ÖRNEK SAATNAME METNİ (HAVASS-I EYYÂM) IŞIĞINDA GÜNLERE DAİR BAZI İNANIŞLAR VE KAYNAKLARI

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 3, 443 - 468, 31.08.2020

Enes İlhan

https://doi.org/10.20322/littera.726552

Cited By: 4

Öz

Günlere dair birtakım inanışlar geçmişten günümüze çeşitli toplum ve medeniyetlerde görülmüş ve bunlar nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Astronomi ile beraber astrolojinin de oluşmaya başlaması, günlere dair bu inanışları bilimsel bir zemine çeker. Göksel cisimler yer yüzünde bulunanları etkilemekte ve bu durum insanları, hayatlarını planlarken göğü de dikkate almaya zorlamaktadır. Bu bakımdan eski medeniyetlerde bir gün içerisinde yapılabilecek çeşitli eylemler için uygun zamanlar gözetilmekteydi. Günler belirli zaman dilimlerine ayrılmakta ve her bir zaman diliminde etki eden bir gezegen bulunmaktaydı. Çalışmamızda günlere dair kaleme alınmış bir metnin de desteği ile bu türden inanışlar üzerinde durulacak ve bu inanışların kaynakları tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

uğursuzluk, uğur, inanış

Kaynakça

• Akkuş, Yasemin (2001). Melhame-i Cevrî: Tanıtımı-Transkripsiyonlu Metin-Konu Tasnifi-Asıl Metin- Sözlük. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• And, Metin (2008). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Aydın, Cengiz ve Aydın, Gülseren (1992). Batlamyus. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/batlamyus.
• Aydüz, Salim (1995). “Osmanlı Devleti’nde Müneccimbaşılık Müessesesi.” Osmanlı Bilimi Araştırmaları. 1: 159-207.
• Bilkan, Ali Fuat (2003). Uğurlu ve Uğursuz Günler Risalesi: “Risâle-i Sa’d ü Nahs”. Folklor /Edebiyat, 9 (113): 243-248.
• Buran, Ahmet (hzl.) (2011). Sâ’atnâme, Hibetullah İbni İbrâhim. Ankara: Akçağ Yay.
• Yavuz, A. Fikri ve Özen, İsmail (hzl.) (1972). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Meral Yay.
• Çaldak, Süleyman (2005). “Taşköprülüzâde’nin Mevzû’atu’l-Ulûm’undaki İlimler Tasnîfi Üzerine”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (2): 115-146.
• Çelebi, İlyas (1996). Fiten ve Melahim. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/fiten-ve-melahim
• Çelebioğlu, Amil (1976). “Yazıcı Salih ve Şemsiyyesi.” İslâmî İlimler Dergisi. 1 (1): 171-218.
• Demir, Remzi (1999). “Melhameler ve Bir On Yedinci Yüzyıl Osmanlı Âlim ve Edîbi Cevrî Çelebi’nin Melhame’si.” Osmanlı 8 Bilim. Ed. Güler Eren, Kemal Çiçek ve
• Cem Oğuz. Ankara: Yeni Türkiye Yay. 431-441.
• Dizer, Muammer (1994). Ebû Ma’şer el-Belhî. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/ebu-maser-el-belhi
• Esrâr-ı Eyyâm. Milli Kütüphane. No. 06 Mil Yz A 4077/3. vr. 60b.
• Eyyâm-ı Sa’d. Milli Kütüphane. No. 06 Mil Yz A 3537/4. vr. 25a.
• Farabi (2014). İlimlerin Sayımı (İhsâu’l ‘Ulûm) çev. A. Arslan. Ankara: Divan Kitap Yay.
• Fehd, Tevfik (2000). İlm-i Felek. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/ilm-i-felek
• Fehd, Tevfik (2000). İlm-i Ahkâm-ı Nücûm. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/ilm-i-ahkam-i-nucum
• Halman, Ömer Faruk (1993). Dânyâl. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/danyal
• Hilâlin Eyyâma Te’sîrâtı. Milli Kütüphane. No: 06 Mil Yz A 6626/4. vr. 26a.
• Uludağ, Süleyman (hzl.) (2013). Mukaddime. İstanbul: Dergah Yay.
• Kahraman, Abdullah. (2012). İhvan-ı Safa Risaleleri. İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Kam, Ömer Faruk (1998). Ömer Ferit Kam ve Âsâr-ı Edebiye Tetkikatı. hzl. Halil Çeltik. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Köksal, Hasan (2013). “Doğa Olaylarını Gözlemleyerek Yapılan Tahminler: Melhameler.” ACTA TURCICA, 5 (1): 1-19.
• Kutluer, İlhan (2013). Zaman. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/zaman
• Levend, Agah Sırrı (1984). Divan Edebiyatı. İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Özçelik Morkoç, Esma (2018). Osmanlı Devleti’nde Müneccimbaşılık ve Müneccimbaşı Hüseyin Efendi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Özerdin, Kemal (1974). “Günlerle İlgili İnançlar.” Türk Folklor Araştırmaları Dergisi. 300: 7028-7029.
• Pala, İskender (2004). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay.
• Peker, Hidayet (2009). “İbn Hazm’ın İlimler Tasnifi.” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (1): 319-329.
• Risâle-i Ahkâm-ı Eyyâm. Milli Kütüphane. No. 06MilYzA 2068/ 12. vr. 199b.
• Risâle-i Der-Beyân-ı Eyyâm-ı Sa’d. Milli Kütüphane. No. 06MilYzB 947/ 23. vr. 117b.
• Risâle-i Eyyâm-ı Sa’d. Milli Kütüphane. No. 06 MilYzA 3757/ 23. vr. 132a.
• Risâle-i Eyyâm-ı Sa'dâd. Milli Kütüphane. No. 06 Mil Yz A 2933/5. vr. 101b.
• Risâle-i Eyyâm-ı Sa’d u Nahs. Milli Kütüphane. No. 06 MilYzA 2010/2. vr. 69a.
• Risâle-i Eyyâm-ı Sa'd ve Nahs. Milli Kütüphane. No. 06 Mil Yz A 8018/2. vr. 22b.
• Risâle-i Havass-ı Eyyâmü’l-Üsbu’. Milli Kütüphane. No. 06MilYzCönk 141/2. vr.25b.
• Süreyya, Mehmet (1996). Sicill-i Osmânî. hzl. S. A. Kahraman. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Şahin, Zeynep (2007). Günlerle İlgili Hadisler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Şentürk, Ahmet Atilla (1994). “Divan Edebiyatında Felekler, Seyyare, Sabiteler.” Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 90: 131-180.
• İbrahim b. Mahmud Larendi. Tevâlitü’t-Tevâtür. Milli Kütüphane. No. 06MilYzA 4059/ 13. vr. 140b.
• Muhammed b. Hamid. Mir’âtü’s-Sâlikîn. Milli Kütüphane. No. 06 Hk 245/ 1. vr. 5a.
• Nev’i Efendi (1995). İlimlerin Özü ‘Netayic el-Funun. hzl. Ö. Tolgay. İstanbul: İnsan Yay.
• Tez, Zeki (2011). Gizli Bilimlerin Serüveni. İstanbul: Hayy Yay.
• Yıldırım, Hafsanur (2015). “Divan Şairlerine Göre Burçlar.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (41): 340-345.