Perception of Identity and Discourse Created With Religious Terminology

Yıl 2022, Sayı: 106, 77 - 96, 26.06.2022

Haluk Yaman

https://doi.org/10.36484/liberal.983097

Öz

One of the reference points for the originality and different values of identity is the religious sensitivities of identity. While some want to create a perception of identity enclosed with religious sensitivities by using these sensitivities in the spoken language, others present the same perception implicitly in the discourse. Ultimately, this is the different reflections of the responsibility that a person feels as an expression of freedom. The connection between the perception that is intended to be created explicitly or implicitly and political arguments brings together political freedom  and freedom of speech. The variable that stands out among the political arguments is the language of discourse that develops in parallel with the viewpoint of the governments on religion. The discourse language, which includes the doctrines of the institutionalized religion and the traditional doctrines, serves similar purposes in the perception of identity. On the way from traditional religiosity to modern religiosity, the language of discourse makes it difficult to reveal the distinction between intentions and deeds in the perception that is desired to be created through identity. Using the hermeneutic methodology, this study attempts to develop an interpretation of the assumption that the reference symbols of religion in the language of discourse affect the perception of identity.

Anahtar Kelimeler

Religious Terminology, Identity, Perception, Discourse, Freedom

Dinsel Terminolojiyle Yaratılan Kimlik Algısı ve Söylem

Öz

Kimliğin özgünlüğünden ve farklı değerlerinden bahsederken referans verilen noktalardan birisi kimliğin sahip olduğu dini hassasiyetlerdir. Kimileri bu hassasiyetleri konuşma dilinde kullanarak dini hassasiyetlerle örülü bir kimlik algısı oluşturmak isterken, kimisi de aynı algıyı örtülü şekilde söylem içerisinde sunar. Bu nihayetinde özgürlüğün bir ifadesi olarak insanın kendinde hissettiği sorumluluk halinin farklı şekillerde yansıtılmasıdır. Açık veya örtülü olarak yaratılmak istenen algının siyasi argümanlar ile kurulan bağlantısı, siyasi özgürlük ile söylem özgürlüğünü buluşturmaktadır. Siyasi argümanlar içerisinde öne çıkan değişken ise iktidarların dine bakış açısı paralelinde gelişen söylem dilidir. Kurumsallaşmış bir dinin doktrinleri ile geleneksel doktrinleri içerisine alan söylem dili, kimlik algısında benzer amaçlara hizmet etmektedir. Geleneksel dindarlıktan modern dindarlık üzerine gidilen yolda söylem dili, kimlik üzerinden yaratılmak istenen algıda niyet ve ameller arasındaki ayrımı ortaya koymayı zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada, yorumsayıcı (hermeneutik) metodoloji kullanılarak, söylem dilinde yer verilen dini terminolojinin kimlik algısı üzerinde bir etki yarattığına dair bir yorum geliştirilmek istenmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Dini Terminoloji, Kimlik, Algı, Söylem, Özgürlük

Kaynakça

• Akşin, T. (1999). Söylem üstüne söylemlere dair. Ankara: Doğu-Batı Dergisi Yayınları. 3-9.
• Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu. (çev. Bahadır Sina Şener). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Başkaya, F. (2005). Kavram sözlüğü: Söylem ve gerçek. 1. Baskı. Ankara: Maki Basın Yayın.
• Baudrillard, J. (2013). Tüketim toplumu. (çev. Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin). 6. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bellah, R. N. (2017). İnsan evriminde din: Eski taş çağından eksen çağına, (çev. Mete Tunçay), 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bora, T. (2017). Cereyanlar. 4. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. (çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu). 1. Baskı. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Cottam, M., Dietz, B., Mastors., E ve Preston, T. (2017). Siyaset psikolojisine giriş. (çev. Mesut Şenol). 3. Baskı. Ankara: BB101 Yayınları.
• Crane, D. (2016). Sanat, bilim ve dindeki ödül sistemleri. Bekir Balkız ve Vefa Saygın Ögütle (Ed). Bilim sosyolojisi incelemeleri içinde (s. 256-271). Ankara: Doğu- Batı Yayınları.
• Çakır, A. (2014). Söylem analizi: Ne demek istiyorsun? 1. Baskı. Konya: Palet Yayınları. Çelebi, B. (2004). Erhan Bener: Hayatı, sanatı ve eserleri. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dijk, V. (2015). Söylem ve ideoloji: Çok alanlı bir yaklaşım. (çev. Barış Çoban ve Zeynep Özarslan). Söylem ve ideoloji içinde (s. 15-97). İstanbul: Su Yayınları.
• Direk, Z. (2012). Paul Rıcoeur İle Söyleşi. Erişim adresi: https://zeynepdirek.wordpress.com/2012/12/12/paul-ricoeur-ile-soylesi.
• Duverger, M. (1995). Siyaset sosyolojisi. (çev. Şirin Tekeli). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Ergil, D. (1978). Yabancılaşma kuramına ilk katkılar. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (33)-03.
• Gazali. (2015). İhyau Ulumiddin. (çev. Mustafa Koç ve Eyyüp Tanrıverdi). Ankara: Türk Yazman Eserleri Başkanlığı.
• Gottdiener, M. (2005). Postmodern göstergeler: Maddi kültür ve postmodern yaşam biçimleri.(çev. Erdal Cengiz v.d.). 1. Baskı. Ankara: İmge Yayınevi.
• Hadot, P. (2011). Wittgenstein ve dilin sınırları. (çev. Murat Erşen). 2. Baskı. Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Heywood, A. (2013). Siyaset. (çev. B. B. Özipek vd.). 4. Baskı. Ankara: Adres Yayınları.
• Heywood, A. (2015). Siyasal ideolojiler. 9. Baskı. Ankara: Liberte Yayınları.
• Kula, T. (2017). El- Muhasibi’ye göre riya’nın insanın olumsuz kişilik yapılanmasına etkisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (9)-19. s. 37- 49.
• Levi-Strauss, C. (1983). Din ve büyü. (çev. Ahmet Güngören). 1. Baskı. İstanbul: Yol Yayınları.
• Lyotard, J. F. (2013). Postmodern durum. (çev. İsmet Birkan). 1. Baskı. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Mardin, Ş. (2014). Din ve ideoloji. 22. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marx, K. ve Engels, F. (2013). Alman ideolojisi. (çev. Tonguç Ok- Olcay Geridönmez). 1. Baskı. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Marx, K. ve Engels, F. (2007). “Din ve ideoloji”. Yasin Aktay ve Emin Köktaş (Ed.). Din sosyolojisi içinde (s. 121-128). 3. Baskı. Ankara: Vadi Yayınları.
• Mclellan, D. (2012). İdeoloji. (çev. Barış Yıldırım). 3. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Okutan, B. B. (2017). Tutunmadan tutulmaya kimlik: Mavi gök orda mı?, The Journal Of Humanity and Society. 8(1), s. 85-113.
• Özer, M. A. (2016). “Gazali”. Mehmet Akçakaya (Ed). Türk İslam tarihinde yönetim bilgeleri içinde (s. 147-204). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Pinkart, T. (2010). Hegel. (çev. Mehmet Barış Albayrak). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ricoeur, P. (2013). Zaman ve anlatı. (çev. Umut Öksüzan ve Atakan Altınörs). 1. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ricoeur, P. (2015). Zaman ve anlatı-1: Zaman-olayörgüsü- üçlü mimesis (çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat). 1. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Russell, B. (2003). Sorgulayan denemeler. (çev. Nermin Arık). 1. Baskı. Ankara: Tübitak Yayınları.
• Turner, B. (2000). Statü. (çev. Kemal İnal). Ankara: Doruk Yayıncılık.
• Turner, B. (1997). Eşitlik. (çev. Bahadır Sina Şener). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Tümer, G. (2012). Erişim adresi. https://islamansiklopedisi.org.tr/din#1-genel-olarak-din.
• Tolan, B. (1981). Çağdaş toplumun bunalımı anomi ve yabancılaşma. Ankara: Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Yayınevi.