ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ İÇİN GELİŞTİRİLEN ÖZNEL İYİ OLUŞU ARTIRMA PROGRAMININ ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Sayı: 31, 111 - 128, 13.10.2014

Ali Eryılmaz

Öz

Bu araştırmanın amacı, pozitif psikoloji temelinde geliştirilen öznel iyi oluşu artırma programının etkililiğinin incelenmesidir. Araştırmaya 13 deney grubunda 13 ise kontrol grubunda olmak üzere 18-22 yaş aralığında toplam 26 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmada, Yaşam Doyumu, Olumlu-Olumsuz Duygu Ölçeği ve Nitel Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Araştırma, ön-test ve son-test deney ve kontrol gruplu deneysel deseninde gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde parametrik olmayan analiz tekniklerinden Mann Whithney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Yapılan analizlerin sonucuna göre, deney grubunda yer alan bireylerin kontrol grubunda yer alanlara göre olumlu duygularında ve yaşam doyumlarında anlamlı ve önemli düzeyde bir artış görülürken; olumsuz duygularında ise anlamlı ve önemli düzeyde bir azalış olduğu bulunmuştur. Programın nitel değerlendirmesine göre de, program sekiz önemli katkıyı sağlamıştır. Bu çalışmada geliştirilen program, üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeylerini yükseltmede kullanılabilir. Bu sonuçlar, literatür doğrultusunda tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

özne iyi oluş, program, yaşam doyumu

Kaynakça

• Teknik Üniversitesi). Bu merkezlerde gerek psikiyatristler, gerek klinik psikologlar gerekse
• psikolojik danışmanlar görev yapmaktadırlar. Bu birimlerde çalışan bireylerin ortak amacı
• üniversite öğrencilerinin ruh sağlıklarını daha olumlu bir konuma getirerek içinde
• bulundukları ortama uyum sağlamlarına yardımcı olmaktır. İlerleyen süreçte bu birimlerde bu
• ve benzeri programlar uygulanabilir. Bu çalışmanın birkaç sınırlılığı vardır. Bunlar arasında çalışmada plasebo kontrol
• grubunun olmaması, deneklerin gönüllü olanlardan seçilmesi ve takip çalışmasının
• gerçekleştirilmemsi sayılabilir. İlerleyen süreçte bu sınırlılıkları ortadan kaldıracak çalışmalar
• gerçekleştirilebilir. Sonuç olarak, bu çalışmada pozitif psikoloji temelinde geliştirilen öznel
• iyi oluş programının etkililiği incelenmiştir. Çalışma bulguları, geliştirilen programın etkili
• olduğunu ortaya koymuştur.
• Aluede, O., Imhonde, H. & Eguavoen, A. (2006). Academic, career and personal needs of Nigerian university students. Journal of Instructional Psychology, 33 (1), 50-57.
• Argyle, M. (1999). Causes and correlates of happiness. In Kahneman, D., Diener, E., and Schwarz, N. (Eds.), Well-Being: The Foundations of Hedonic Psychology (pp. 353- 373). New York: Russell Sage Foundation.
• Arnett, J.J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.
• Arnett, J. J. (2001). Conceptions of the transition to adulthood: Perspectives from adolescence to midlife. Journal of Adult Development, 8, 133-143.
• Buss, D. M. (2000). The evolution of happiness. American Psychologist, 55, 15–23.
• Cenkseven, F., & Akbaş, T. (2007). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 43-62.
• Chambel, M. J., & Curral, L. (2005). Stress in academic life: Work characteristics as predictors of student well-being and performance. Applied Psychology: An International Review, 54, 135–147.
• Cotton, S. J., Dollard, M. F., & de Jonge, J. (2002). Stress and student job design: Satisfaction, well-being, and performance in university students. International Journal of Stress Management, 9, 147–162.
• Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. New York: Harper & Row.
• Deci, E. L. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development and health. Canadian Psychology, 49, 182–185.
• Diener, E. (1984). Subjective well being. Psychological Bulletin, 95, 542–575.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffen, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71–75.
• Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31, 103-157.
• Diener, E. , Suh, E. M. , Lucas, R. E. & Smith, H. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276-302.
• Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13, 81– 84.
• Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2004). Beyond money: Toward an economy of wellbeing. Psychological Science in the Public Interest, 5, 1–31.
• Dilmaç, B., & Bozgeyikli, H. (2009). Öğretmen adaylarının öznel iyi olma ve karar verme stillerinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 181-197.
• Emmons, R.A., & McCullough, M.E. (2003). Counting blessings versus burdens: An experimental ınvestigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 377–389.
• Emmons, R. A. (1986). Personal strivings: an approach to personality and Subjective well being. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1058-1068.
• Erkan, S. Ozbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z. & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllülükleri. Eğitim ve Bilim (Education and Science), 164(94-107).
• Eryılmaz, A. (2010). Developing a scale about subjective well being increases strategies for adolescents. Journal of Turkish Psychological Counseling, 33, 81–88.
• Eryılmaz, A. (2011). The relationship between adolescents’ subjective well being and positive expectations towards future. Düsünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 24 (3), 209-215.
• Eryılmaz, A. (2012). A model of subjective well-being for adolescents in high school. Journal of Happines Studies, 13(2), 275-289.
• Eryılmaz, A., & Ercan, L. (2010). Öznel iyi oluş ile algılanan kontrol arasındaki ilişkinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 952-959.
• Eryılmaz, A., & Ercan, L. (2011). Öznel iyi oluşun cinsiyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi.36 (4), 139-151.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (1993). How to design and evaluate research in education. New York: Mcgraw Hill.
• Fordyce, M. W. (1977). Development of a program to increase happiness. Journal of Counseling Psychology, 24, 511–521.
• Fordyce, M. W. (1983). A program to increase happiness: Further studies. Journal of Counseling Psychology, 30, 483–498.
• Frisch, M. B., Clark, M. P., Rouse, S. V., Rudd, M. D., Paweleck, J. K., Greenstone, A., & Kopplin, D. A. (2005). Predictive and treatment validity of life satisfaction and the Quality of Life Inventory. Assessment, 12, 66–78.
• Gençöz, T. (2000). Positive and negative affect schedule: A study of validity and reliability. Turkish Journal of Psychology, 46, 19–26.
• Hefferon, K.,& Boniwell, I. (2010). Positive psychology.NewYork:McGraw Hill.
• İlhan, T., & Özbay, Y. (2010). Her amaç sağlığa iyi gelmez: Yaşam amaçların ve psikolojik ihtiyaç doyumunun öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 34 (2), 109-119.
• Koker S (1991). Comparing the level of the life satisfaction of the normal adolescents and adolescents with problems. Unpublished doctoral dissertation. Ankara University, Ankara, Turkey.
• Lerner,R.M. (2004). Liberty: Thriving and civic engagement among American youth. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Lyubommirsky, S. (2001). Why are some people happier than others: the role of cognitive and motivational processes ın well-being. American Psychologist. Vol.56. No.3, 239- 249.
• Mauss, I.B., Savino, N.S., Anderson, C.L., Weisbuch, M., Tamir, M., & Laudenslager, M.L. (2011). The pursuit of happiness can be lonely. Emotion, 12 (5), 908-920.
• Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6, 10-19.
• Nickerson, C., Diener, E., & Schwarz, S. (2011). Positive affect and college success. Journal of Happiness Studies, 12, 717–746.
• Parks, A., Della Porta, M., Pierce, R. S., Zilca, R., & Lyubomirsky, S. (2012). Pursuing happiness in everyday life: The characteristics and behaviors of online happiness seekers. Emotion, 12, 1222-1234.
• Peterson, C. (2000). The future of optimism. American Psychologist, 55, 44–55.
• Seligman, M.E. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14.
• Sheldon, K. M. & King, L. (2001). Why positive psychology is necessary. American Psychologist, 56, 216 – 217.
• Schwartz, S. J., Forthun, L. F., Ravert, R. D., Zamboanga, B. L., Rodriguez, L., Umaña Taylor, A. J., Filton, B. J., Kim, S. Y., Rodriguez, L., Weisskirch, R. S., Vernon, M., Shneyderman, Y., Williams, M. K., Agocha, V. B., & Hudson, M. (2010). The protective role of identity consolidation against health risk behaviors in college- attending emerging adults. American Journal of Health Behavior, 34, 214-224.
• Seligman, M.E. & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14.
• Suldo, S. M., & Shaffer, E. J. (2008). Looking beyond psychopathology: The dualfactor model of mental health in youth. School Psychology Review, 37(1), 52-68.
• Tkach, C., & Lyubomirsky, S. (2006). How do people pursue happiness? Relating personality, happiness increasing strategies, and well-being. Journal of Happiness Studies, 7, 183– 225.
• Tuzgöl, M. D. (2010). Güney afrika ve Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin bazı değiş kenlere göre öznel iyi oluş ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 35 (158), 75-89.
• Tümkaya, S. (2011). Humour styles and socio-demographic variables as predictors of sub jective well-being of Turkish university students. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 158-170.
• Vaillant, G. E. (2002). Aging well. Little Brown, Boston, MA.
• Yeşilyaprak, B. (1986). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sorunları. Türk Psikoloji Dergisi. 20, 80-85.
• Yetim, Ü. (1993). Life satisfaction: A study based on the organization of personal projects. Social Indicators Research, 29 (3), 277-289.