Van İli’ndeki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Kuluçkahanelerinin Yapısal, Biyolojik ve Teknik Yönden İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 79 - 97, 30.06.2023

Muhammet Demir

Öz

Bu çalışmada, Van ilinde gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) yavru yetiştiriciliği yapan kuluçkahanelerinin yapısal, biyolojik ve teknik tarafları incelenmiştir. Araştırmada, tesis sahibi ve personeller ile yüz yüze anket yapılarak sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen verilere göre, Van ilinde 3 adet küçük ölçekli (˂2 milyon adet yavru alabalık/yıl) ve 7 adet orta ölçekli (2-10 milyon adet yavru alabalık/yıl) kuluçkahane olduğu tespit edilmiştir. Bu yavru alabalık tesislerinin yönetimsel şekli % 90 aile/birey ve % 10 ortaklık/şirket şeklindedir. Tesislerde toplam yavru alabalık kapasitesi içerisinde, aile/birey oranı % 82.65 ve ortaklık/şirket payı % 17.35’tir. Tesislerin tamamı % 100 kapasite ile üretim yapmaktadır. Tesislerin toplam 35 çalışanı olup, çalışanların tamamı erkeklerden oluşmaktadır. Mevcut çalışanların % 68.57’si işçi, % 11.43’ü aile çalışanı ve % 20’si teknik personel oluşturmaktadır. Tesislerin çalışanlarından en yüksek yaş oranını % 60 ile 40-49 arasındaki yaş grubu oluşturmaktadır. Tesislerin tamamı ihtiyacı olan yumurtaları kendileri elde etmektedirler. Tesislerin normal sağım dönemi Aralık, Ocak ve Şubat aylarıdır. Küçük ölçekli tesisler ihtiyacı olan yumurtaların tamamı normal sağım döneminde, orta ölçekli tesisler ise % 71.43’ü normal sağım döneminde , % 28.57’si ise normal sağım dönemi ve Eylül ayında (fotoperyot) elde etmektedir. Mevcut kuluçkahanelerin yapısal, biyolojik ve teknik özelliklerindeki farklılıklar bu kuluçkahanelerin kapasitesini kullanma yüzdesini ve üretimdeki verimliliğine direk etki etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gökkuşağı alabalığı, Van, kuluçkahane, yapısal-biyolojik-teknik analiz.

Structural, Biological and Technical Investigation of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Hatcheries in Van

Öz

In this study, the structural, biological and technical aspects of hatcheries breeding rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) hatcheries in Van were investigated. In the research, the results were obtained by conducting a face-to-face survey with the owner and staff. According to the data obtained, it has been determined that there are 3 small-scale (˂2 million juvenile trout/year) and 7 medium-sized (2-10 million juvenile trout/year) hatcheries in Van. The administrative form of these fry trout facilities is 90% family/individual and 10% partnership/company. The family/individual ratio is 82.65% and the partnership/company share is 17.35% in the total fry trout capacity in the holdings. All of the facilities are producing with 100% capacity. The facilities have a total of 35 employees, all of whom are men. 68.57% of current employees are workers, 11.43% are family workers and 20% are technical personnel. The highest age ratio among the employees of the facilities is the age group between 60 and 40-49. All of the facilities obtain the eggs they need themselves. The normal milking period of the facilities is December, January and February. Small-scale facilities get all of the eggs they need in the normal milking period, while medium-sized facilities get 71.43% in the normal milking period, 28.57% in the normal milking period and September (photoperiod). Differences in the structural, biological and technical characteristics of existing hatcheries directly affect the percentage of capacity utilization and production efficiency of these hatcheries.

Anahtar Kelimeler

Rainbow trout, Van, hatchery, structural-biological-technical analysis.

Kaynakça

• Açıl F ve Demirci R (1984). Tarım Ekonomisi Dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 880, Ders Kitabı No: 245, 372s, Ankara.
• Adıgüzel F ve Akay M (2005). Tokat İlinde Gökkuşağı Alabalık İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 22(2), 31-40.
• Alpbaz A (1987). Pratik Alabalık Yetiştiriciliği. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Yüksek Okulu Yayınları (Teknik Bülten), No:2, İzmir, 39 s.
• Anonim (2023). Su Ürünleri İstatistikleri. Tarım ve Orman Bakanlığı. Erişim tarihi: Ocak, 12, 2023. https://www.tarimorman.gov.tr/BSGM/Menu/32/Bilgi-Dokumanlari
• Aydın O ve Sayılı M (2009). Samsun İlinde Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Ekonomik Analizi. Gaziosmanpaşa Ziraat Fakültesi Dergisi 26(2), 97-107.
• Aydın A (2012). Doğu Anadolu ve Akdeniz Bölgelerindeki Alabalık İşletmelerinin Karşılaştırmalı Yapısal ve Ekonomik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16 (1): 135-158.
• Aydoğdu S (2015). Elazığ Yöresinde Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus Mykiss) Yetiştiriciliği Yapan Farklı Kapasitedeki İşletmelerin Yapısal, Teknolojik, Verimlilik ve Çalışmalarının Sosyo-Ekonomik Analizleri. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı, Elazığ.
• Bayraktar F (2004). Kahramanmaraş İli Uygun Yatırım Alanları Araştırması. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü, Ankara.
• Büyükçapar H M ve Sezer Ö (2006). Rize Yöresi Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Biyo-Teknik Analizi. KSÜ, Fen ve Mühendislik Dergisi 9(1): 104- 107.
• Bromage N, Jones J, Randall C, Thrush M, Davies B, Springate J, Duston J ve Barker G (1992). Broodstock Management, Fecundity, Egg Quality and Timing of Egg Production İn The Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture 100, 141-166.
• Çantaş İ B ve Yıldırım O (2019). Reducing The İmpact of Feeds on The Environment İn Sustainable Aquaculture. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 36(1): 87-97.
• Çavdar Y (2009). Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Desteklemeler. Sümea Yunus Araştırma Bülteni, 1 (1): 13-14. Dean L M (1990). Nutrition and Preparation. p. 255-267 In R.E. Martin, G.J. Flick (eds.), The Seafood İndustry. Chap.16. Published Van Nostrand Rainhold, New York.
• Doğan K ve Yıldız M (2008). Marmara Bölgesi Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) İşletmelerinde Çalışanların Sosyo-Ekonomik Analizi. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 23, 17-27.
• Elbek A G (1981). Ege Bölgesinde Tatlısu Ürünleri Üreten İşletmelerin Yapısal ve Ekonomik Analizi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraat Ekonomisi ve İşletmeciliği Bölümü, İzmir.
• Gümüş E, Şahin N M, İkiz R ve Yılmaz S (2013). Antalya İlindeki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) İşletmelerinde Çalışanların Sosyo-Ekonomik Yapılarının İncelenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 30(4), 161-166.
• Gün A ve Kızak V (2019). Dünyada ve Türkiye’de Su Ürünleri Üretiminde İstatistiki Durumu. Menba Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi Cilt 5, Sayı 2, 25 – 36.
• Güneş E ve Köprücü K (2019). Kahramanmaraş’taki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Kuluçkahanelerinin Yapısal, Biyolojik ve Teknik Yönlerden Araştırılması. Acta Aquatica Turcica 15(1), 68-79.
• Karabulut M (2016). Malatya'daki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Kuluçkahanelerinin Yapısal ve Biyolojik Yönden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Anabilim Dalı, Elazığ.
• Karabulut M ve Köprücü K (2019). Malatya'daki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Kuluçkahanelerinin Yapısal, Biyolojik ve Teknik Yönden İncelenmesi. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi 8 (1), 1-10.
• Karataş M, Sayılı M ve Koç B (2008). Sivas İli Gökkuşağı Alabalığı İşletmelerinin Yapısal ve Ekonomik Analizi. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi (BİBAD) 1(2), 55-61.
• Kayacı A (2008). Kahramanmaraş İl’inde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin Yapısal ve Biyo-Teknik Analizi. KSÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Kocaman E M, Aydın A ve Ayık (2002). Erzurum’da Faaliyet Gösteren Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Ekonomik Analizi. Journal of Fisheries & AquaticSciences, 19 (3-4): 319-327.
• Kocama E (2011). Gümüşhane İlinde Gökkuşağı Alabalık İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Tokat.
• Koç B (2007). Sivas İli Alabalık İşletmelerinin Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Anabilim Dalı, Tokat.
• Lindhorst Emme W (1990). Forellenzucht. Verlag Paul Parey. 157 s. Hamburg und Berlin. MEB (2015). Alabalık Yetiştiriciliği. Ders Kitabı, Ankara.
• Onurlubaş E ve Gürler A Z (2016). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (1), 132-141.
• Rad F ve Köksal G (2001). Türkiye’deki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) İşletmelerinin Yapısal ve Biyo-Teknik Analizi. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 25, 567-575.
• Sağlam N, Özdemir Y ve Sarıeyyüboğlu M (2008). Elazığ Su Ürünleri Sektörü (Bugünü, Geleceği ve Bazı Fizibiliteler). T.C. Elazığ Valiliği. Elazığ 269s.
• Şahin Y (2011). AB ve İş Dünyası, Balıkçılık Sektör. İktisadi Kalkınma Vakfı. (38):3.
• Şener H İ (1995). Türkiye’de Su Ürünleri Pazarlaması ve Sorunları. Doğu Anadolu Bölgesi I. (1993) ve II. (1995) Su Ürünleri Sempozyumu s. 404-416, Erzurum.
• Üstündağ E, Aksungur M, Dal A ve Yılmaz C (2000). Karadeniz Bölgesi’nde Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin Yapısal Analizi ve Verimliliğinin Belirlenmesi. Proje Sonuç Raporu, Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Trabzon.
• Yeşilayer N ve Gören H M (2013). Tokat’ta Alabalık Yetiştiriciliği Yapan Karasal İşletmelerin Yapısal ve Biyoteknik Analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 30(1), 41-51.
• Yıldız M, Doğan K ve Ener E (2008). Marmara Bölgesi Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) İşletmelerinin Yapısal, Teknolojik ve Verimlilik Analizleri, İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 23: 1-16.
• Yıldız M ve Şener E (2003). Karadeniz Bölgesi’ndeki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) ve Deniz Levreği (Dicentrarchus labrax) Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin Yapısal Analizi ve Biyo-Teknolojik Özellikleri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 29 (2): 241-252.
• Yüksel O (2010). Burdur İli Gökkuşağı Alabalığı İşletmelerinin Yetiştiricilik ve Yapısal Durumlarının Survey Çalışması İle Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Isparta.