Zati’s A Ghazal That Are Not In His Divan And It’s Analysis

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 1946 - 1959, 31.07.2022

Abdullah Uçar

https://doi.org/10.20322/littera.1082572

Cited By: 1

Öz

Some of the poems of classical Turkish literature poets who have a divan, which are not in their divan, are occasionally encountered in journals, which are one of the primary sources of our classical literature. There may be many reasons why a poem or a few poems of a Divan poet are not in his own divan. Among these reasons, the following can be shown: The poem or poems were not intentionally included in the divan, the poet could not return it for any reason after it was handed over to a friend, and it was written after the divan was arranged. Among the Divan poets, there are many poets who use the same pseudonym. For this reason, poems that are not included in the divan but are included in poetry journals should be carefully examined. It should be determined to which poet this pseudonym belongs.
Although the Divan poet Zatî is not included in her Divan, it has been determined that she has some poems in various poetry magazines. In this article, a ghazal that is not in the Zatî Divan and that we could not identify in the publications after the publication of this divan will be the subject. In this article, the text of this ghazal, which we came across in the poetry magazine number Ms. or. oct. 3058 in the Berlin State Library, will be published and this ghazal will be examined.

Anahtar Kelimeler

Zati Divan, ghazal, journal, analysis

ZÂTÎ’NİN YAYIMLANMIŞ DİVANINDA BULUNMAYAN BİR GAZELİ VE BU GAZELİN İNCELEMESİ

Öz

Divan sahibi klasik Türk edebiyatı şairlerinin divanlarında olmayan bazı şiirlerine zaman
zaman klasik edebiyatımızın birincil kaynaklarından olan mecmularda tesadüf
edilmektedir. Divan şairinin bir şiirinin veya birkaç şiirinin kendi divanında olmamasının
pek çok sebebi olabilir. Bu sebepler arasında bahsedilen şiirin veya şiirlerin bilerek divana
dâhil edilmemiş olması, divan tertip edildikten sonra yazılmış olması, şair tarafından bir
arkadaşına teslim edildikten sonra şiirin herhangi bir sebeple iade edilememiş olması
sayılabilir. Divan şairleri arasında aynı mahlasta pek çok şair bulunduğu için divanda yer
almayan fakat şiir mecmualarında yer alan şiirler dikkatle incelenmeli ve bu şiirlerin aynı
mahlası kullanan hangi şaire ait olduğu titizlikle tespit edilmelidir.
Mecmualar, hem onları tertip eden kişilerin edebî zevklerini ve estetik anlayışlarını yansıtır
hem de yazıldıkları dönemin şiir anlayışı hakkında fikir verir. Mecmualar, aslında medfûn
ve meçhûl birer hazine oldukları için eski şairlerin özel yaşamları ve yaşadıkları yerle olan
ilişkileri ile ilgili birçok karanlık noktayı aydınlatabilir.
Divan şairi Zâtî’nin de yayımlanmış Divan’ında yer almamakla birlikte çeşitli şiir
mecmularında bazı şiirlerinin olduğu tespit edilmiştir. Bu makalede Zâtî Divanı’nda
bulunmayan ve bu divanın neşrinden sonraki yayımlarda da tespit edemediğimiz bir gazel
konu edilerek Berlin Devlet Kütüphanesi’nde yer alan Ms. or. oct. 3058 numaralı şiir
mecmuasında tesadüf ettiğimiz bir gazelin metnine yer verilecek ve bu gazel incelenmeye
çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Zatî Divanı, gazel, mecmua, inceleme

Kaynakça

• Armutlu, Sadık (1998). Zâtî’nin Şem ü Pervâne’si. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi
• Çavuşoğlu, Mehmed, & Tanyeri, M. Ali (1987). Zatî Divanı (Gazeller Kısmı: III. Cild). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Dilçin, Cem (1991). Fuzulî’nin Bir Gazelînîn Şerhi ve Yapısal Yönden İncelenmesi. Türkoloji Dergisi, 9 (1), 43-98.
• Gıynaş, Kamil Ali (hzl.) (2017). Pervâne b. Abdullah, Pervâne Bey Mecmuası. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• İsen, Mustafa, Macit, Muhsin, Horata, Osman, Kılıç, Filiz, & Aksoyak, İsmail Hakkı (2002). Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kılıç, Filiz (hzl.) (2018). Âşık Çelebi, Meşâi’rü’ş-Şu‘arâ. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Köksal, M. Fatih (hzl.) (2017). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Köksal, M. Fatih (2012). Şiir Mecmualarının Önemi ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP). Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori (s. 409-431). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Özuygun, Ali Rıza, & Durmaz, Murat (2014). Zȃti’nin “Hazer Et” Redifli Gazelinin Yapısalcılık Açısından İncelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, (10), 58-67.
• Tarlan, Ali Nihad (1967). Zatî Divanı (Gazeller Kısmı: I. Cild). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Tarlan, Ali Nihad (1970). Zatî Divanı (Gazeller Kısmı: II. Cild). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.