Evaluation of the Iconography of a Bronze Figurine Found at the Sanctuary of Hecate at Lagina

Yıl 2020, Sayı: 1, 69 - 86, 30.06.2020

Aytekin Büyüközer , Zeliha Gider Büyüközer

Öz

Proje Numarası

19401168

Lagina Hekate Kutsal Alanı’nda Bulunan Bronz Bir Heykelciğin İkonografisi Üzerine Değerlendirme

Öz

Bu çalışmada, 2011 yılında Lagina’daki Güney Propylon’da bulunan bronz bir heykelcik ele alınmıştır. Heykelcik, başında bir polos ve polosuna tutturulmuş, omuzlarına düşen bir örtü (şal) ile arkaistik şekilde cepheden betimlenmiştir. Vücudu saran dar bir giysi içerisindeki figürün kolları vücuda yapışık olup, dirsekten kırılarak elleri öne doğru uzatılmış simetrik bir görünümdedir. Heykelciğin en karakteristik bölümü göğüs ve karın bölgesinde kümelenen, dört sıra halinde yapılmış oval nesnelerdir. Sol elinde, sol ayağın ucuna doğru inen üst kısmı kırık, olasılıkla bir asa bulunmaktayken, sağ elindeki nesne kayıptır. Bu tanımlama antik dönemde sayısız tasvire sahip tanrı ve tanrıça betimi içinde akla hemen Ephesos Artemisi’ni getirse de kapsamlı çalışmalar bu tasvirin Ephesos Artemisi ile sınırlı olmadığını ortaya koymuştur. Lagina heykelciğinin pektoral bölgesindeki oval nesneler aynı ikonografik özelliklere sahip tanrı ve tanrıçalar arasında sadece Ephesos Artemisi ve Zeus Labraundos’ta görülmektedir. Lagina heykelciğinin sol elinde tuttuğu nesne, yüz detaylarının seçilemiyor olması ve Stratonikeia’daki Zeus Labraundos kabartması ile olan benzerlikleri, heykelciği doğrudan Ephesos Artemisi ile ilişkilendirmemizi engellemektedir. Bu nedenle heykelcik Ephesos Artemisi ve Zeus Labraundos tasvirleri ile karşılaştırılarak bir sonuca ulaşılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Karia, Lagina, Bronz Heykelcik, Ephesos Artemisi, Zeus Labraundos

Destekleyen Kurum

Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri

Proje Numarası

19401168

Teşekkür

1993-2011 yılları arasında Lagina kazılarını yürüten Prof. Dr. Ahmet A. Tırpan’a ve mevcut kazı başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Akarca 1959 A. Akarca, Les Monnaies Grecques de Mylasa, Bibliothèque Archéologique et Historique de l’Institut Français d’Archéologie d’Istanbul, I, Paris, 1959. Akyürek Şahin 2011 N. E. Akyürek Şahin, “Antalya Müzesi’nden İki Hekateion”, Adalya XIV (2011), 237-257. Akyürek Şahin 2016 N. E. Akyürek Şahin, “The Cult of Hecate in Lydia: Evidence from the Manisa Museum”, Gephyra 13 (2016), 1-48. Aydaş 2018 M. Aydaş, Koranza ile Lagina, İstanbul, 2018. Büyüközer 2015 A. Büyüközer, “Lagina Hekate Kutsal Alanı Güney Propylonu”, Cedrus III (2015), 67-87. Büyüközer 2019 A. Büyüközer, “Yatağan ve Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırması 2018 Yılı Çalışmaları (1. Sezon)”, 37. Araştırma Sonuçları Toplantısı I, (2019), 257-278. Carless Unvin 2014 N. Carless Unwin, “The travels of Zeus Labraundos”, Eds. L. Karlsson-S. Carlsson-J. Blid Kullberg. LABRYS, Studies presented to Pontus Hellström, Boreas 35, Uppsala 2014, 43-56. Carstens 2009 A. M. Carstens, Karia and the Hekatomnids. The Creation of a Dynasty (BAR International Series 1943), Oxford, 2009. Carstens 2012 A. M. Carstens, “Bringing Wool to Zeus Labraundos”, Eds. S. Schrenk-K. Vössing, Kleidung und Identität in religiösen Kontexten der römischen Kaiserzeit, Bonn 2012, 135-141. CIG Corpus Inscriptionum Graecarum (Berlin, 1845-1853). Cook 1925 A. B. Cook, Zeus. A Study in Ancient Religion Vol. II, Part I, Cambridge, 1925. Deschamps-Cousin 1888 G. Deschamps-G. Cousin, Inscriptions du temple de Zeus Panamaros”, BCH 12 (1888), 249-273. Eckstein 1965 F. Eckstein, Das Hekateion in der British School zu Athen, Antike Plastik IV, (1965), 27-36. Edgar 1931 C. C. Edgar, Zenon Papyri in the University of Michigan Collection, Ann Arbor, 1931. Engelmann 2007 H. Engelmann, “Die Inschriften von Patara. Eine Übersicht”, Ed. C. Schuler, Griechische Epigraphik Lykien, Wien, 2007, 133-139. Fleischer 1973 R. Fleischer, Artemis von Ephesos und verwandte Kultstatuen aus Anatolien und Syrien (EPRO 35), Leiden, 1973. Foucart 1911 P. Foucart, “Le Zeus Stratios de Labranda, bas-relief du IVe siècle”, Monuments et mémoires de la Fondation Eugène Piot 18.2, 1911, 145-175. GIBM Ancient Greek Inscriptions in the British Museum (Oxford 1874-1916) Henry 2017 O. Henry, “Sanctuaire et pouvoir : nouvelles pistes de réflexion à partir des recherches archéologiques récentes sur le site de Labraunda en Carie (Turquie), CRAI (2017), 545-579. Herrmann et al. 2006 P. Herrmann-W. Günther-N. Ehrhardt, Die Inschriften von Milet Teil 3: Inschriften n. 1020‑1580, Milet VI.3, Berlin, 2006. I.Stratonikeia M. Ç. Şahin, Die Inschriften von Stratonikeia, Teil 1: Panamara (IK 21), Bonn 1981. Teil 2,1: Lagina, Stra-tonikeia und Umgebung (IK 22, 1), Bonn 1982; Teil 2,2: Neue Inschriften und Indices (IK 22, 2), Bonn 1990. Karagöz 2002 Ş. Karagöz, “Küçük Asya’ya Özgü Bir Tanrıça: Hekate”, Anadolu Araştırmaları 16 (2002), 303-320. Karlsson 2013 L. Karlsson, “The sanctuary of the Weather God of Heaven at Karian Labraunda. A Bronze Age Cult Exposé for Robin Hägg”, Ed. A.-L. Schallin, Perspectives on Ancient Greece, Stockholm, 2013 173-189. Karwiese 1970 S. Karwiese, “Ephesos”, RE Suppl. XII (1970), 298-364. Keesling 2017 C. Keesling, “Arete, Heroism, and Divine Choice in Early Greek Portraiture”, Early Greek Portraiture: Monuments and Histories, Cambridge 2017, 53-80. Knackfuss 1924 H. Knackfuss, Der Südmarkt und die benachbarten Bauanlagen, Milet 1.7, Berlin, 1924. Konuk 2015 K. Konuk, “Hekatomnoslar Hanedanı”, Antik Anadolu’nun Tanıkları: Muharrem Kayhan Koleksiyonu, İzmir, 2015, 32-39. Kubitschek-Reichel 1893 W. Kubitschek-W. Reichel, “Inscriptiones Graecae”, Anzeiger der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften zu Wien, 1893, 92-105. Laumonier 1933 A. Laumonier, “Notes sur un voyage en Carie”, Revue Archéologique (1933), 31-55. Laumonier 1937 A. Laumonier, “Recherches sur la chronologie des prêtres de Panamara”, BCH 61 (1937) 236-298. Laumonier 1958 A. Laumonier, Les cultes indigènes en Carie, Paris, 1958. LiDonnici 1992 L. R. LiDonnici, “The Images of Artemis Ephesia and Greco-Roman Worship: A Reconsideration”, The Harvard Theological Review, Vol. 85, No. 4 (1992), 389-415. Malaise 2009 M. Malaise, “Le calathos de Sérapis”, Studien zur Altägyptischen Kultur 38 (2009), 173-193. Miltner 1958 F. Miltner, Ephesos Stadt der Artemis und Johannes, Wien, 1958. Morris 2001 S. P. Morris, “The Prehistoric Background of Artemis Ephesia: A Solution to the Enigma of her „Breasts”?”, Ed. U. Muss, Der Kosmos der Artemis von Ephesos, Wien, 2001, 135-151. Müller 1919 V. Müller, “Eine Statuette der Kybele in Wien”, RM 34 (1919), 82-106. Nielsen 2009 M. Nielsen, “Diana Efesia Multimammia. The metamorphosis of a pagan goddess from the Renaissance to the Age of Neoclassicism”, Eds. T. Fischer-Hansen et al., From Artemis to Diana: the goddess of man and beast (Acta Hyperborea 12), Copenhagen 2009, 455-496. Parker 1996 R. Parker, Athenian Religion. A History, Oxford, 1996. Radi 2015 A. Radi, “The Polymastic Nature of the Diana Ephesia Cult Statue. The Explanation and Research History”, Eds. M. Hoppál-O. Horváth-Á. Kovács-B. Mezei, Review in Religious Studies, Budapeşte, 2015. Robert 1955 L. Robert, Hellenica. Recueil d’épigraphie, de numismatique et d’antiquité grecques X, Paris, 1955. SEG 2007 Supplementum Epigraphicum Graecum 57, 2007, Leiden. Seiterle 1979 G. Seiterle, “Die Große Göttin von Ephesus”, Antiken Welt X.3 (1979), 3-17. Seltman 1952 C. T. Seltman, “The Wardrobe of Artemis”, The Numismatic Chronicle (1952), 33-51. Seyrig 1928 H. Seyrig, “Statuette d’un dieu anatolien”, Revue de l’histoire des religions, Vol. 98 (1928), 87-93. Simon 2013 Z. Simon, “Mágia az ókori Anatóliában”, Ed. Á. M. Nagy, Mágikus hagyományok az ókori Mediterraneumban, Budapest, 2013, 267-307. Sittl 1890 K. Sittl, Die Gebärden der Griechen und Römer, Leipzig, 1890. Söğüt 2008 B. Söğüt, “Naiskoi from the Sacred Precinct of Lagina Hekate: Augustus and Sarapis”, Anodos 6-7 (2006-2007), 2008, 421-431. Szabó et al. 2016 C. Szabó-R. Ota-M. M. Ciută, “Artemis Ephesia in Apulum Biography of a Roman Bronze Statuette”, Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae 67 (2016) 231-244 Şahin 1973 M. Ç. Şahin, “Lagina’dan (Koranza) İki Yazıt”, Anatolia 17 (1973), 187-195. Vermeule 1967 O. Vermeule, “Large and Small Sculptures in the Museum of Fine Arts, Boston”, The Classical Journal, Vol. 63, No. 2 (1967), 49-69. Waywell 1993 G. B. Waywell, “The Ada, Zeus and Idrieus relief from Tegea in the British Museum”, Eds. O. Palagia-W. Coulson, Sculpture from Arcadia and Laconia, Oxford 1993, 79-86. Werth 2006 N. Werth, Hekate. Untersuchungen zur dreigestaltigen Göttin. Antiquitates - Archäologische Forschungsergebnisse, Band 37, Hamburg, 2006. Willers 1990 D. Willers, “Hellenistische und Römische Idealplastik (Nr. 246-250)”, Ed. E Berger, Antike Kunstwerke aus der Sammlung Ludwig III (Skulpturen) (1990), 301-307. Wood 1877 T. J. Wood, Discoveries at Ephesus, London, 1877.