BAHR-İ TAVÎL LİTERATÜRÜNE EKLER: FEHÎM, YAHYÂ VE ZÂHİRÎ’NİN BAHR-İ TAVÎLLERİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 14, 31.01.2021

Giyasi Babaarslan

https://doi.org/10.20322/littera.779473

Cited By: 1

Öz

Bahr-i tavîl terimi, hem bir aruz bahrini hem de bir nazım şeklinin alt formunu karşılamaktadır. Vezin olarak neredeyse hiç
tercih edilmese de birçok şairin bahr-i tavîl formunda şiir yazdığı bilinmektedir. Anadolu sahasındaki ilk örneğini XV. yüzyıl
şairi Ahmed Paşa’nın kaleme aldığı bahr-i tavîl, nazım ile nesir arasında bir konuma ve köprü niteliğine sahiptir. Tef’ilelerden
oluşmasıyla nazma; secilerle yapılan iç kafiyeleriyle de nesre yakınlaşmaktadır. Mısralardaki tef’ile sayısını şairin isteği ve
hünerinin belirlediği uzun mısralardan oluşan bahr-i tavîl, divan şairlerinin fark yaratma çabalarının bir tezahürü olarak da
değerlendirilebilir. Bu konudaki literatürün genel çerçevesi, araştırmacılar tarafından belirlenmiş; araştırmalar neticesinde
Ahmed Paşa, Seyfî, Gelibolulu Âlî, Muhibbî, Birrî, Fedâyî, Fehîm-i Kadîm, Şeyh Gâlib, Bayburtlu Zihnî gibi birçok şairin bahr-i
tavîl tarzında şiir yazdığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada da Fehîm, Yahyâ ve Zâhirî mahlaslı şairlerin bahr-i tavîlleri
yayımlanarak alana katkı yapılmaya çalışılacaktır. Ayrıca divanlarında bahr-i tavîl bulunduğu hâlde literatüre girmemiş iki
şairin (Fezâyî ve Kâşif Es’ad) üç bahr-i tavîli de söz konusu edilecektir.
Anahtar Kelimeler: Klasik Türk Edebiyatı, bahr-i tavîl, aruz, şiir.

Anahtar Kelimeler

klasik türk edebiyatı, bahr-i tavil, aruz, şiir

Kaynakça

• AKSOYAK, İsmail Hakkı (2016a). “Bahr-i Tavîl”. 14. yy’dan 19. yy’a Anadolu ve Rumeli’de Yazılmış Türkçe Edebî Metinler Üzerine Söylenmemiş Sözler. İstanbul; Kesit Yayınları, s. 109-114.
• AKSOYAK, İsmail Hakkı (2016b). “Anadolu Sahasında İlk Bahr-i Tavîl Ahmed Paşa’nın mıdır?”. 14. yy’dan 19. yy’a Anadolu ve Rumeli’de Yazılmış Türkçe Edebî Metinler Üzerine Söylenmemiş Sözler. İstanbul: Kesit Yayınları, s. 115-134.
• AKSOYAK, İsmail Hakkı (2018). “Beyanî’nin Bahr-i Tavil’i”. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 2 (3), s. 230-242.
• Bahr-i Tavil, University Library of Leipzig, B. or. 081 – 05.
• ERKUL, Rasih (1993). “Bir Bahr-i Tavil Örneği ve Birri Mehmed Dede”. Yedi İklim. V (39), s. 43-45.
• İLHAN, Enes (2015). Ümmî Sinan’ın Saklı Hazinesi: Kâşif Es’ad Efendi Hayatı-Edebî Kişiliği-Dîvânı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• KAPLAN, Yunus (2016). “Fehîm-i Kadîm’in Bahr-i Tavîl’i”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 16, s.167-176.
• KAPLAN, Yunus (2018). “Klasik Türk Edebiyatında Bilinmeyen Barhr-ı Tavîller-1: Kadrî ve Zuhûrî’nin Bahr-i Tavîlleri”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 63, s. 103-116.
• KESİK, Beyhan (2015). “Muhibbî’nin Bahr-i Tavîl’i”. Littera Turca (Journal of Turkish Language and Literature), 1 (2), s. 55-60.
• KILIÇ, Müzahir (2017). “Bahr-i Tavîl ve Bayburtlu Zihnî’nin İki Bahr-i Tavîli”. Doğu Araştırmaları Dergisi, 17 (1), s. 39-46.
• KÖKSAL, M. Fatih (2012). “Metin Neşrinde Vezinle İlgili Problemler, Bazı Tespit ve Teklifler”. Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori. İstanbul: Kesit Yayınları, s. 63-81.
• KURNAZ, Cemal-ÇELTİK, Halil (2010). Divan Şiiri Şekil Bilgisi. Ankara: H Yayınları.
• Memû’a-i Eş’âr, Milli Kütüphane, 06 Mil Yz A 3990.
• MERMER, Ahmet (2002). “XVI. Yüzyıl Divan Şairi Fedayi ve İki Bahr-i Tavîli”. İlmî Araştırmalar, 14, s. 121-129.
• Şiir Mecmuası, İBB Atatürk Kitaplığı, Bel_Yz_K_0397.
• ÜNVER, Niyazi-Dursun Kaya-E. Selma Kutlu (2005). Milli Kütüphane Yazmalar Kataloğu -VIII- (Şiir Mecmuaları). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.