, H. M., Bucak, M. Y., & Kızıltaş, Ş. (2019). AHP-TOPSIS ve AHP-VIKOR Yöntemleri ile Ambulans Tedarikçisi Seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 4(1), 93–101.
• Apak, S., Gögüş, G. G., & Karakadılar, İ. S. (2012). An Analytic Hierarchy Process Approach with a Novel Framework for Luxury Car Selection. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 1301–1308. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.09.1113
• Arslan, H. M. (2017). AHP-ARAS Hibrit Yöntemi ile Lojistik İşletmelerinin En Uygun Araç Seçimi. The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems, 5(2), 271–282. https://doi.org/10.17093/alphanumeric.339476
• Aydın, S., & Kahraman, C. (2014). Vehicle selection for public transportation using an integrated multi criteria decision making approach : A case of Ankara. Journal of Intelligent and Fuzzy Systems, 26, 2467–2481. https://doi.org/10.3233/IFS-130917
• Babacan, A. (2020). Türkiye’de Orta Gelir Grubuna Yönelik Otomobil Seçimi: Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi Olarak VİKOR Yöntemi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi2, 21(1), 293–307.
• Babakan, A. S., Taleai, M., & Alimohammadi, A. (2013). Public Transportation Mode Selection in an Urban Corridor : Application of Multi-Criteria Decision Making Methods. Urban-Regional Studies and Research Journal, 5(18), 1–6.
• Büyüközkan, G., Feyzioğlu, O., & Göçer, F. (2018). Selection of sustainable urban transportation alternatives using an integrated intuitionistic fuzzy Choquet integral approach. Transportation Research Part D, 58(December 2017), 186–207. https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.12.005
• Demirci, A. (2020). Nakliye Aracı Seçimi: Çok Kriterli Karar Verme Modeli Önerisi. Antalya Bilim Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 17–33.
• Doğan, E. M., Eren, M., & Çelik, K. (2017). Lojistik Sektöründe Ağır Ticari Araç Seçimi Problemine Yönelik Copras - G Yöntemi ile Karar Verme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 153–178.
• Hamurcu, M., & Eren, T. (2017a). Selection of Monorail Technology by Using Multicriteria Decision Making‏. Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences, 8(4), 303–314. http://www.eds.yildiz.edu.tr/AjaxTool/GetArticleByPublishedArticleId?PublishedArticleId=2547
• Hamurcu, M., & Eren, T. (2017b). Toplu Taşıma Türünün Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Uygulaması. International Conference on Advanced Engineering Technologies.
• Hamurcu, M., & Eren, T. (2020). Electric Bus Selection with Multicriteria Decision Analysis for Green Transportation. Sustainability (Switzerland), 12(7). https://doi.org/10.3390/su12072777
• Kabak, M., & Uyar, Ö. O. (2013). Lojistik Sektöründe Ağır Ticari Araç Seçimi Problemine Çok Ölçütlü Bir Yaklaşım. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 28(1), 115–125.
• Olson, D. L. (2004). Comparison of Weights in TOPSIS Modesl. Mathematical and Computer Modelling, 40, 721–727.
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., Eren, H., & Şanlı, B. (2014). AHP Temelli PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Hafif Ticari Araç Seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(4), 47–64.
• Özbek, A. (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel İle Problem Çözümü (1. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Patil, A. N., Bhale, N. G. P., Raikar, N., & Prabhakaran, M. (2017). Car Selection Using Hybrid Fuzzy AHP and Grey Relation Analysis Approach. International Journal of Performability Engineering, 13(5), 569–576. https://doi.org/10.23940/ijpe.17.05.p2.569576
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process.pdf. European Journal of Operational Research, 48, 9–26.
• Şengül, Ü., Eren, M., & Shiraz, S. E. (2012). Bulanık AHP İle Belediyelerin Toplu Taşıma Araç Seçimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(Aralık), 143–165.
• Shafabakhsh, G. A., Hadjihoseinlou, M., & Taghizadeh, S. A. (2014). Selecting the appropriate public transportation system to access the Sari International Airport by fuzzy decision making. European Transport Research Review, 6(3), 277–285. https://doi.org/10.1007/s12544-013-0128-7
• Singh, R., & Avikal, S. (2019). A MCDM-Based Approach for Selection of a Sedan Car from Indian Car Market. Harmony Search and Nature Inspired Optimization Algorithms, 741, 569–579. https://doi.org/10.1007/978-981-13-0761-4
• Soba, M. (2012). PROMETHEE Yöntemi Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobil Seçimi ve Bir Uygulama. Journal of Yaşar University, 28(7), 4708–4721. https://doi.org/10.19168/jyu.39764
• Süt, N. İ., Hamurcu, M., & Eren, T. (2019). Kampüste Yeşil Ulaşım Uygulaması : Ring Araçlarının Seçimi için Bir Karar Verme Süreci. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5(1), 9–21.
• Tzeng, G. H., Lin, C. W., & Opricovic, S. (2005). Multi-criteria analysis of alternative-fuel buses for public transportation. Energy Policy, 33(11), 1373–1383. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2003.12.014 www.ego.gov.tr. (2020). www.ego.gov.tr. https://www.ego.gov.tr/dosya/indir/21925.pdf
• www.iett.istanbul/tr. (2019). www.iett.istanbul/tr. https://www.iett.istanbul/tr/main/pages/istanbulda-toplu-ulasim/95
• Yavaş, M., Ersoz, T., Kabak, M., & Ersoz, F. (2014). Otomobil Seçimine Çok Kriterli Yaklaşım Önerisi - Proposal for Multi-Criteria Approach to Automobile Selection. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(4), 110–118.
• Yaykaşlı, M., & Ecemiş, O. (2018). Otomobil Satın Alma Probleminde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Bir Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 977–997. https://doi.org/10.20875/makusobed.500167.