OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANILI ÇOCUĞA SAHİP EBEVEYNLERDE SIKINTIYI TOLERE ETME VE YAŞAM ANLAMI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 405 - 421, 31.07.2021

Arzu Özyürek

Öz

Bu araştırmanın amacı otizm spektrum bozuklu olan (OSB’li) çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etmeyle yaşama yükledikleri anlam arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın çalışma grubunu, OSB’li çocuğa sahip 58 ebeveyn oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Sıkıntıyı Tolere Etme Ölçeği ve Yaşamın Anlamı Ölçeği ile toplanmıştır. Veri analizinde, normallik dağılımına göre t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Kruskal Wallis H testi ve Spearman Brown korelasyon analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak; OSB’li çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etme ve mevcut yaşam anlamlarının düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Çalışmayan ebeveynlerin çalışanlara göre sıkıntıya katlanabilme ve sıkıntılı olmanın üstesinden gelme düzeyinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. OSB'li çocuğa sahip ebeveynlerin Sıkıntıyı Tolere Etme Ölçeği Dayanıklılık, Yoğunlaşma ve Değerlendirme alt boyut puanlarıyla Yaşam Anlamı ölçeği Yaşamın Mevcut Anlamı alt boyut puanları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Otizm, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), Sıkıntıyı Tolere Etme, Yaşam Anlamı

Teşekkür

Çalışmanın gerçekleştirilmesindeki yardımlarından dolayı Çocuk Gelişimi lisans öğrencisi Bayram Battal'a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akça, F. ve Özyürek, A. (2019). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş ve normal gelişen çocuğa sahip ebeveynlerin sıkıntıyı tolere etme, depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri. Journal of History Culture and Art Research, 8(1), 347-361.
• Akın, A. ve Taş, İ. (2015). Yaşam anlamı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 10(3), 27-36.
• Akın, A., Akça, M.Ş. ve Gülşen, M. (2015). Sıkıntıyı tolere etme ölçeği türkçe formu: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 619-630.
• Arslan, K. (2020). Otizmli çocuğu olan ailelerin dayanıklılığına etki eden faktörlerin incelenmesi, Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Balcı, O. ve Ağ, C. (2019). Yaşamın Anlamı ve İşin Anlamlılığı Arasındaki İlişki. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 6(33), 348-362.
• Demirbaş Çelik, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin yaşamda anlam ve yaşam amaçları arasındaki ilişki. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 133-141.
• Duarte, C.S., Bordin, I.A., Yazigi, L. ve Mooney, J. (2005). Factors associated with stres in mothers of children with autism. Autism, 9(4), 416-427.
• Dyches, T. T., Wilder, L. K., Sudweeks, R., Obiakor, F. E. ve Algozzine, B. (2004). Multicultural perspectives on autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 34(2), 211–222.
• Eker, E. (2015). Otizme psikanalitik bir bakış. Aydın Toplum ve İnsan Dergisi, 1(1), 69-77.
• Ekici, B. ve Yıldız Bıçakçı, M. (2017). Otizmi Oyuna Getir Nöroplay Yöntemi. İstanbul: Ekinoks.
• Goleman, D. (2005). Duygusal Zekâ (Çev.: S. Yüksel, Çev.). İstanbul: Varlık.
• Griffith, G.M., Hastings, R.P., Nash, S. ve Hill, C. (2010). Using matched groups to explore child behavior problems and maternal well-being in children with down syndrome and autism. Journal Of Autism And Developmental Disorders, 40, 610-619.
• Gökçe, S. ve Ülke-Kürkçüoğlu, B., (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara yönelik müdahalelerde kardeş katılımı: sistematik bir derleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(4), 841-874.
• Gupta, A. ve Singha, N. (2005). Psychosocial support for families of children with autism. Asia Pacific Disability Rehabilitation Journal, 16(2), 62-83. 72.
• Https://Www.Tohumotizm.Org.Tr/Wp-Content/Uploads/2019/06/2BUSY-1.Otizm-Spektrum-Bozuklug%CC%86u-Pembe-Kitapc%CC%A7%C4%B1k-IC-64-Sayfa.Pdf. (2019). Otizm spektrum bozukluğu (osb) şimdi ne olacak? Tanap Sosyal Çevresel Yatırım Programları. Tohum Otizm Vakfı. (Erişim: 30.10.2020).
• İlhan, T. (2017). Özel gereksinimli 3-6 yaş çocuklarının ebeveynlerinin stres düzeyleri ile rolleri arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18 (3), 383-400.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel.
• Kurt, O. ve Subaşı Yurtçu, A. B. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere yönelik kapsamlı uygulamalar. Sakarya University Journal of Education, 7(1), 155-182.
• Lecavalier, L., Leone, S. ve Wiltz, J. (2006). The impact of behavior problems on caregiver stress in young people with autism spectrum disorders. Journal of Intellectual Disability Research, 50 (3), 172-183.
• Ludlow, A., Skelly, C. ve Rohleder, P. (2012). Challenges faced by parents of children diagnosed with autism spectrum disorder, Journal Of Health Psychology, 17(5), 702-711.
• Nealy, C.E, O’Ha,Re L., Powers, J.D. ve Swick, D.C. (2012). The impact of autism spectrum disorders on the family: a qualitative study of mothers’ perspectives, Journal of Family Social Work, 15 (3), 187-201.
• Olçay Gül, S. (2013). Ailelerce Sunulun Sosyal Öykülerin Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Ergenlerin Sosyal Becerilerine Etkileri. Ankara: Eğiten.
• Özkubat, U., Özdemir, S., Selimoğlu, Ö. G. ve Töret, G. (2014). Otizme yolculuk: otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin sosyal destek algılarına ilişkin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 323-348.
• Saeighi Mameghani1, S., Gençoğlu, C., Ersanlı, E. ve Dicle, A. N. (2019). Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin otizme ilişkin görüşleri: türkiye ve iran örneklemi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 443-470.
• Sencar B. (2007). Otistik çocuğa sahip ailelerin algıladıkları sosyal destek ve stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Şıkşık, G. (2016). Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin otizm algıları ve aile özellikleri ile benlik saygıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Simons, J. S. ve Gaher, R.M. (2005) The distress tolerance scale: development and validation of a selfreport measure. Motivation And Emotion, 29, 83-102.
• Tekin İftar, E. ve Kutlu, M. (2014). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların aileleri: aileleri anlama ve işbirliği kurma, Ss.523-556 (Ed.: E. Tekin İftar) Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklar ve Eğitimleri. Ankara: Vize.
• Töret, G., Özdemir, S., Gürel Selimoğlu, Ö. ve Özkubat, U. (2014). Otizmli çocuğa sahip olan ebeveynlerin çocuklarının günlük yaşam özellikleri, günlük oyun etkileşimleri, problem davranışlar ve iletişim stillerine ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 1-44.
• Üstüner Top, F. (2009). Otistik çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları sorunlar ile ruhsal durumlarının değerlendirilmesi: niteliksel araştırma, Çocuk Dergisi, 9(1), 34-42.
• Wetchel, K. ve Carter, A. S. (2008). Reaction to diagnosis and parenting styles among mothers of young children with ASD, Autism, 12 (5), 575-594.