RAVZATÜ’L-EŞ’AR’DAN HAREKETLE EHL-İ BEYT VE KERBELÂ İÇE-RİKLİ MANZUM METİNLER İÇİN BİR İNCELEME ÖNERİSİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 4, 0 - 0, 27.11.2016

ABUZER Kalyon , Filiz Kalyon

https://doi.org/10.20322/littera.271934

Öz

Ravzatü’l-Eşèâr isimli mecmua Hindistan’ın Haydarâbâd şehrinde bulunan Oriental Manuscripts kütüphanesinde yer alan bir eserdir. Bu mecmua, Kerbela hadisesi ve Ehl-i Beyt sevgisini konu alan şiirler içermesi yönüyle tematik bir mecmuadır. Ehl-i Beyt Arapça ev halkı anlamına gelmektedir. İslam literatüründe ise Peygamber Efendimiz ve yakınlarına yani kızı Fatıma, damadı ve aynı zamanda amcaoğlu olan Hazreti Ali, torunları Hasan ve Hüseyin’e verilen isimdir. Peygamberimizn torunu Hazreti Hüseyin’in şehit edilmesiyle sonuçlanan elim olay, Kerbelâ hadisesi olarak bilinmektedir. Bu olay, birçok alana kaynaklık etmiş; özellikle edebiyatın önemli bir malzemesi olarak değerlendirilmiştir. Ravzatü’l-Eşèâr’da da bu konu ağırlıklı olarak işlenmiştir. Mecmuanın bir diğer önemli özelliği de Azeri sahası ve Anadolu sahasında yetişmiş şairlerin şiirlerini içermesidir. Divan edebiyatı ve halk edebiyatı şairlerinin bir araya getirilmiş olması da mecmuayı farklılaştıran diğer bir özelliktir. Derleyicinin, mecmuadaki şairleri seçmede gösterdiği özen eserin dikkate değer yönlerinden bir diğeridir. Ravzatü’l-Eşèâr’da yer alan şairlerin yaşadığı dönem göz önünde tutulduğunda mecmuanın 19. yy'da istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Anadolu ve Azeri Edebiyatı’nın önemli şairlerinden alınmış şiirlerin yer aldığı mecmua, bu iki kültürü bir araya getiren önemli bir kaynak durumundadır.

Anahtar Kelimeler: Şiir Mecmuaları, Ravzatü’l-Eşèâr, Ehl-i Beyt, Kerbela Hadisesi,  Alevî-Bektaşi Kültürü

Kaynakça

• AK, Coşkun (2001) Bağdatlı Rûhî Divanı, Uludağ Ünv. Yay. Bursa
• AKYÜZ, Kenan BEKEN S. YÜKSEL S. CUNBUR M. (1990) Fuzûlî Divânı,Akçağ Yay.Ankara
• AND, Metin (2002) Ritüelden Drama, Yapı Kredi Yayınları, İs-tanbul
• Arslan, M., Erdoğan, M. (2009). Kerbelâ Mersiyeleri, Ankara: Grafiker Yay 8-38.
• AYAN, Hüseyin (2002) Nesîmî, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eser-leri ve Türkçe Divanının Tenkitli Metni, Türk Dil Kuru-mu Yayınları, Ankara
• Bayat, F. (2014). Kerbelâ Folkloru, (2014). Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Folklor Ens-titüsü, 19-28.
• BİLKAN, Ali Fuat (1998) Hindistan’da Gelişen Türk Edebiya-tı, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara
• CAVANŞİR, B. NECEF N. (2006) Şah İsmail Hatâ’i Külliyatı, Kaknüs Yay. İstanbul
• ÇAĞLAYAN, Bünyamin (1997) Kerbela Mersiyeleri, Gazi Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara
• DEVELLİOĞLU, Ferit (1993) Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lu-gat, Ankara
• EROL, Mehmet (2002) Azbi Baba Divânı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ça-nakkale
• Gölpınarlı, A. (1970). On iki İmam, İstanbul: Der Yay. 60-77.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki (1979) On iki İmam, Der Yayınevi, İs-tanbul
• GÜNGÖR, Şeyma (2003) T. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Maktel-i Hüseyin Mad. Ankara
• GÜRBÜZ, Mehmet. (2013) Şiir Mecmualarının Kaynakları Üzeri-ne, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1 Winter 2013, p.325-322, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, Ankara-Turkey
• İSEN, Mustafa vd. (2006) Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Gra-fiker Yay. Ankara
• KALYON, Abuzer,., KAYA YIĞIT, Bilge. (2013) Peşteli Hisâlî’nin Metâli’ü’n-Nezâ’ir Mecmuasi Ve Mecmuada Yer Alan Şairlerin Mahlasları, Turkish Studies - Internati-onal Periodical for the Languages, Literature and His-tory of Turkish or Turkic Volume 8/1 Winter 2013, p. 335-371, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, Ankara-Turkey
• KAYACAN, Mehmet (2002) Haşim Baba Dîvânı, Süleyman Demirel Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Is-parta
• KURNAZ, Cemal, AYDEMİR, Yaşar(2013) Mecmualara Sorulması Ge-reken Sorular, Turkish Studies, International Periodi-cal For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1 Winter 2013, p. 51-64 Ankara-Turkey
• KURNAZ, Cemal., AYDEMİR, Yaşar., (2013) Mecmualara Sorulması Gereken Sorular, Turkish Studies - International Perio-dical for the Languages, Literature and History of Tur-kish or Turkic Volume 8/1 Winter 2013, p. 51-64, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY
• KUT, Günay “Mecmua” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Dergah Yay. C.6
• LEVEND, Agâh Sırrı (1984) Türk Edebiyatı Tarihi, TTK Yay. Ankara
• Mermer A. (2006) Türkî-i Basît ve Aydınlı Visâli’nin Şiirle-ri, Ankara: Akçağ Yay.
• Mermer, A. Koç, K. Neslihan, (2005) Eski Türk Edebiyatı Te-rimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yay.
• Muallim, N. (1317). Lugat-i Naci, İstanbul: Asır Matbaası.
• Ortaylı, İ. (1999). Alevilik, Nusayrilik ve Bâb-ı Âli; Tür-kiye’de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler, İstanbul: Ensar Neşr, 43
• Öz, G. (2013). On İki İmam ve Kerbela, Ankara: Kültür Ajans Yay. 249-292.
• Öz, M. (1994). Ehl-i Beyt, İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi, X, 498-501.
• Öz, M. (2002). “Kerbelâ” a.g.e. XXV, 271-272.
• ÖZKIRIMLI, Atilla(1985) Alevilik-Bektaşilik ve Edebiyatı, Cem Yay. İstanbul
• ÖZMEN, İsmail (1998) Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi, Kül-tür Bakanlığı Yay. Ankara
• ÖZUYGUN, Ali Rıza (1999) Hasan Sezâyi’nin Hayatı, Edebi Ki-şiliği, Eserleri, Divânı’nın Tenkidli Metni ve İncele-mesi, Atatürk Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora tezi, Erzurum
• PALA, Hikmet (2012) Pir Sultan Abdal, Altınpost Yayınları, Balıkesir
• PARLATIR, İsmail (2012) Fuzulî ,Türkçe Divan, Akçağ Yay.Ankara
• TÜRKÇE SÖZLÜK (2005) Türk Dil Kurumu, Ankara
• UZUN, Mustafa “Mecmua”, İslâm Ansiklopedisi, TDV Yay. C.28
• VAKTİDOLU, Adil Ali Atalay (2007) Seyyid Nizamoğlu Hayatı ve Divanından Seçmeler, Can Yayınları, İstanbul