Üstün Yetenekli Öğrencilerin Benlik Kavramları ve Akademik Öz-Yeterlik İnançları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 23, 319 - 334, 17.06.2012

Fatma Altun , Hikmet Yazıcı

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, üstün yetenekli olan ve üstün yetenekli olmayan öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançlarını karşılaştırmalı olarak incelemektir. Ayrıca üstün yetenekli tanısı alan öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançlarında cinsiyete ve sosyo-ekonomik düzeye (SED) dayalı farklılıkları incelemek araştırmanın diğer amacıdır. Çalışma grubu 385 ortaöğretim öğrencisinden (Üstün Yetenekli=124, Fen Lisesi= 132,  Genel Lise= 129) oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Bilgi Toplama Formu, Piers-Harris Çocuklar için Benlik Kavramı ve Akademik Öz-Yeterlik ölçekleri ile toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramı ve akademik öz-yeterlik puanları üstün olmayan her iki gruptan daha yüksektir. Üstün yetenekli kızlar ile erkelerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançları arasında anlamlı fark yoktur. Yüksek SED’deki üstün yeteneklilerin benlik kavramları düşük SED’deki üstün yeteneklilerden daha olumludur.

Anahtar Kelimeler

Üstün yetenekli, benlik kavramı, akademik öz-yeterlik

Kaynakça

• öğrencilerinin rastgele seçilmelerine rağmen çoğunlukla düşük sosyo-ekonomik gelir
• düzeyine sahip olması bu çalışmanın sınırlılığı olarak görülmektedir. Bundan sonraki
• araştırmalarda sosyo-ekonomik statülerin dengeli bir şekilde dağıldığı gruplarla çalışılması
• önerilmektedir. Ayrıca BİLSEM’lerde verilen eğitim ve psikolojik hizmetlerin etkililiğinin
• daha iyi değerlendirilmesi amacıyla, BİLSEM’e devam edenlerle üstün yetenekli tanısı alan
• fakat BİLSEM’e devam etmeyen öğrenci grupları arasında karşılaştırmalar yapılabilir.
• Ataman, A. (2004). Üstün zekalı ve özel yetenekli çocuklar. M. R. Şirin ve diğerleri (Haz.), Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı (ss.155-168). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Bencik, S. (2012). Bilim Sanat Merkezlerine devam eden 12–14 yaş grubu üstün yetenekli çocukların benlik algılarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 3-16.
• Bong, M. & Skaalvik, E.M. (2003). Academic self-concept and self-efficacy: How different are they really?, Educational Psychology Review, 15 (1), 1-40.
• Borg, W. R. & Gall, M. D. (1989). Educational Research: An Introduction (5thEd), New York: Longman.
• Bozgeyikli, H., Doğan, H. & Işıklar, A. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28 (1), 133-149.
• Budak, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Coleman, J. M. & Fults, B. A. (1982). Self- concept and the gifted classroom: the role of social comparisons, Gifted Child Quarterly, 26 (3), 116-120.
• Davis, G. & Rimm, S. (2004). Education of the Gifted and Talented (5thEd.), Boston: Pearson Education.
• Eggen, P. & Kauchak, D. (1997), Educational Psychology Windows on Classrooms (3rdEd.). New Jersey: Prentice-Hall Inc.
• Flett, G.L., Panico, T. & Hewitt, H.P.L. (2011). Perfectionism, type-A Behavior and self- efficacy in depression and health semptoms among adolescents, Current Psychology, 30 (2), 105-116.
• Hedricks, K. B. (2009). The impact of ability grouping on achievement, self-efficacy and classroom perceptions of gifted elementary students. Unpublished Dissertation. Walden University.
• Hoge, D. R. & Renzulli, S. J. (1993). Exploring the link between giftedness and self-concept, Review of Educational Research, 63 (4), 449-465.
• Hoogeven, L., Hell, J.G. & Verhoven, L. (2011). Social-emotional characteristics of gifted accelerated and non-accelerated students in the Netherlands. British Journal of Educational Psychology, 1-21.
• Huang, C. (2012). Gender differences in academic self-efficacy: a meta-analysis. European Journal of Psychology of Education, DOI 10.1007/s10212-011-0097-y.Retrieved 02. 02.2012, from http://www.springerlink.com/content/t52210t488428736/fulltext.pdf
• Junge, M.E. & Dretzke, B. J. (1995). Mathematical self-efficacy gender differences in gifted/talented adolescents, Gifted Child Quarterly, 39 (1),22-26.
• Karnes. F.A. & Wherry, J.N. (1981). Self-concepts of gifted students as measured by the Piers- Harris Children’s Self-Concept Scale, Psychological Reports, 49(3), 9-14.
• Kemer, G. (2006), The role of self-efficacy, hope, and anxiety in predicting university entrance examination scores of eleventh grade students. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Loeb, R. C. & Jay, G. (1987). Self concept in the gifted children: Differential impact in boys and girls, Gifted Child Quarterly, 31, 4–9.
• Malpass, J.R., O'Neil, H. F. & Hocevar, D. (2010). Self-regulation, goal orientation, self- efficacy, worry, and high-stakes math achievement for mathematically gifted high school students, Roeper Review, 21 (4), 281-288.
• Marsh, H. W. & Hau, K. (2003). Big-fish-little-pond effect on academic self concept: A cross cultural (26-country) test of negative effects of academically selective schools, American Psychologist, 58, 364-376.
• McCoach, D. B & Siegle, D. (2003). The structure and function of academic self-concept in gifted and general education students, Roeper Review, 25 (2), 61-65.
• Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi (2007). Tebliğler Dergisi, Şubat 2007/2593.
• Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi (2011). Yerleştirme Tavan Taban Puanları Listesi. http://oges.meb.gov.tr/docs/2011_tavan_taban_PUAN.pdf
• Öner, N. (1997). Türkiyede Kullanılan Psikolojik Testler (3. Basım). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs and mathematical problem-solving of gifted students, Contemporary Educational Psychology, 21, 325-344.
• Preckel, F. & Brull, M. (2008). Grouping the gifted and talented: Are gifted girls most likely to suffer the consequences?, Journal for the Education of the Gifted, 32 (1), 54-85.
• Preckel, F., Goetz, T., Pekrun, R. & Kleine, M. (2008). Gender differences in gifted and average-ability students: Comparing girls' and boys' achievement, self-concept, interest, and motivation in mathematics, Gifted Child Quarterly, 52 (29),146-159.
• Pyryt, M.C. & Mendaglio, S. (1994). The multidimensional self-concept: A comparison of gifted and average-ability adolescents, Journal for the Education of the Gifted, 17(3), 299-305.
• Rosenberg, M. & Pearlin, L. I. (1978). Social class and self-esteem among children and adults, The University of Chicago Press, 84 (1),53-77.
• Shechtman, Z. & Silektor, A. (2012). Social competencies and difficulties of gifted children compared to nongifted peers, Roeper Review, 34,63–72.
• Schunk, D. H. (2009). Öğrenme Teorileri: Eğitimsel Bir Bakışla (Çev. Ed. Muzaffer Şahin), (5. Baskıdan çeviri), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Van Tassel- Baska, J., Olszewski-Kubilius, P. & Kulieke, M. (1994). A study of self-concept and social support in advantaged and disadvantaged seventh and eighth grade gifted student,. Roeper Review, 16 (3), 186-191.
• Woolfolk, A. E. (1998). Educational Psychology (7. Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
• Yoon, C. H. (2009). Self-regulated learning and instructional factors in the scientific inquiry of scientifically gifted Korean middle school students, Gifted Child Quarterly, 53(3). 203-216.
• Zhang, L. (2001). Thinking styles, self-esteem and socio-economic status. Personality and Individual Differences, 31(8):1333-1346.
• Zimmerman, B. J. , Bandura, A. & Martinez-Pons, M. (1992). Self-motivation for academic attainment: The role of self-efficacy beliefs and personal goal setting, American Educational Research Journal, 29 (3), 663-676.
• Zimmerman, B. J. & Martinez-Pons, M. (1990). Student differences in self-regulated learning: relating grade, sex, and giftedness to self-efficacy and strategy use, Journal of Educational Psychology, 82 (1), 51-59.