NECÂTÎ BEY’İN “OLMIŞ” REDİFLİ GAZELİNİN ŞERHİ

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 4, 1123 - 1137, 13.11.2020

Tuğba Demircan

https://doi.org/10.20322/littera.783926

Öz

Necâtî Bey, klasik Türk edebiyatının kurucu şairleri arasında yer alır. Şairin günümüze ulaşan tek eseri Türkçe Dîvân'ıdır. Bu çalışmanın alanını, divanında yer alan “olmış” redifli gazelinin şerhi oluşturmaktadır. Gazel, klasik Türk şiirinin ana konularından biri olan aşk kavramı etrafında şekillenmiştir. Gazel şerh edilirken öncelikle şairin söyledikleri kendi diliyle nesre çevrilerek tekrar edilmiş ve buna uygun olarak dil içi çevirisi yapılmıştır. Metinler arası ilişkilerden yardım alınarak Necatî Bey ve diğer divan şairlerinin kelime ve beyitlere yüklediği anlamlar araştırılmış, sonrasında şairin gazele yansıyan duygu, düşünce ve hayal dünyası divan şairlerinin ortak değerler sistemi üzerinden yorumlanmaya çalışılmıştır. Yorum aşamasında; her beyit ayrı ayrı ele alınarak açıklamalar günümüz okuru tarafından anlaşılabilir şekilde takdim edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Necâtî Bey, Şiir, gazel, şerh, divan edebiyatı

Kaynakça

• AKSAN, D.(1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili(Dilbilim Açısından Bakış). Ankara:Engin Yayınları.
• AYDEMİR, Y.(2019). “Divan Şiirine Geleneğin İçinden Bakmak”. Fuat Sezgin Hatıra Kitabı. ed. İbrahim Uslan vd. Ankara: Koza Yayıncılık. 25-44.
• AYVERDİ, İ.(2011). Kubbealtı Lugati Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• BAHADIR,S.C.(2013). “Yasağının XVI. Yüzyıl Divanlarındaki İzleri ve Kanunî Sultan Süleyman Dönemi Şarap Yasağı”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 5: 71-101
• CEBECİOĞLU, E.(2005). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul, Anka Yayınları.
• ÇAVUŞOĞLU, M. (2001). Necâtî Bey Divanı’nın Tahlili. İstanbul: Kitabevi.
• ÇAVUŞOĞLU, M . (1977). Yahyâ Bey ve Divânı(Tenkidli Basım), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• DEVELLİOĞLU, F.(1998), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat.(15.bs.) Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• DOĞAN, M. (2008).”Divan Şiirinde ‘Şarap’ Metaforları”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi.https://cdn.istanbul.edu.tr/file/1CD58DF90A/83AA677B16A84AB7B9B7034AA5D85B88?doi= (Erişim Tarihi:07.08.2020)
• İPEKTEN, H.(1999). Eski Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• GÖKALP, H. (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nâmeler”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. İstanbul, S:14: 101-130.
• KAM, Ö.F.( 2003).Divan Şiirinin Dünyasına Giriş. hzl. Halil ÇELTİK. Ankara:MEB.
• KARTAL, A.(1997). “Klasik Türk Edebiyatında Lâle”. bilig dergisi. Sayı 4:108-122.
• KÜÇÜK, S.(1994). Bâkî Divanı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• KUMARTAŞLIOĞLU,S.(2012). Türk Kültüründe Ateş ve Ocak Kültü. Doktora Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• MENGİ,M.(1995).Mesîhî Dîvânı. Ankara : Atatürk Kültür Merkezi.
• MENGİ,M. (2000). “Metin Şerhi, Tahlili ve Tenkidi Üzerine”.Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları.75-85.
• MENGİ,M. (2005). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• ONAY,A.T.(2019). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü. hzl. Cemal Kurnaz. Ankara:Kurgan Edebiyat.
• PALA,İ.(2002).Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul:L&M Yayınları.
• TARLAN, A. N. (1992). Ahmet Paşa Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• TARLAN, A. N. (1997). Necâtî Bey Divanı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• TARLAN, A. N. (2009), Fuzûlî Divanı Şerhi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• TDK(Türk Dil Kurumu Sözlükleri) https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 07.08. 2020).
• TOLASA, H. (1973). Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası. Ankara: Sevinç Matbaası.
• UĞUR, E.Y.(2009). Klasik Türk Şiirinde Renkler. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale:Kırıkkale Üniversitesi.