Öğretmen Adaylarının Öğretmenlerin Mesleki Etik Dışı Davranışlar İle İlgili Görüşleri

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 22, 113 - 128, 19.01.2012

Yahya Altınkurt , Kürşad Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının gözlemleri doğrultusunda, öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşlerini belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmanın örnekleminde 459 öğretmen adayı bulunmaktadır. Araştırmanın verileri “Etik Dışı Davranışlar Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler ve t-testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmen adayları öğretmenlerin etik dışı davranışları “hiçbir zaman” yapmadığını düşünmektedir. Öğretmen adaylarına göre öğretmenlerin en sık yaptığı etik dışı davranış “Başarı düzeyi düşük öğrencilerle yeterince ilgilenmemek”, en az yaptıkları ise “Öğrencilere dini konularda baskı yapmak” davranışlarıdır. Öğretmen adaylarının görüşleri cinsiyet, program ve alan değişkenlerine göre değişmektedir.

Anahtar Kelimeler

etik dışı davranışlar, öğretmenlik mesleği, öğretmen adayları

Kaynakça

• Abebe, S. ve Davis, W. (2004). Transcendence in the public schools: the teacher as moral model. Journal of College & Character, 5(6). Article 2.
• Acat, M. B. ve Demiral, S. (2002). Türkiye’de yabancı dil öğreniminde motivasyon kaynakları ve sorunları. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Yönetimi, 8(31), 312–329.
• Acat, M. B. ve Yenilmez, K. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin Öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon düzeyleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 53(12),125–139.
• Akarsu, B. (1998). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Aksoy, N. (1999). Educators’ beliefs about ethical dilemmas in teaching: a research study among elementary school teachers in Turkey. American Association of Behavioral and Social Sciences, 2 (Fall). Available from http://aabss.org/journal1999/f18Aksoy.html, 20.06.2009 tarihinde alındı.
• Aydın, İ. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Baskan, G. A., Aydın, A. ve Madden, T. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1), 35–42.
• Borkowski, S. C. ve Ugras, Y. J. (2004). The ethical attitudes of students as a function of age, sex and experience. Journal of Business Ethics, 11(12), 961–979.
• Bowen, C., Bessette, H. ve Chan, T. C. (2006). Including ethics in the study of educational leadership. Journal of College & Character, 7(7), 1-8.
• Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(2), 83–97
• Çapa. Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69–73.
• Çelenk, S. (1988). Eğitim yüksek okulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya Türkiye.
• Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. İstanbul: Engin Yayıncılık.
• Çotuksöken, B. (2006). Etik nedir? Felsefe Söyleşileri III-IV. (Edt: B. Çotuksöken). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları.
• Frankena, W. (2007). Etik. (Çev: A. Aydın). Ankara: İmge Yayınları.
• Freakley, M. ve Burgh, G. (1998). Improving teacher education students’ ethical thinking using the community of inquiry approach. Analytic Teaching, 19(1), 38-45.
• Gözütok, F. D. (1999). Öğretmenlerin etik davranışları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1–2), 83–99.
• Gürbüz, H. ve Kışoğlu, M (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fen edebiyat ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71–83.
• Haynes, F. (2002). Eğitimde etik (Çev. S. K. Akbaş). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Jones, T. M. ve Gautschi, F. H. (1988). Will the ethics of business change? A survey of future executives. Journal of Business Ethics, 7(4), 231–248.
• Kale, N. (2009). Felsefiyat. Ankara: Pegem Akademi.
• Karaköse, T. (2007). High school teachers’ perceptions regarding principals’ ethical leadership in Turkey. Asia Pacific Education Review, 8(3), 464-477.
• Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2009). An investigation of ethical culture in educational organizations. African Journal of Business Management, 3(10), 504–510.
• Kentsu, J. (2007). Okul yöneticilerinin kişilik özelliklerinin örgütsel etik üzerine etkisi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Küçükkaraduman, E. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin etik davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Nash, R. J. (1997). Teaching ethics in the student affairs classroom. NASPA Journal, 35(1), 3–19.
• Obuz, Ü. (2009). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye.
• Özen-Kutanis, R., Bayraktaroğlu, S. ve Özdemir, Y. (2005). Etik davranışların yöneliminde cinsiyet faktörü: bir devlet üniversitesi örneği. II. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, 18–19 Kasım 2005 (syf. 211–218). Sakarya: Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Pehlivan-Aydın, İ. (2001). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Pelit, E. ve Güçer, E. (2005). Ticaret ve turizm meslek dersi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ilişkin algılamaları. II. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, 18–19 Kasım 2005 (syf. 71-85). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• Pelit, E. ve Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 95-119.
• Pieper, A. (1999). Etiğe giriş. (Çev: V. Atayman ve G. Sezer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Piquemal, N. (2004). Teachers’ ethical responsibilities in a diverse society. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, 32(1), 1-19.
• Şişman, M. ve Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235–250.
• Strike, K. A. ve Soltis, J. F. (2009). The ethics of teaching. NY: Teachers College Press.
• Turhan, E. ve Ağaoğlu, E. (2007). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programı ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon düzeyleri. III. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 17–20 Ekim 2007 (syf.521–530). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uğurlu, C. T. (2010). Öğretmenlerin eğitim müfettişlerinin etik davranışlarına ilişkin görüşleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 66–78.
• www.aaeteachers.org. The Association of American Educators Code of Ethics for Educators, 20.02.2010 tarihinde alındı.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2009). Öğretmen adaylarının mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. İş Ahlakı Dergisi, 2(2), 71–88. YÖK (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982–2007). Ankara: YÖK Yayını.