Kalkınmacı Merkez Bankacılığı

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 4, 56 - 66, 31.12.2021

Ceyda Toy , Mesut Yücesan

Öz

2008 küresel finansal krizinin etkileri geniş bir coğrafyada ve ciddi derecede hissedilmesiyle birlikte neo-liberal anlayış çerçevesindeki enflasyon hedeflemesi stratejisi hakkında eleştiriler ortaya çıkmaya başlamıştır. Fiyat istikrarının olduğu ülkelerin bile bu krizden etkilenmeleri akılda soru işaretlerini arttırmış ve yeni bir strateji arayışına girilmiştir. Bu bağlamda, bazı ülkelerde kalkınmacı merkez bankacılığı kavramından yüksek sesle bahsedilmeye başlanmış ve merkez bankası yasaları değiştirilerek bu sisteme geçiş yapılmıştır. Çalışmada merkez bankacılığının tarihsel gelişimi çerçevesinde genel bir bakış sunulmuş; kalkınmacı merkez bankacılığı kavramı incelenmiştir. Arjantin ve Bangladeş ekonomilerinin makroekonomik göstergeleri ayrı ayrı ele alınmış, Türkiye ekonomisinin kalkınmacı merkez bankacılığı ihtiyacı sorgulanmış ve Türkiye özelinde politika önerileri oluşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankası, Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi, Kalkınmacı Merkez Bankacılığı

Developmental Central Banking

Öz

As the effects of the 2008 global financial crisis were felt seriously in a wide geography, criticisms began to emerge about the inflation targeting strategy within the framework of the neo-liberal approach. Countries which use price stability as economic strategy is affected by this crisis and this situation has raised questions about a new strategy has been needed. In this context, the concept of developmental central banking has started to be mentioned loudly in some countries and the central bank laws have been changed and this system has been transitioned. The study provides an overview for one of the new central banking concept which is the developmental central banking. The macroeconomic indicators of the economies of Argentina and Bangladesh have been handled separately, the need for developmental central banking of the Turkish economy has been questioned and policy recommendations have been tried to be made for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Central Banking, Inflation Targeting Strategy, Developmental Central Banking

Kaynakça

• Akçay, Ü. (2017, 11 13). 'Kalkınmacı' Merkez Bankası I. gazete duvar: https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2017/11/13/kalkinmaci-merkez-bankasi-i adresinden alınmıştır.
• Anadolu Haber Ajansı. (2018, 12 3). Arjantin'de 2018 ekonomik krizle geçti. 9 13, 2021 tarihinde AA: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/arjantinde-2018-ekonomik-krizle-gecti/1352750#:~:text=Dolar%2C%202018'de%20y%C3%BCzde%20100,ula%C5%9Farak%2040%20pesonun%20%C3%BCzerine%20%C3%A7%C4%B1kt%C4%B1. adresinden alındı.
• Argentina. (2017). 9 13, 2021 tarihinde Economic Survey of Latin America and the Caribbean: https://repositorio.cepal.org/bitstream/handle/11362/42002/23/EEI2017_Argentina_en.pdf adresinden alındı.
• Bakan, S. (2009). 1980'den Günümüze Türkiye'de Uygulanan Neo-Liberal İktisat Politikları. T.C. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 116-125.
• Banco Central De La Republica Argentina. (2021). 9 14, 2021 tarihinde Banco Central De La Republica Argentina: http://www.bcra.gob.ar/PublicacionesEstadisticas/Principales_variables_datos_i.asp adresinden alındı.
• Beken, H. G. (2020). Kalkınmacı Merkez Bankacılığı: Dünya Örnekleri ve TCMB Değerlendirmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 409-430.
• Blanchard, O. Monetary Policy in the Wake of the Crisis. IMF Macro Conference.
• Ekinci, N. K. (2015, 03 02). Para, Merkez Bankası ve kalkınmacılık: ‘Yasası ne olursa’ olsun anlayışının sonu yok. 5 26, 2021 tarihinde Diken Gazetesi: https://www.diken.com.tr/para-merkez-bankasi-ve-kalkinmacilik-yasasi-ne-olursa-olsun-anlayisinin-sonu-yok/ adresinden alındı.
• Epstein, G. (2013). Developmental Central Banking: Winning The Future By Updating A Page From The Past. Review of Keynesian Economics , 273-287.
• Erdoğan Kurumlu, D. (2018). Makro İktisat ve Para-Banka Kredi. Pegem Akademi.
• Erek, M. S. (2019). Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Mali Güvenilirlik İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği. Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Bankacılık Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Ertan, A. (2019). Merkez Bankası Bağımsızlığının Önemi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Teorisi Yüksek Lisans Tezi.
• Gediz, D., & Sağın, A. (2015). Merkez Bankası Bağımsızlığı Kavramı. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi , 95-112.
• Mishkin, F. S. (2012). Central Banking after the Crisis. Graduate School of Business, Columbia University.
• Oktar, S., Akyazı, H., & Üzar, U. (2017). Kalkınmacı Merkez Bankacılığı: Türkiye İçin Alternatif Olabilir Mi? Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 577-600.
• Our World In Data. (2021). Unemployment rate, 2020. 9 15, 2021 tarihinde Our World In Data: https://ourworldindata.org/grapher/unemployment-rate adresinden alındı.
• Önder, T. (2005). Para Politikası: Araçları, Amaçları ve Türkiye Uygulaması. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
• Öztürk, N. (2014). Para Politikasının Amaçları Araçları ve Alternatif Para Politikası Stratejileri. Para Banka Kredi. içinde Ekin Yayıncılık.
• Peersman, G. (2014). The Effectiveness of Unconventional Monetary Policies. Ghent University Faculty of Economics and Business Administration , 1-17.
• Sargın, C. (2017). Merkez Bankası Bağımsızlığı ve İşsizlik Oranlarına Etkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• TCMB. (2021). 1 Hafta Repo. 9 14, 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Merkez+Bankasi+Faiz+Oranlari/1+Hafta+Repo adresinden alındı.
• TCMB. (2008). Dünden Bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. adresinden alınmıştır.
• TCMB. (2021). Enflasyon Hedefleri. 8 12, 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Fiyat+Istikrari+ve+Enflasyon/Enflasyonun+Hedefleri adresinden alındı.
• TCMB. (2019, Şubat). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarihçesi ve Görevleri. 5 20, 2021 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. adresinden alındı.
• The World Bank. (2021). GDP (current US$) - Turkey, Argentina, Bangladesh. 9 15, 2021 tarihinde The World Bank Data: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?end=2020&locations=TR-AR-BD&start=2008&view=chart adresinden alındı.
• The World Bank. (2021). GDP growth (annual %) - Argentina, Bangladesh, Turkey. 9 16, 2021 tarihinde The World Bank Data: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?end=2020&locations=TR-AR-BD&start=2008&view=chart adresinden alındı.
• The World Bank. (2021). Inflation, GDP deflator (annual %) - Argentina, Bangladesh. 9 15, 2021 tarihinde The World Bank Data: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.DEFL.KD.ZG?end=2020&locations=AR-BD&start=2000 adresinden alındı.
• Trading Economics. (2021). Argentina 7-Day Leliq Rate. 9 14, 2021 tarihinde Trading Economics: https://tradingeconomics.com/argentina/interest-rate adresinden alındı.
• Trading Economics. (2021). Bangladesh Repo Rate. 9 15, 2021 tarihinde Trading Economics: https://tradingeconomics.com/bangladesh/interest-rate adresinden alındı.
• Ünay, S. (2015). Türkiye’nin “Kalkınmacı Merkez Bankası” İhtiyacı. SETA Perspektif .
• Üzar, U., & Başoğlu, A. (2017). Merkez Bankacılığı ve Yeni Arayışlar: Nominal GSYH Hedeflemesi ve Kalkınmacı Merkez Bankacılığı Tartışmaları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi , 123-145.