ÇUKUROVA TÜRKÜLERİNİN İCRA BAĞLAMI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 4 - PROF. DR. İ. ÇETİN DERDİYOK ARMAĞAN SAYISI, 1340 - 1354, 31.10.2021

Ayhan Karakaş

https://doi.org/10.20322/littera.971525

Öz

Zengin bir halk kültürüne sahip olan Çukurova yöresinin bu kültürel zenginliğinin önemli bir parçasını da halk edebiyatı ürünleri oluşturmaktadır. Yörede anonim bir halk edebiyatı geleneğinin dışında zengin bir âşıklık geleneği de varlığını sürdürmektedir. Çukurova insanı geçmişten günümüze acılarını, sevinçlerini, istek ve özlemlerini bu ürünlerde dile getirmiştir. Bu ürünler içerisinde ifade zenginliği ile türküler öne çıkmaktadır. Çukurova bölgesinde yaşayan Karacaoğlan geleneği yöredeki türkü söyleme geleneğinin temelini oluşturmaktadır. Anonim türküler dışında, âşıkların da ortaya koydukları zengin türkü metinleri bir gelenek dâhilinde ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada Çukurova yöresinde yaşayan türkü metinlerinin doğuşunu ve icrasını sağlayan bağlam unsurları değerlendirilmiştir. Türkü söyleme geleneği; icracı, dinleyici ve seyirci durumu, icra yeri ve zamanı, saz ve müzik başlıkları altında sözlü kaynaklardan elde edilen bilgiler ışığında değerlendirilmiştir. Böylelikle yörede yaşayan türkü söyleme geleneğinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çukurova, Halk Kültürü, Türkü, İcra, Bağlam

Kaynakça

• Artun, Erman (2006). Adana Halk Kültürü. Adana: Altın Koza Yayınları.
• ……………………(1996). Günümüzde Adana Âşıklık Geleneği (1966-1996) ve Âşık Feymani. Adana: Adana Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları.
• Boratav, Pertev Naili (1982). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Çağımlar, Zekiye(1999). Adana Avşar Ağıtları ve Bu Ağıtların Adana Âşıklık Geleneğine Etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ekici, Metin (2007). Halk Bilgisi (Folklor). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Özarslan, Metin (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şenel, Süleyman (1991). Âşık Edebiyatı-Âşık Mûsikisi, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c.3, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.