HAYAT SAFAHATINDA EĞİTİMSEL DEĞERLERİ IŞIĞINDA MEHMET AKİF ERSOY'UN SAFAHAT'I

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 532 - 562, 31.07.2021

Burak Fatih Açıkgöz

https://doi.org/10.20322/littera.904722

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı; hayat safhalarının, sayfalarının nasıl olması gerektiği hususunda bir rol modeli olan Mehmet Akif'in, Safahat isimli eserinde tespit edilmemiş değerlerin olup olmadığını belirlemektir. Ayrıca; Türk edebiyatına, Türk milletine, İslam âlemine önemli hizmetlerde bulunan, İslam dünyasının kalkınması amacına ömrünü adayan Akif'in, Müslümanlar için önemli bir rehber olma vasfı taşıyan Safahat isimli eserinin eğitimsel anlamdaki değerini ortaya koymaktır. Safahat'ta yer alan değerler üzerinden, Akif'in hayali "Asım'ın Nesli"nin adayları konumundaki öğrencilerde ve onları yetiştirecek öğretmenlerde bir farkındalık oluşturulmak istenmektedir.
Çalışma, nitel araştırma yöntemine uygun olarak durum çalışması deseninde hazırlanmıştır. Araştırmanın veri kaynağı, Mehmet Akif'in Safahat isimli şaheseriyle 33 öğretmen ve 687 öğrencidir. Verilerin toplanmasında; doküman analizi, ön testi ve son testi arasında konferanslara yer verilen anket yöntemi kullanılmış; verilerin analizinde ise betimsel analiz ve tema analizi yapılması suretiyle istatistikî sonuçlar elde edilmiştir.
Safahat'ta 41 tematik değer tespit edilmiştir. Bunlardan 17 tanesi bu çalışmayla ayrıntılı olarak belirlenmiştir. Safahat'taki değerlerin, öğrenciler ve öğretmenler tarafından bilinmediği hatta Safahat'ın Türk edebiyatındaki ve İslam dünyasındaki değerinin farkında olunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu yönüyle çalışma, öğrenciler ve öğretmenlerde Mehmet Akif'e ve Safahat'a karşı önemli bir farkındalık oluşturmuştur. Ayrıca, çalışma kapsamında hazırlanan "Liselerde Mehmet Akif Ersoy ve Safahat seçmeli dersi olmalı mıdır?" anket sorusu öğrenciler ve öğretmenlerce oldukça rağbet görmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Safahat, yeni değerler, farkındalık, seçmeli ders

Destekleyen Kurum

Baddal Aygün Anadolu Lisesi, Ali Çağlar Anadolu Lisesi

Proje Numarası

1689B012018485

Kaynakça

• Akpınar, S. (2009). "Safahat'ta Ahlâki Öğeler". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 2. Ankara: Desen Ofset. 737-745.
• Beil, B. (2003). İyi Çocuk, Zor Çocuk Doğru Davranışlar Çocuklara Nasıl Kazandırılır?. Çeviren: Cuma Yorulmaz. Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Biçer, S. (2013). Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy'a Ait 'Safahat' Adlı Eserin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Uşak.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Bolay, S. H. (2009). "Mehmet Akif'te Sa'y (İş/Çalışma) Felsefesi". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 2. Ankara: Desen Ofset. 747-752.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni. 3. Baskı. Çeviri Editörü: Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap.
• Cuma, A. (2009). "Mehmet Âkif Ersoy ve Johann Christoph Friedrich Von Schiller'in Şiirlerinde Hürriyet Motifi". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 1. Ankara: Desen Ofset. 29-42.
• Çetin, N. (2006) "Günümüze Işık Tutan 'Münevver Aydın' Mehmet Akif Ersoy". Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. Yıl: 7. S. 73. 57-68.
• Çetişli, İ. (2009). "Mehmet Akif'in Şiir Kaynaklarından Biri Olarak Kur'ân-ı Kerîm". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 1. Ankara: Desen Ofset. 417-423.
• Duymaz, R. (2013). "İki Ruh Akrabası". Boyun Eğmeyen Ateş'in Dili Muhammed İkbâl. Hece Özel Sayısı. S. 25. 490-492.
• Ekşi, H. (2003). "Temel İnsani Değerlerin Kazanılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları". Değerler Eğitimi Dergisi. C. 1. S. 1. 79-96.
• Emer, A. M. (2014). Safahat'ta Değerler Eğitimi Unsurları. Yüksek Lisans Tezi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Ercilasun, B. (2009). "Mehmet Âkif ve Kader Meselesi". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 1. Ankara: Desen Ofset. 135-143.
• Erol, K. (2014). "Mehmet Akif'in Şiirlerinde İki Anahtar Kelime: 'Cehâlet ve Kavmiyet'". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi C. 7. S. 32. 95-110.
• Ersoy, M. A. (2007). Safahat. 5. Baskı. Yayına Hazırlayan: Yakup Çelik. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Fırat, H. (2015). "Safahat ve Aile Eğitimi". TÜBAR. XXXVII. 169-188.
• Güçlü, M. (2015). "Türkiye’de Değerler Eğitimi Konusunda Yapılan Araştırmalar". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8(38). 720-732. Erişim Adresi: http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi38pdf/5egitim/guclu_mustafa.pdf. Erişim Tarihi: 04.11.2018.
• Işık, İ. (2008). "Mehmet Âkif’in Şiirinde Temalar". Vefatının 71. Yılında Mehmet Âkif Ersoy Bilgi Şöleni: Mehmet Âkif, Dönemi ve Çevresi. Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları. 128- 139.
• İmamoğlu, A. (2009). "Mehmet Akif Ersoy'un İnsan İrade ve Hürriyetine Bakışı". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 1. Ankara: Desen Ofset. 15-21.
• Kabaklı, M. (1977). Mehmet Akif. İstanbul: Toker Yayınları.
• Kaplan, M. (2003). "Süleymaniye Kürsüsünden Bir Parça". Şiir Tahlilleri 1. 18. Baskı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kırkkılıç, A. (2009). "Âyetlere Manzum Meâl". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 1. Ankara: Desen Ofset. 61-70.
• Köç, A., Demirkaya, H., Ünal, O. (2020). "Sosyal Bilgiler Eğitiminde Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif ve Safahat". Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi. 7 (13). 98-118.
• Kubbealtı Lugatı (2021). Safha. Erişim Adresi: http://www.lugatim.com/s/safha. Erişim Tarihi: 20.04.2021.
• Kuçuradi, İ. (1998). İnsan ve Değerleri. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• MEB (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. 1-64.
• Moğul, S. (2012). Mehmet Akif Ersoy'un Safahat İsimli Eserinin Türkçe Eğitimi ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Kayseri.
• Mutluoğlu, K., Karaman U. (2018). Ortaöğretim Proje Hazırlama Ders Kitabı. Ankara: Ada Matbaacılık.
• Ogur, Erol (2009). "Asım'da Eğitim Değerleri". 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 19-20-21 Kasım 2008 (Burdur). C. 1. Ankara: Desen Ofset. 229- 237.
• Oğur R., Tekbaş Ö. F. (2003). "Anket Nasıl Hazırlanır?". STED 12. C. 12. S. 9. 336-340. Erişim Adresi: http://www.ttb.org.tr/STED/sted0903/anket.pdf
• Okay, O. (2005). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Okay, O., Düzdağ, E. M. (2003). "Mehmed Âkif Ersoy". İslâm Ansiklopedisi. C. 28. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 432-439.
• Öksüz, R. (1999). Safahat'ta Değerler Eğitimi Unsurları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Reboul, O. (1995). Değerlerimiz Evrensel midir? Çeviren: Hüseyin Izgar. Eğitim Yönetimi. S: 3. 363-374.
• Şimşek, T. (2015). "Mehmed Âkif'in Poetikası". A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 53. 105-120.
• Tarlan, A. N. (1971). Mehmed Âkif ve Safahat. İstanbul: Nida Yayınevi.
• TDK (2018). Değer. Erişim Adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5c1bf479f086c9.69930320. Erişim Tarihi: 08.11.2018.
• TDK (2021). Safahat. Erişim Adresi: Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 20.04.2021.
• TDK (2021). Şan. Erişim Adresi: Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 28.05.2021.
• TDK (2021). Şeref. Erişim Adresi: Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 28.05.2021.
• Yaman, E. (2012). Değerler Eğitimi. Akçağ Yayınları: Ankara.
• Yazıcı, K. (2006). "Değerler Eğitimi’ne Genel Bir Bakış". TÜBAR. S. 19. 499-532.
• Yeniterzi, Y. (1997). "Safahat'ta İnsânî Değerler". Türkiyat Araştırmaları Dergisi. S. 4. Konya. 1997. 263-277.
• Yetiş, K. (2006). Bir Mustarip Mehmet Akif Ersoy. 1. Baskı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 9. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, R. (2017). Ortaokul Sosyal Bilgiler Eğitiminde Safahat'ın Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Konya.
• Yılmaz, S. (2013). "Sosyal Bilgiler Dersinde Kazandırılması Amaçlanan Değerlere İlişkin Öğretmen Adayı Görüşleri". Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sosyal Bilgiler Özel Sayısı. 647-678.
• https://degerler.org/. Erişim Tarihi: 10.10.2018.
• https://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/811415-safahat-okullarda-secmeli-ders olsun. Erişim Tarihi: 04.11.2018.