Farklı Bir Mozaik Kaldırma Tekniği - Zarflama (Controcalco)

Yıl 2021, Sayı: 3, 77 - 91, 30.06.2021

Murat Cura

Öz

Kültürel varlıklar arasında mozaikler önemli bir yer tutmaktadır. Taş, terracotta, cam gibi çeşitli küçük parçaların, kil, kireç ya da farklı harç zemin üzerine, belli bir düzen doğrultusunda, bir araya getirilmesiyle oluşturulan mozaikler binlerce yıldır tavan, taban ve duvarlarda kullanılmıştır. En erken örneklerine Anadolu’da ve Mezopotamya’da rastlanan mozaikler, MÖ 8. yüzyıldan itibaren tüm Akdeniz’de yaygınlaşmıştır.
Mozaiklerin koruma ve onarımı büyük önem taşımaktadır. Mozaik koruma ve onarımına yönelik çalışmalar 18. yüzyıldan bu yana artmıştır. İlk mozaik kaldırma çalışmalarının alçı yardımı ile yapıldığı bilinmektedir. Zamanla gelişen teknoloji ile birlikte, farklı malzemeler ve yöntemler, mozaiklerin kaldırılıp taşınmasında ve onarımında kullanılmıştır. Günümüzde mozaik koruma yöntemleri arasında, alışılagelmiş birçok kaldırma metodu bulunmaktadır (rulo tekniği, parçalı kaldırma gibi). Mozaikler, zorunluluk olmadıkça, in situ olarak korunmalıdır. Fakat, yerinde kalmasının mümkün olmadığı bazı durumlarda, taşınmaktadır.
Çalışmamızda, 2000 yılında tasarlanan ve İtalya-Catania Valiliği tarafından tescillenen yeni bir mozaik kaldırma tekniği sunulmuştur ve 2006 yılında Catania İli Paternò Belediyesi tarafından yapılan yol çalışması kazısında bulunan bir mozaiğin kaldırılmasında kullanılmıştır. Kullanılan teknikle, arazide bazı bölümleri zarar gören mozaik, yerinden kaldırılıp restorasyonu yapıldıktan sonra tekrar yerine yerleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

mozaik, restorasyon, kaldırma, stacco

Teşekkür

Çalışmamızın teorisi, 2000 yılında, İtalya- Catania Valiliği tarafından tescillenmiştir. 2006 yılında Catania İli Kültür Varlıkları Yüksek Kurumu ve Catania Soprintendenza BB.CC.AA bölge ve kazılar sorumlusu Arkeolog Dr. Laura Maniscalco, sorumlusu tarafından çalışmama izin verdikleri için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Şener 2009 Y. S. Şener, “Haleplibahçe Mozaiklerinin Restorasyonundaki Uygulamalar”, Kültürler Arasında Bir Bağlantı: Mozaik - Mosaics As Link Among Cultures, AIMC XI. Uluslararası Mozaik Kongresi Bildirileri - The Proceedings of XIth International AIMC Congress of Mosaics (Ekim/October 07-10 2008, Gaziantep) Gaziantep, 2009, 51-62. Şener 2012 Y. S. Şener, “Arkeolojik Alanda In situ (Yerinde) Mozaik Koruma Yöntemleri“, Journal of Mosaic Research, 2012, 1,5, 201-220.