Erken Budist Etiği-Doktrini ve Disiplini /Early Buddhist Ethics- Its Doctrine and Discipline

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 183 - 198, 30.06.2022

Çevirmen: Oktay Dere

Öz

Buda bütünüyle dharma ve vinayadan oluşur. Başka bir deyişle, dharma veya doktrin ve vinaya veya disiplin, Budist etiğinin tamamını oluşturur. Dharma idealler ve ilkelerle ilgilenirken, vinaya bu ideallerin ve ilkelerin uygulandığı ve gerçekleştirildiği kurallar ve koşullarla ilgilenir. İnsan eyleminin (karma), zihinsel, sesli ve bedensel olarak etikleştirilmesi Buda’nın ve takipçilerinin birincil endişesidir çünkü insan ancak onun aracılığıyla ahlaki nedenselliği, eylem dünyasını, yeniden doğuş-eskatolojiyi ve soteriyolojiyi uygun şekilde düzenleyebilir. Budizm, yaratıcı Tanrı'nın varlığına inanmaz ve insanın haysiyetini ve özerkliğini sağlamak için insanı, kendisi gibi herhangi bir dış etkenin kontrolünden uzaklaştırır. Ona göre, tanrılar, insanlar ve diğer hissedebilir varlıklar, “yaşam çarkı” olarak adlandırılan yani karmik olarak düzenlenmiş altı kademeli kaderin parçalarıdır. Herhangi bir ilahi, metafizik veya dış kontrolden bağımsız olarak her bireyin ruhsal ve etik olanaklarını tanır. Buda’nın etik görüşlerinin felsefi temeli, dört asil hakikatten oluşur. Aynı zamanda orta yolu takip eder, yani eksiksiz bir ahlaki program olan sekiz katlı asil yoldan oluşur. Aynı zamanda nihai iyi olan Nirvāna ile eşittir. Bu makalenin amacı, Budist ahlak öğretileri hakkında bilgi vermek, etik teori açısından bazı ön yansımalar yapmaktır. Budist ahlaki öğretileri, dharma ve karma gibi temel kavramlara, Buda’nın geliştirmeye çalıştığı en önemli ilkelere ve temel erdemlere atıfta bulunur. Budist etiğinin temel amacı, dünyayı olduğu gibi görerek düşünce ve duygularımızın yarattığı çarpık projeksiyonları terk edip acıdan özgürlüğe ulaşmaktır. Bir Budist yola başlarken, çeşitli yıkıcı eylemleri yasaklayan ahlaki disiplin kurallarına uymayı kabul eder, ancak zihin çok yüksek bir ruhsal gelişim düzeyine ulaştığında, kurallar aşılır ve kişi kendiliğinden başkalarının yararına hareket eder.

Anahtar Kelimeler

dharma, vinaya, dört asil gerçek, orta yol, karma

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Harvey, P. (2000). Budist Etiğine Giriş. İngiltere, Cambridge Üniversitesi Yayınları.
• Kalupahana, D. J. (2008). Erken Budizm'de Etik. Yeni Delhi, Motilal Banarsidass Yayınları.
• Kewon, D. (2007). Budist Ahlakı. İngiltere, Oxford Üniversitesi Yayınları.
• Kewon, D. (1992). Budist Etiğin Doğası. Londra, Macmillan Yayınları.
• Meckenzie, J. S. (1883). Etik El Kitabı. İngiltere, Oxford Üniversitesi Yayınları.
• Mishra, S. L. (2011). Buda ve Felsefesi. Yeni Delhi, Mahaveer ve Oğulları Yayınları.
• Pachow, W. A. (2007). Pratimoksa'nın Karşılaştırmalı Çalışması. Yeni Delhi, Motilal Banarsidass Yayınları.
• Piet, J. H. Prasad, A. (2000). Karşılaştırmalı Din Ahlakı. Yeni Delhi, Genesis Yayınları.
• Prebish, C. S. (2010). Budist Manastır Disiplini. Yeni Delhi, Motilal Banarsidass Yayınları.
• Radhakrishnan, S. (1968). Dhammapada, (Çev.). İngiltere, Oxford Üniversitesi Yayınları.
• Radhakrishnan, S. (1923). Hint Felsefesi. İngiltere, Oxford Üniversitesi Yayınları.
• Sharma, C. D. (1987). Hint Felsefesinin Eleştirel Bir Araştırması. Yeni Delhi, Motilal Banarsidass Yayınları.
• Ttachibana, S. (1975). Budizm Etiği. İngiltere, Oxford Üniversitesi Yayınları.