Türkiye'de Okul Öncesinde Drama Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 22, 70 - 90, 19.01.2012

Münevver Can Yaşar , Neriman Aral

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılmış lisansüstü tezlerin tematik dağılımları incelenmiştir. Tarama modeli kullanılan araştırmanın evrenini, YÖK Yayın Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından 1990-2010 yılları arasında onaylanan ve arşivlenen, konu bölümü eğitim ve öğretim olarak dizgilenen 318 lisansüstü eğitim tezi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemine, okul öncesinde drama alanında yapılmış 33 yüksek lisans ve 7 doktora tezi olmak üzere toplam 40 lisansüstü tez dahil edilmiştir. Doküman analiz tekniği kullanılarak yapılan araştırma sonucunda, ilk yapılan yüksek lisans tezlerinin dramanın okul öncesinde kullanımı üzerine yoğunlaştığı, daha sonraki çalışmalarda dil ve iletişim becerileri, sosyal-duygusal gelişim, bakış açısı alma becerileri, müzik, fen ve matematik eğitimi, yaratıcılık, beslenme ve rol oynama temalarına yer verildiği ve drama uygulamaları konusunda öğretmen görüşlerinin incelendiği belirlenmiştir. Doktora tezlerinde ise, dil gelişimi, sosyal gelişim,  matematik yeteneği, işitsel muhakeme ve işlem beceri, yaratıcılık temalarına yer verildiği ve okul öncesi eğitim öğretmenleri ile öğretmen adaylarının eğitimde dramaya ilişkin kendilerini yeterli bulma düzeylerinin incelendiği saptanmıştır.

 

Anahtar sözcükler: Okul öncesi eğitim, drama, yüksek lisans ve doktora tezleri.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, drama, yüksek lisans ve doktora tezleri

Kaynakça

• çalışmalarının, okul öncesi dönem çocuklarına, alanda çalışan eğitimcilere, anne babalara,
• araştırmacılara yarar sağlayacağı bir gerçektir. Kaliteli okul öncesi eğitim hizmetlerinin
• yaygınlaştırılması ve bu konuda politikaların geliştirilmesi açısından yapılacak çalışmalar
• önemlidir. Bu nedenle, okul öncesinde drama alanında farklı araştırma yöntemleri ve veri
• toplama araçlarının kullanıldığı yeni araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
• Adıgüzel, H.Ö. (1993). Oyun ve yaratıcı drama ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Adıgüzel, H.Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 17-29.
• Akın, Y. (2002). Altı yaş grubu çocuklarında başkasının bakış açısını alma yetisi üzerinde eğitici drama programının ve aile tutumlarının etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akköse, E. (2008). Okul öncesi eğitimi fen etkinliklerinde doğa olaylarının neden-sonuç ilişkilerini belirlemede yaratıcı dramanın etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aslan, E. (2008). Drama temelli sosyal beceri eğitiminin 6 yaş çocuklarının sosyal ilişkiler ve işbirliği davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Aral, N., Köksal-Akyol, A. ve Can-Yaşar, M. (2007). Okul öncesi dönemde drama etkinlikleri. Ankara: Oluşum Yayıncılık.
• Aydın, M. (2004). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin drama etkinliklerindeki yeterlikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Baldwin, P. & Hendy, L. (1996). The drama book. London: Collins Educational.
• Bayrakçı, M. (2007). Okul öncesinde yaratıcı drama etkinliklerinin iletişim becerilerinin gelişmesi üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Boran, R. (2005). Okul öncesi eğitimde fen ve doğa etkinliklerinde öğretmenlerin dramayı kullanma konusuna yönelik görüşlerinin analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Brewer, J.A. (2007). Introduction to early childhood education: Preschool through primary grades (Sixth Edition). Boston-U.S.A.: Pearson Education, Inc.
• Brown, V. & Pleydell, P. (1999). The dramatic difference drama in the preschool and kindergarten classroom. U.S.A.: Heinemann Inc.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Veri analizi el kitabı (4. Basım). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Erkan-Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can-Yaşar, M. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ceylan, Ş. (2009). Vineland Sosyal- Duygusal Erken Çocukluk Ölçeği’nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş yaş çocuklarının sosyal- duygusal davranışlarına yaratıcı drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cömertpay, B. (2006). Dramanın beş-altı yaş grubu çocuklarının dil edinimine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çakır, B. (2008). Anasınıfı Türkçe dil etkinliklerinde yaratıcı drama yönteminin etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Dalbudak, Z. (2006). Anaokulu öğretmenlerinin drama etkinliklerini kullanmaları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dege, Ö. (2008). Resimli hikâye kitaplarıyla verilen dramatik etkinlik uygulamalarının altı yaş çocuklarının bakış açısı kazanımlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Eratay, E. (2005). İlköğretimde drama dersinin özel eğitim bölümü öğrencilerinin empatik becerilerine etkisinin incelenmesi. Aslan, N. (Ed.), Dramada arayışlar. Ankara: Oluşum Yayınları.
• Erbay, F. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarına verilen yaratıcı drama eğitiminin çocukların işitsel muhakeme ve işlem becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erdoğan, S. (2006). Altı yaş grubu çocuklarına drama yöntemi ile verilen matematik eğitiminin matematik yeteneğine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erkan, H. (2005). Altı yaş grubu çocukların yaratıcılıklarına drama ve rahatlama çalışmalarının etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Furman, L. (2000). In support of drama in early childhood education, again. Early Childhood Education Journal, 27(3), 173-178.
• Girgin, T. (1999). Türkiye'de okul öncesi eğitim kurumlarında yaratıcı drama etkinlikleri (Ankara ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Gönen, M. ve Uyar-Dalkılıç, N. (2002). Çocuk eğitiminde drama, yöntem ve uygulamalar. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Görgülü, F. (2009). Drama destekli kubaşık öğrenme etkinliklerinin okul öncesi 5- 6 yaş çocuklarının iletişim becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Guli, A.L. (2004). The effects of creative drama-based intervention for children with deficits in social perception. Unpublished doctoral dissertation, The University of Texas, Austin.
• Güner, A.Z. (2008). Eğitici drama uygulamalarının 5-6 yaş grubu çocukların sosyal-duygusal uyumlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gürol, A. (2002). Okul öncesi eğitim öğretmenleri ile öğretmen adaylarının eğitimde dramaya ilişkin kendilerini yeterli bulma düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Güven-Metin, G. (1999). Dramanın 5-6 yaş çocuklarının sosyal-duygusal gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güven, G. (2001). Okul öncesi eğitimde drama liderlerinin, anaokulu öğretmenlerinin ve anne babaların eğitimde drama çalışmaları hakkında görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güven, İ. (2006). Okul öncesi drama etkinliklerinde ilkeler. Öztürk, A. (Ed.), Çocukta yaratıcılık ve drama. (s.139-152). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Hendy, L. & Toon, L. (2001). Supporting drama and imaginative play in the early years. Buchkingham, Philadelphia: Open University Press.
• Isbell, R.T. & Raines S.C. (2003). Creativity and the arts with young children. Canada: Thomson Delmar Learning Printed.
• İsmihan, E. (1992). Dramatizasyonun çocuk eğitimindeki rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kalkancı, A. (1991). Dramatizasyon yönteminin okul öncesi eğitimde kullanımı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kamaraj, I. (2004). Sosyal Becerileri Derecelendirme Ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması ve beş yaş çocuklarının atılganlık sosyal becerisini kazanmalarında eğitici drama programının etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kandır, A. (2003). Yaratıcı dramanın okul öncesi eğitim programındaki yeri ve hedefleri.
• Ömeroğlu, E., Ersoy, Ö., Tezel-Şahin, F., Kandır, A., Turla, A. (Yaz.), Okul öncesi
• eğitimde drama teoriden uygulamaya (s.21-28). Ankara: KÖK Yayıncılık.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan
• incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Karaömerlioğlu, L. (2010). Okul öncesi eğitimde doğaçlama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Koç, N. (2009). Eğitimde dramanın altı yaş çocuklarının dil gelişimleri üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Köksal-Akyol, A. (2003). Okul öncesi eğitimde drama ve örnek drama etkinlikleri. Aslan, N. (Ed.), Okul öncesinde drama ve tiyatro (s.63-76). Ankara: Oluşum Tiyatrosu ve Drama Atölyesi Yayınları.
• Mayesky, M. (2006). Creative activities for young children (Eighth Edition). New.York, U.S.A.: Thomson Delmar Learning.
• O’Neill, C. (1995). Drama worlds: A framework for process drama. N.H.: Heinemann, Portsmouth.
• Ölekli, N. (2009). 5-6 Yaş çocuklarında matematiksel şekil algısı ve sayı kavramının gelişiminde drama yönteminin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ömeroğlu, E. (1990). Anaokuluna giden 5-6 yaşındaki çocukların sözel yaratıcılıklarının gelişiminde yaratıcı drama eğitiminin etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ömeroğlu-Turan, E. ve Can-Yaşar, M. (1999). Okul öncesi eğitimde drama uygulamaları. Gazi Üniversitesi Anaokulu/Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı (s. 91-106). İstanbul: YA- PA Yayınları.
• Önder, A. (2004). Yaşayarak öğrenmek için eğitici drama. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Öztürk, F. (1996). Okul öncesi dönem (5-6 yaş grubu) müzik eğitiminde dramanın kullanımının etkinliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Pinciotti, P. (1993). Creative drama and young children: The dramatic learning connection. Arts Education Policy Review, 94(6), 24-29.
• San, İ. (1999). Türkiye’de drama çalışmalarının dünü ve bugünü. Onur, B. (Ed.), Cumhuriyet ve Çocuk, 2. Ulusal Çocuk Kültürleri Kongresi (s.267-273). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Sezer, T. (2008). Okul öncesi eğitimi alan beş yaş grubu çocuklara sayı ve işlem kavramlarını kazandırmada drama yönteminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Solmaz, F. (1997). 6 yaş grubu çocukların alıcı ve ifade edici dil gelişimine yaratıcı drama eğitiminin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Stewing, W.J. & Buege, C. (1994). Dramatizing literature in whole language calssrooms (Second Edition). New York: Teachers College Press, Columbia University.
• Sütçü, Z. (2006). Drama eğitiminin okul öncesi eğitime devam eden altı yaş grubundaki çocukların beslenme alışkanlıklarına etkisinin analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Şener, T. (1996). Dört-beş yas anaokulu çocuklarında dramatik oyunun ve inşa oyununun bakışaçısı alma becerisine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Topbaşı, F. (2006). Okul öncesi dönem 6 yaş grubu çocukların törel (ahlaki) gelişiminde dramanın yeri ve önemi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Toye, N. & Prendiville, F. (2000). Drama and traditional story for the early years. London: Routledge Falmer.
• Tuğrul, B. (2006). Okul öncesi dönemde düşünme becerilerinin geliştirilmesinde yaratıcı bir süreç olarak drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(2), 67-77.
• Uyar, N. (1995). Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocuklarda destekleyici olarak uygulama eğitiminde drama programının çocukların dil gelişimine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uysal, F.N. (1996). Anokuluna giden 5-6 yaş grubu çocuklarda yaratıcı drama çalışmalarının sosyal gelişim alanına olan etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, İ. (2006). 6-8 yaş çocukları için piyano eğitimi veren kurumlarda öğretmenlerin başlangıç aşamasında, piyano öğretim yöntemlerinden biri olarak yaratıcı dramaya ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Üstündağ, T. (2000). Drama, öğretmenin günlüğü. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Warren, K. (1993). Empowering children through drama. Early Child Development and Care, 90(1), 83-97.
• Yağcı, Ç. (1995). Müzik eğitimi ve bir yöntem olarak yaratıcı drama ilişkisi: Örnek bir model önerisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yassa, N.A. (1997). A study of the effect of drama education on social interaction in high school students. Unpublished doctoral dissertation, Lakehead University. Canada.
• Yönel, A. (2004). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin yaratıcı dramaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi, http://tez2.yok.gov.tr adresinden 10 Mayıs 2010 tarihinde indirilmiştir.