YAŞAM TEMELLİ FEN EĞİTİMİNİN ÖĞRENCİLERİN ÇEVRE BİLİNCİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2021, Sayı: 57, 26 - 51, 30.01.2021

Cemil Aydoğdu , Özge Sarı Ay

Öz

Bu çalışmanın amacı Yaşam Temelli Fen Eğitiminin
ortaokul 5. Sınıf öğrencilerinin çevre bilinçlerinin gelişimine etkisini
incelemektir. Bu amaçla fizik, kimya ve biyoloji alanlarında seçilen “Isı ve
Sıcaklık, İnsan ve Çevre İlişkisi, Basit Bir Elektrik Devresinde Lamba
Parlaklığını Etkileyen Değişkenler” konularıyla ilgili Yaşam Temelli Fen
Eğitimi Kapsamında etkinlikler geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Çalışma grubunu,
Ankara ilinde uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiş bir ortaokulun iki farklı 5.
sınıf şubesinde öğrenim gören toplam 60 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada,
veriler hazır bir ölçek olan  “Çevre
Bilinci Ölçeği” ile toplanmıştır. Veriler betimsel olarak analiz edilmiş ve
sonuçlar ortalama, standart sapma, tablo ve grafikle gösterim olarak
sunulmuştur. Gruplar arasında denkliğin sağlanması için ön test puanlarına
bağımsız gruplar t-testi yapılmıştır. Çevre bilinci ölçeği puanları ön test-son
test puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olup olmadığına bağımlı
gruplar t-testi ve ANCOVA ile bakılmıştır. Sonuçlar,  kullanılan yöntemin öğrencilerin çevre bilinci
düzeyini arttırdığını göstermiştir. Çalışmanın sonunda yaşam temelli fen
eğitimi etkinliklerini geliştirebilmeye yönelik olarak yapılacak alternatif
etkinlik ve uygulamalara ilişkin öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaşam temelli fen eğitimi, Fen öğretimi, Çevre bilinci, Çevre dostu davranış

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 01-10.Akbay, G. Ç. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinde “Enerjini Boşa Harcama Etkinlikleri” ile Çevre Bilincinin Kazandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Belt S.T., Evans E.H., McCreedy T., Overton T.L. ve Summerfield S., (2002). A problem based learning approach to analytical and applied chemistry, University Chemistry Education, 6(2), 65-72.Binbaşıoğlu, C. (2004). İlkokuma yazma öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.Barker, V. & Millar, R. (1999). Students’ reasoning about basic chemical reactions: what changes occur during a context-based post-16 chemistry course? International Journal Science Education, 21(6), 645-665.Bodner, G. M. (1986). Constructivism: a theory of knowledge. Journal of Chemical Education, 63 (10), 873-878.Bulte, A. M. W., Westbroek, H. B., De Jong, O., & Pilot, A. (2006). A research approach to designing chemistry education using authentic practices as contexts. International Journal of Science Education, 28(9), 1063-1086.Candan, S. (2015). Öğretmen Adaylarına Çevre Bilinci Kazandırmada Çevre Dostu Birey Etkinlik Paketi’nin Etkililiği, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Chawla, L. (1992). Research Priorities in Environmental Education, Children's Environments, 9(1), 68-71.Cresswell, J. W. (2003). Research design. Qualitative and Quantitative approaches.Cohen, L.,Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education 6th edition. London:RoutledgeCoolican, H. (2009). Research methods and statistics in psychology 5th edition. London: Hodder Education. Ekinci, M. (2010). Bağlam temelli öğretim yönteminin lise 1. sınıf öğrencilerine kimyasal bağlar konusunun öğretilmesine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Ekiz, D.(2003).Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık. Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.Erten, S. (2012). Türk ve Azeri Öğretmen Adaylarında Çevre Bilinci. Eğitim ve Bilim, 37(166), 88-100.GutWill-Wise, J. P. (2001). The impact of active and context based learning in introductory chemistry courses: an early evaluation of the modular approach. Journal of Chemical Education, 78(5), 684-690.Köroğlu, N.G. (2011). Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının, Öğretmen Adaylarında Çevreye Yönelik İlgi, Tutum ve Çevre Bilinçli Tüketici Davranışlarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Kuvaç, M. (2014). Probleme dayalı öğrenmenin Fen Bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilinci ve üstbilişsel farkındalıklarına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Kvale, S. (1996). Interviews an introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, California: Sage Publications.Lewin-Benham, A. (2006). Possible schools: The reggio approach to urban education. New York: Teachers College Press.Malone, K. & Tranter, P. (2003). Children’s environmental learning and the use, design and management of schoolgrounds. Children, Youth and Environments, 13(2), 1-30.MEB., (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. MEB-TTKB. (2013b). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi(3.-8. Sınıflar)Öğretim Programı Konulu, 7 Sayılı Kararı, 2013.
• MEB.,(2018). Fen Bilimleri dersi Öğretim programı.Ankara: Milli Eğitim Basımevi.Mayring, P. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş (Çev. A. Gümüş ve M. S. Durgun). Adana: Baki Kitabevi. Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, California: SAGE.Oflaz, V. (2012). Proje tabanlı çevre eğitiminin öğretmen adaylarının çevre bilincine ve epistemolojik inançlarınaetkisi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Özdemir, O. (2010). Yeni bir çevre eğitimi perspektifi: Sürdürülebilir gelişme amaçlı eğitim. Eğitim ve Bilim,32(145), 23-38.
• Ö̈zkan, Ö. , Tekkaya, C., & Geban, Ö. (2001). Ekoloji konularındaki kavram yanılgılarının kavramsal değişimmetinleri ile giderilmesi. Yeni Bin Yılın başında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 7-8 Eylül,Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, E. (2013). Uluslar arası Bir Çevre Eğitimi Projesinin Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Çevre BilincineEtkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Parchmann, I., Gräsel C., Baer A., Nentwig P., Demuth R., Bernd Ralle the ChiK Project Group, (2006). Chemieim kontext: A symbiotic implementation of a context-based teaching and learning approach. International Journal of Science Education, 28(9), 1041-1062 .
• Rioseco, M. (1995). Context related curriculum planning for science teaching: A proposal to teach sciencearound ozone problem. Science Education International, 6(4), 10-16.
• Schrenk, M. (1994). Umwelterziehung an der Förderschule. Kiel. IPN.
• Ünal, S., Mançuhan, E. ve Soyar, A. (2001). Çevre Bilinci, Bilgisi ve Eğitimi, İstanbul: Marmara ÜniversitesiYayınları. Webb P. and Boltt G., (1990). Food chain to food web: a natural progression? Journal of Biological Education, 24, 187-190.Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.