Kalkınma Planları ve Yasal Çerçeve Kapsamında Kadın İşgücü: Türkiye Örneği

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 9 - 20, 30.01.2019

Pelin Yantur

Öz

1980’li yıllardan itibaren yaygınlaşan küreselleşmeyle birlikte meydana gelen sosyal, kültürel ve ekonomik değişimler sonucu emek faktörü potansiyel milli gelire erişimde önemli bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda dünya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan kadınların işgücüne katılımı hususu etkin bir yer teşkil etmektedir. Yaşanan değişimler sonucu kadın işgücüne dair gerekli imkanlar oluşturulup, düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen Türkiye’de henüz kadının işgücüne katılım oranı hedeflenen seviyede gerçekleşmemektedir. Tanzimat dönemi öncesi daha çok tarım sektöründe faaliyet gösteren kadın işgücü Tanzimat, meşrutiyet, cumhuriyet dönemi ve sonrasında iş hayatına katılımına yönelik birtakım gelişmeler yaşasa da kalkınma planlarında başlı başına işlenmesi ancak 1990- 1994 Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı’ndan itibaren görülmüştür. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, kadın işgücünün sorumluluklarını, sınırlarını ve yasal haklarını Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda ve 4857 Sayılı İş Kanunu’nda işlerken, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda yer verilmemiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Planları, Kadın, İşgücü, İstihdam

Woman Labor Force in Development Plans and Legal Framework: The case of Turkey

Öz

As a result of the social, cultural and economic changes that have taken place with spreading gloablizm since the 1980s, the labor factor plays an important role in accessing potential national income. In this respect, participation of women, formed about half of the world's population, to labor force constitutes an effective place. The results of experienced changes despite the necessary opportunites are formed and regulations are made for female labor force, participation of women to labor force rates did not occur in Turkey at the targeted level. Despite women's labor force which was active in the agricultural sector before the Tanzimat reform era experienced some of improvements on participation in business life during and after Tanzimat reform, constitutional monarchy and republic period , processing of development plans in itself only seen from 1990-1994 Sixth five year progress plans. While State of The Republic of Turkey was processing the responsibilities, limits and legal rights of women labor force in The Constitution of Republic and Labour Law numbered 4857, it did not give place in Turkish Civil Code numbered 4721.

Anahtar Kelimeler

Development Plan, Woman Labor Force, Woman, Employment

Kaynakça

• 4857 Sayılı İş Kanunu, 2003. https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4857.html, [erişim tarihi 21 Ağustos 2015]
• Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği; 25494 Sayılı T.C. Resmi Gazete, 2004. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/06/20040616.htm, [erişim tarihi 21 Ağustos 2015]
• Aslan, O. E., 2006. Cumhuriyet ve Kadın Memurlar. Amme İdaresi Dergisi. 39(4), ss. 117- 149.
• Berber, M. ve Eser, B.Y., 2008. Türkiye’de Kadın İstihdamı: Ülke ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 10(2), ss. 1-16.
• Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik; 28737 Sayılı T.C. Resmi Gazete, 2013. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130816-8.htm, [erişim tarihi 22 Ağustos 2015]
• Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik; 28717 Sayılı Resmi Gazete, 2013. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130724-25.htm, [erişim tarihi 19 Haziran 2016]
• Konan, B., 2010. Türk Kadınının Siyasi Hakları Kzanma Süreci, Kadın ve Gençlik Platformu Derneği. “Politikada Kadın” Paneli, ss. 157- 174.
• Kurnaz, Ş., 2013. Osmanlı Kadınının Yükselişi. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Kurnaz, Ş., 2015. Yenileşme Sürecinde Türk Kadını 1839- 1923. 2. Basım. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Makal, A., 2001. Türkiye’de 1950- 1965 Döneminde Ücretli Kadın Emeğine İlişkin Gelişmeler. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 56(2), ss. 117- 155.
• Makal, A., 2010. Türkiye’de Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Kadın Emeği. Çalışma ve Toplum. 25(11), Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Emek Tartışmaları Özel Sayısı. 2, ss. 13- 41.
• Oktar, T., 1998. Osmanlı Toplumunda Kadının Çalışma Yaşamı Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyet- i İslamiyesi. 1. Basım. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Önder, N., 2013. Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi. 1(1), ss. 35- 61.
• Özger, Y., 2012. Osmanlı’da Kadınların Memuriyette İstihdamı Meselesi Ve Sicill- i Ahvalde Kayıtlı Memurelerin Resmi Hal Tercümeleri. History Studies. 4(1), ss. 419- 447.
• Özkaplan, N. 1999. İşgücü Piyasasına Ait Kavramların Sorgulanması. Ekonomik Yaklaşım. 10(32), ss. 61-85.
• Sakaloğlu, N., 1991. Osmanlı Eğitim Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Teşkilati Esasiye Kanunu, 1924 – 1934, Anayasası. http://www.anayasa.gov.tr/icsayfalar/mevzuat/anayasalar/1924.html, [erişim tarihi 29 Haziran 2016]
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1982. https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm, [erişim tarihi 29 Haziran 2016]
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Planlama Teşkilatı, Dünya Bankası, Refah ve Sosyal Politika Analitik Çalışma Programı, Çalışma Raporu, No. 485508- TR, 2009. http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/12884/DPT_DB_Kadınların_İşgücü_Piyasasına_Katılımı.pdf, [erişim tarihi 23.01.2017]
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Beş Yıllık Kalkınma Planları. http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/KalkinmaPlanlari.aspx, [erişim tarihi 24 Ağustos 2016]