TUVACANIN “KADIN” İLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 4 - PROF. DR. İ. ÇETİN DERDİYOK ARMAĞAN SAYISI, 1329 - 1339, 31.10.2021

Fatoş Karadağ Toprak

https://doi.org/10.20322/littera.979669

Öz

Tematik çalışmalar söz varlığı çalışmaları içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bunlardan birisi de kadını merkeze alan söz varlığı çalışmalarıdır. Bu konuda Türk dilinin tarihî ve çağdaş dönemlerine ait pek çok çalışma yapılmış ve yapılmaktadır. Bu çalışmada da Tuvacanın kadın söz varlığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Tuvaca Rusya Federasyonuna bağlı Tuva Özerk Cumhuriyeti’nde konuşulan, Güney Sibirya grubu içerisinde değerlendirilen Türk dillerinden birisidir. Bölgesinde bulunan diğer Türk dillerine oranla ana dili konuşur sayısı ve toplumsal işlevi yüksek olan Türk dillerindendir. Çalışmada kadın söz varlığının tespitinde ise Tuvacanın Tatarintsev tarafından hazırlanan etimolojik sözlüğü ve Tenişev redaktörlüğünde hazırlanan sözlüğü kullanılarak taramalar yapılmıştır. Yapılan taramalar neticesinde elde edilen malzeme sınıflandırılarak tespit edilen kelimelerin etimolojik açıdan değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Böylelikle Tuvacanın kadın söz varlığı ortaya konulmaya ve elde edilen malzemenin köken açısından tespiti sağlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Tuvaca, Söz varlığı

Kaynakça

• Bläsing, Uwe (2011). “Bir Hanımefendinin “Kadın” İle İlgili Sözcükler Üzerine Düşüncelerine Dair Birkaç Söz.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 18 (2): 31-47.
• Clauson, Sir Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford.
• Çağatay, Saadet (1962). “Türkçede ‘Kadın’ için Kullanılan Sözler” TDAY‐Belleten:13-49.
• Gömeç, Saadettin (1997). “Kagan ve Katun” Tarih Araştırmaları Dergisi 18 (20): 81-90.
• Gültek, Vedat (2012). Rusça Türkçe Sözlük. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Karahan, Akartürk (2006). “Tarihî Türk Dilinin Söz Varlığına Katkılar: Kadınla İlgili Kelimeler Üzerine”. Bilkent Üniversitesi l. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Lessing, Ferdinand (2003). Moğolca- Türkçe Sözlük 1. çev. G. Karaağaç. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Lessing, Ferdinand (2003). Moğolca- Türkçe Sözlük 2. çev. G. Karaağaç. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Li, Yong Song (2019). Türk Dillerinde Akrabalık Adları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Sağlık Şahin, Selcan (2019). Türkmen Türkçesinde “Kadın” İle İlgili Söz Varlığı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ölmez, Mehmet (2007). Tuvacanın Sözvarlığı Eski Türkçe ve Moğolca Denklikleriyle. Wiesbaden: Harrassowıtz Verlag.
• Rasony, Laszlo (1963). “Türklükte Kadın Adları” TDAY- Belleten :63-87.
• Tatarintsev, B. İ. (2002). Etimologiçeskiy Slovar’ Tuvinskogo Yazıka, Tom II. Novosibirsk: Nauka.
• Tatarintsev, B. İ. (2004). Etimologiçeskiy Slovar’ Tuvinskogo Yazıka, Tom III. Novosibirsk: Nauka.
• Tenişev, E. R. (1968). Tuvinsko-Russkiy Slovar. Moskva: İzdatel’stvo Sovyetskaya Ensiklopediya.
• Tosun, İlker (2019). “Cinsiyet Kategorisi Bağlamında Tuva Türkçesinin Söz Varlığı”. Türk Bitig Türklük Bilimi Araştırmaları Kırklareli Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri Ve Edebiyatları Bölümü Yıllığı. ed. Bülent Hünerli. Çanakkale: Paradigma Yayınları.
• Yazıcı Ersoy, Habibe (2012). “Başkurt Türkçesinde “Kadın” ile İlgili Söz Varlığı” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 31: 55-82.
• Yılmaz Anıl, Adile (2004). “Kutadgu Bilig’te Kadın”. Milli Folklor 16 (61): 111-123.