THE EFFECT OF SELF-EFFICACY BELIEFS AND BURNOUT IN PREDICTING TEACHERS’ CHANGE TENDENCIES

Yıl 2018, Sayı: 48, 278 - 300, 17.10.2018

Öner Uslu , Esra Çakar Özkan

Öz

Today, with the rapid change in science and
technology, teachers are expected to make significant changes in
teaching-learning processes. Parallel to this change movement occurring at the
global scale, it is seen that there are significant change initiatives in the
Turkish education system. The curriculums were renewed in 2002 in line with the
constructivist approach. Moreover, with the FATİH project, the focus on instructional
technologies is increasing and teachers are expected to integrate technology
with learning and teaching processes. However, it is often seen in research
that teachers go on adhering to the traditional teacher-centered approach, do
not utilize technology or use it to support the teacher-centered teaching
approach in their classes. Therefore, it is of great importance to investigate
teachers’ change tendencies and the variables affecting these tendencies. In
this study, the extent to which the teacher self-efficacy perception and
burnout level predict their change tendencies was explored. It was found that
all the dimensions of teachers’ change tendencies are significantly correlated
with teacher self-efficacy perception and with all the dimensions; burnout’s all
dimensions expect for the personal achievement dimension, of burnout level.
When the sub-dimensions of teacher self-efficacy and burnout were considered
together, it was found that they have statistically significant effects on the
prediction of the change tendency’s sub-dimensions of taking entrepreneurship
in change, believe in the usefulness of change, resistance to change and
keeping the status. Though there are many studies separately investigating the
effects of self-efficacy and burnout on change tendencies, there is no study
investigating the combined effect of these two independent variables on change
tendencies. Thus, it can be argued that the current study will make some
contributions to the literature.

Anahtar Kelimeler

teacher, change tendencies, self-efficacy belief, burnout

ÖĞRETMENLERİN DEĞİŞİM EĞİLİMLERİNİN YORDANMASINDA ÖZ YETERLİK İNANÇLARININ VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN ROLÜ

Öz

Günümüzde bilim ve teknolojideki hızlı değişimle
birlikte öğretmenlerden de öğrenme öğretme süreçlerinde önemli değişimler
beklenmektedir. Küresel ölçekli bu değişim akımına paralel olarak Türk eğitim
sisteminde de önemli değişim girişimlerinin olduğu görülmektedir. Öğretim
programları 2002 yılında yapılandırmacı anlayış doğrultusunda değiştirilmiştir.
Ayrıca FATİH projesiyle birlikte öğretim teknolojilerine odaklanma giderek
artmakta öğretmenlerden teknolojiyi öğrenme öğretme süreçleriyle
bütünleştirmeleri beklenmektedir. Ancak, araştırmalarda sıklıkla öğretmenlerin
öğretmen merkezli geleneksel anlayışı sürdürdükleri, teknolojiyi de ya işe
koşmadıkları ya da öğretmen merkezli öğretim anlayışını desteklemek amacıyla
kullandıkları görülmektedir. Bu nedenle öğretmelerin değişim eğilimlerinin ve
bu eğilimlerini etkileyen değişkenlerin incelenmesi oldukça önemlidir. Bu
araştırma öğretmenlerin öz yeterlilik algıları ve tükenmişlik düzeylerinin
değişim eğilimlerini yordama gücü incelenmiştir. Öğretmenlerin değişim
eğilimlerinin bütün boyutlarının öğretmen öz yeterliği ve tükenmişliğin kişisel
başarı boyutu dışındaki bütün boyutları ile anlamlı korelasyona sahip oldukları
görülmektedir. Bununla birlikte öğretmen öz yeterliliği ve tükenmişliğin alt
boyutları birlikte ele alındığında değişimde girişimcilik, değişimin yararına
inanma, değişime direnç ve statükoyu koruma boyutlarının yordanmasında
istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahiptir. Alanyazında tükenmişlik ya da öz
yeterliğin değişim eğilimleri üzerindeki etkisini ayrı ayrı inceleyen çok
sayıda araştırma olmakla birlikte bu iki bağımsız değişkenin birlikte değişim
eğilimleri üzerindeki etkisini inceleyen bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu
bakımdan araştırmanın alanyazına katkı sunduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

öğretmen, değişim eğilimleri, öz yeterlik inancı, tükenmişlik

Kaynakça

• Evers, W. J. G., Brouwers, A., & Tomic, W. (2002). Burnout and self-efficacy: A Study on teachers’ beliefs when implementing an innovative educational system in the Netherlands, British Journal of Educational Psychology 72, 227-245 .
• Çapri, B., Gündüz, B. ve Gökçakan, Z. (2011). Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu (MTE-ÖF)’nun Türkçe’ye uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1),134-147.
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 151-171.
• Fives, H., Hamman, D., & Olivarez, A. (2007). Does burnout begin with student-teaching? Analyzing efficacy, burnout, and support during the student-teaching semester. Teaching and Teacher Education,23(6), 916-934.
• Akbaba-Altun, S. ve Büyüköztürk, Ş. (2011). Değişim eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 73-90.
• Ford, J. D., Ford, L. W., & D’Amelio, A. (2008). Resistance to change: The rest of the story, Academy of Management Review, 33(2), 362-377.Freudenberger, H. J. (1977). Burnout: Occupational hazard of the child care worker. Child Care Quarterly, 6, 90-93.
• Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change. New York: Teachers College Press.
• Gibson, S., & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76(4), 569-582.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavior change. Psychological Review, 84, 191-215.
• Ghaith, G. & Yaghi, H. (1997) Relationships among experience, teacher efficacy, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 13, 451-458.
• Dilkes, J., Cunningham, C., & Gray, J. (2014). The new australian curriculum, teachers and change fatigue. Australian Journal of Teacher Education, 39(11), 44-64.
• Guskey, T. (1988) Teacher efficacy, self-concept, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 4, 63-69.
• Guskey, T. R. (2000). Evaluating professional development. California: California: Corwin Press.
• Aydın, R., Ömür, Y. E. ve Argon, T. (2014). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ile akademik alanda arzularını erteleme düzeylerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 40, 1-12, Doi: 10.15285/EBD.2014409739
• Gürses, G. ve Helvacı, M. A. (2011). Öğretmenlerin okullarda değişime karşı direnme nedenleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1540-1563.
• Anderson, R. D., Anderson, B. L., Varanka-Martin, M., Romagnano, L. Bielenberg, J., Flory, M., Mieras, B., & Whitworth, J. (1994). Issues of curriculum reform in science, mathematics and higher order thinking across the disciplines. Washington, DC: U.S. Department of Education, Office of Research.Anderson, R., Greene, M., & Loewen, P. (1988). Relationships among teachers’ and students’ thinking skills, sense of efficacy, and student achievement. Alberta Journal of Educational Research, 34, 148-165.
• Helvacı, M. A. (2010). Eğitim örgütlerinde değişim (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cheung, W. M., & Cheng, Y. C. (1997, March). A multi-level analysis of teachers’ self-belief and behavior, and students’ educational outcomes. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Chicago.
• Hennessy, S., Ruthven, K., & Brindley, S. (2005). Teacher perspectives on integrating ICT into subject teaching: commitment, constraints, caution, and change. Journal of Curriculum Studies, 37(2), 155-192.
• Hoy, W. K., & Woolfolk, A. E. (1990). Socialization of student teachers. American Educational Research Journal. 27, 279–300.
• Hsiao, H., Chang, J., Tu, Y. & Chen, S. (2011) The impact of self-efficacy on innovative work behavior for teachers. International Journal of Social Science and Humanity, 1, 31–45.
• Caprara, G.V., Barbaranelli, C., Steca, P., & Malone, P.S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473–490.
• Hürsen, Ç. (2012). Determine the attitudes of teachers towards professional development activities. Procedia Technology, 1, 420-425.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W H Freeman/Times Books/ Henry Holt & Co.
• Jerald, C. D. (2007). Believing and achieving (Issue Brief). Washington, DC: Center for Comprehensive School Reform and Improvement. Karahan, Ş. ve Uyanık Balat, G. (2011). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin öz-yeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-14.
• Çapri, B., Özkendir, O. M., Özkurt, B. & Karakuş, F. (2012). Investigation of pre- attitudes towards physics lesson and self-efficacy beliefs according to their gender, departments and perceived success in physics. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 1034-1039.
• Koç, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve yapılandırmacı öğrenme ortamı oluşturma becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 240-255.
• Kuhn, T. S. (1995). Bilimsel devrimlerin yapısı (4. Baskı). (Çev. Kuyaş, N.). İstanbul: Alan yayıncılık.(Özgün Çalışma, 1970).
• Kutanis, R. Ö. ve Karakiraz, A. 2013 Akademisyenlerde tükenmişliğin Kopenhag tükenmişlik envanteri (CBI) ile ölçülmesi: Bir devlet üniversitesi örneği. İşletme Bilimi Dergisi, 1(2), 13-30.
• Kwahk, K.Y. & Lee, J.N. (2008). The role of readiness for change in ERP implementation: Theoretical bases and empirical validation. Information & Management, 45(7), 474-481.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th Ed.). London: Routledge.
• Armor, D., Conroy-Oseguera, P., Cox M., King, N., McDonnell, L., Pascal, A. Pauly, E., & Zellman, G. (1976). Analysis of the school preferred reading programs in selected Los Angeles minority schools (Report No. R-2007-LAUSD). Santa Monica, CA: Rand Corporation.
• Doğru, S. ve Uyar, M. (2012). Millî Eğitim Bakanlığı taşra örgütlerinin değişmeye direnme eğilimleri üzerine bir araştırma (Konya ili örneği). Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 119-143.
• Law, N., Pelgrum, W. J., & Plomp, T. (2008). Pedagogy and ICT use in schools around the world: Findings from the IEA SITES 2006 Study: Comparative Education Research Centre. Springer: The University of Hong Kong.
• Lawson, A. E. (2010). Teaching inquiry science in middle and secondary schools. Los Angles: Sage Publications Company.
• Maslach, D., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
• Maslach, C., & Leiter, M. P. (2005). Reversing burnout: How to rekindle your passion for your work. Stanford Social Innovation Review, 3(4), 42-49.
• Çavaş, B. (2012). The meaning of and need for “Inquiry based science education (IBSE)”. Journal of Baltic Science Education, 11(1), 4-6.
• Blandford, S. (2000). Managing professional development in schools. London: Routledge.
• Mulholland, J., & John Wallace, J. (2001). Teacher induction and elementary science teaching: Enhancing self-efficacy. Teaching and Teacher Education. 17, 243-261.
• Nie, Y., Tan, G. H., Liau, A. K., Lau, S., & Chua, B. L. (2013). The roles of teacher efficacy in instructional innovation: Its predictive relations to constructivist and didactic instruction. Educational Research for Policy and Practice, 12(1), 67-77.
• O’Neill, S.C., & Stephenson, J. (2011). Classroom behaviour management preparation in undergraduate primary teacher education in Australia: A web based investigation. Australian Journal of Teacher Education, 36(10), 35-52. doi:10.14221/ajte.2011v36n10.3
• Ören, F. Ş., Ormancı, Ü., Babacan, T., Çiçek, T. ve Koparan, S. (2010). Analoji ve araştırma temelli öğrenme yaklaşımına dayalı rehber materyal uygulaması ile buna yönelik öğrenci görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi,1(1), 33-53.
• Dworkin, A. G (2001). Perspectives on teacher burnout and school reform. International Education Journal, 2(2), 69-78.
• Coladarci, T. (1992). Teachers’ sense of efficacy and commitment to teaching. Journal of Experimental Education, 60(4), 323-37.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Özer, N., & Beycioglu, K. (2010). The relationship between teacher professional development and burnout. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4928-4932.
• Aslan, N. (2009). Kars ili ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerde mesleki tükenmişlik düzeyi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi, Kars. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 253578)
• Özgüner, M. (2016). Örgüt kültürü ile tükenmişlik ilişkisi üzerine bir araştırma: Bozok üniversitesi örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(2), 92-110.
• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102-116.
• Pajares, M. F. (1992). Teachers' beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 307-332.Pan, Y. H., Chou, H. S., Hsu, W. T., Li, C. H., & Hu, Y. L. (2013). Teacher self-efficacy and teaching practices in the health and physical education curriculum in Taiwan. Social Behavior and Personality, 41(2), 241-250.
• Polat, M., Dilekmen, M. ve Yasul, A. F. (2015). Öğretmen adaylarında okula yabancılaşma ve akademik öz-yeterlik: Bir chaid analizi incelemesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 214-232.
• Borko, H. (2004). Professional development and teacher learning: Mapping the terrain. Educational Researcher, 33(8), 3-15.
• Plant, R. (1987). Managing change and making it stick. London: Fontana.
• Aykaç, N., ve Ulubey, Ö. (2012). Öğretmen adaylarının ilköğretim programının uygulanma düzeyine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 63-82.
• Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations. New York: Free Press of Glencoe.
• Schlechty, P. C. (1993). On the frontier of school reform with tradblazers, pioneers, and. settlers. Journal of Staff Development, 14(4).
• Cousins, J., & Walker, C. (2000). Predictors of educators' valuing of systematic inquiry in schools. Canadian Journal of Program Evaluation, 15(Special issue), 25-52.
• Seferoğlu, S. S., Yıldız, H. ve Avcı Yücel, Ü. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39(174), 348-364.
• Sheffield, D. S., & Baker, S. B. (2005). Themes from retrospective interviews of school counselors who experienced burnout. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 117-186.
• Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and Teacher Education, 26, 1059-1069.
• Çelik, Z. (2012). Politika ve uygulama bağlamında Türk eğitim sisteminde yaşanan dönüşümler: 2004 ilköğretim müfredat reformu örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 308505)
• Stein, M. K., & Wang, M. C. (1988). Teacher development and school improvement: The process of teacher change. Teaching and Teacher Education, 4, 171-187.
• Ashton, P. T. & Webb, R. B. (1986). Making a difference: Teachers’ sense of efficacy and student achievement. New York: Longman.
• Taş, U. E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B. ve Özgürlük, B. (2016). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA) 2015 ulusal raporu. Ankara http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2016/12/PISA2015_Ulusal_Rapor1.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Ellen, P. S., Bearden, W. O. & Sharma, S. (1991). Resistance to technological innovations. An examination of the role of self-efficacy and performance satisfaction. Journal of the Academy of Marketing Science, 19 (4), 297–307.
• Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi, İlköğretim Online, 10(1), 91-108.
• Brouwers, A., & Tomic, W. (2000). A longitudinal study of teacher burnout and perceived self-efficacy in classroom management. Teaching and Teacher Education, 16, 239-253. Bümen, N. T. (2010). The Relationship between demographics, self efficacy, and burnout among teachers. Eurasian Journal of Educational Research. 40, 17-36.Bümen, N. ve Özaydın, T. (2013). Adaylıktan göreve öğretmen özyeterliği ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlardaki değişimler. Eğitim ve Bilim, 38(169), 109-125.
• Tobin, K., & McRobbie, C. (1997). Beliefs about the nature of science and the enacted science curriculum. Science & Education, 6, 355-371.
• Türk Eğitim Derneği-TED (2009). Öğretmen yeterlikleri (Özet rapor). Ankara. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/Ogretmen_Yeterlik_Kitap_Ozet_rapor.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Cunningham, C. E., Woodward, C. A., Shannon, H. S., MacIntosh, J., Lendrum, B., Rosenbloom, D., & Brown, J. (2002). Readiness for organizational change: A longitudinal study of workplace, psychological and behavioural correlates. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75(4), 377-392.
• Tschannen-Moran, M., & Johnson, D. (2011). Exploring literacy teachers’ self-efficacy beliefs: Potential sources at play. Teaching and Teacher Education, 27, 751-761. doi:10.1016/j.tate.2010.12.005
• Tschannen-Moran, M., & Woolfolk Hoy, A. (2001) Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805. Van Dam, K., Oreg, S., & Schyns, B. (2007). Daily work contexts and resistance to organisational change: The role of leader–member exchange, development climate, and change process characteristics. Applied Psychology: An International Review, 57(2), 313-334.
• Dede, C., Ketelhut, D. J., Whitehouse, P., Breit, L. & McCloskey, E. M. (2009). A research agenda for online teacher professional development. Journal of Teacher Education, 60(1), 8-19.
• van Driel, J. H., Beijaard, D., & Verloop, N. (2001). Professional development and reform in science education: The role of teachers' practical knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 38(2), 137-58.
• Watson, C. E. (2007). Self-efficacy, the innovation-decision process, and faculty in higher education: Implications for faculty development. (Unpublished Doctoral Dissertations). Polytechnic Institute and State University, Virginia. https://vtechworks.lib.vt.edu/handle/10919/26751 adresinden elde edilmiştir.
• Enochs, L. G., Scharmann, L. C., & Riggs, I. M. (1995). The relationship of pupil control to preservice elementary science teacher self-efficacy and outcome expectancy. Science Education, 79(1), 63-75.
• Woolfolk Hoy, A., & Burke Spero, R. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching. Teaching and Teacher Education. 21, 343-356.
• Woolfolk, A. E., & Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers' sense of efficacy and beliefs about control. Journal of Educational Psychology, 82(1), 81-91. doi:10.1037/0022-0663.82.1.81
• Atila, M. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretim programındaki yapılandırmacılığa dayalı öğelerin öğretmenler tarafından algılanışı ve uygulanışı. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 319674)
• World Bank (2006). Turkey-education sector study: Sustainable pathways to an effective, equitable, and efficient education system for preschool through secondary school education, Report No. 32450-TU. http://documents.worldbank.org/curated/en/715361468779160193/pdf/324500v20TR0Ed1Main1Report01PUBLIC1.pdf adresinden elde edilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Akbaba-Altun, S. ve Yıldırım, K. (2010). Uluslararası öğretme ve öğrenme araştırması-teaching and learning international survey (TALIS), Ankara.
• Aydemir, H. (2011). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı etkinliklerinin uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi.(Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 289690)
• Czerniak, C., & Lumpe, A. (1996). Relationship between teacher beliefs and science education reform. Journal of Science Teacher Education, 7(4), 247-266.
• Büyüköztürk, Ş., Uslu Ö. ve Akbaba Altun, S. (2017). Değişim eğilimleri ölçeğinin öğretmenler için uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1071-1082
• Demir, M. K. ve Kara, N. (2014). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik durumu. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(2), 424-440.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale, Education and Science, 30(137), 74-81.
• Ergin, C. (1992, Eylül). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dericioğulları, A. B., Konak, Ş., Arslan, E. ve Öztürk, B. (2007). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeyleri: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5),13-23.
• Akpınar, B. ve Gezer, B. (2010). Öğrenen merkezli yeni eğitim yaklaşımlarının öğrenme-öğretme sürecine yansımaları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 1-12.