Süheyl Ünver'in Gözüyle Eniştesi Hattat Hasan Rıza Efendi

Yıl 2023, Sayı: 8, 1 - 12, 31.10.2023

Mehmet Memiş

Öz

Bilim adamı ve sanatçı kişiliği yanında çok iyi bir gözlemci olan merhum Süheyl Ünver, izlenimlerini ve düşüncelerini sade bir üslupla kaydederek yaşadığı döneme ışık tutmuş, oluşturduğu arşivi ile Türk kültür ve sanat araştırmaları için zengin bir kaynak meydana getirmiştir. Onun çok yakından izlediği ve büyük saygı duyduğu şahsiyetlerden biri de döneminin ünlü hattatı Hasan Rıza Efendi’dir. 1849 yılında İstanbul Üsküdar’da doğan Hasan Rıza Efendi dönemin önde gelen hat üstatlarından yazı öğrenmiş, Muzıka-i Humâyun imamlığı ve hat hocalığı görevlerinde bulunmuştur. 1915’te açılan Medresetü’l-Hattâtîn’de sülüs-nesih hocalığı da yapan Hasan Rıza Efendi, Süheyl Ünver’in halası Emine Hanımla evlenmiş, on bir yaşında babasını kaybeden Süheyl Ünver’in yetişmesinde de önemli katkıları olmuştur. Bu makalede merhum Süheyl Ünver’in çok değer verdiği ve yakından izlediği Hasan Rıza Efendi hakkındaki gözlem ve düşünceleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Süheyl Ünver, Hattat, Hasan Rıza Efendi, Osmanlı Hat Sanatı

Etik Beyan

Makalede herhangi bir etik kural ihlali bulunmadığını beyan ederim

Kaynakça

• Can, T. (2014). “Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver (1898-1986) Kendi Dilinden Kısaca Hayatı”, Türk Yurdu, 318, 71-76.
• Derman, M. U. (1997). “Hasan Rıza Efendi”, İslam Ansiklopedisi, c.16, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 344-346.
• Derman, M. U. (2002). Sakıp Sabancı Müzesi Hat Koleksiyonundan Seçmeler, İstanbul: Sakıp Sabancı Müzesi.
• Derman, M. U. (2006). “Medresetü’l-Hattâtîne Dâir”, Prof. Dr. Mübahat S. Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul, 517-531.
• Derman, M. U. (2015). Medresetü’l-Hattatin Yüz Yaşında, İstanbul: Kubbealtı Yay.
• Derman, M. U. (2018). Hasan Rıza Efendi ve Sultan Reşad İçin Yazdığı Mushaf-ı Şerif, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• İlter, E. (2017). Hattat Hasan Rıza Efendi’nin Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• İnal, M. K. (1955). Son Hattatlar, İstanbul: Maarif Basımevi.
• Kaplan, M-Enginün, İ. (1983). “Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver ile Bir Konuşma”, Kaynaklar Dergisi, 1, 69-81.
• Karaman, G. (2009). Hasan Rızâ Dîvânı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi.
• Küçükaşçı, M.S. (2009). “Seyyid”, İslâm Ansiklopedisi, c. 37, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay, 40-43.
• Sayar, A. G. (2012). “Ünver, Ahmet Süheyl”, İslam Ansiklopedisi, c. 42, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 350-352.
• Sayar, A. G. (2016). A. Süheyl Ünver Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri, İstanbul: Ötüken Yay.
• Telli, F. B. (2010). Divan By Hasan Rıza, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi. Ünver, A.S. Dr. A. Süheyl Ünver Arşivi, Hasan Rıza Efendi Dosyası, Süleymaniye Kütüphanesi, nr. 27.