ÖĞRETMENLERİN UZAKTAN EĞİTİME YÖNELİK TUTUMLARININ BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ: AYDIN İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 61, 23 - 51, 09.02.2022

Berkay Çelik

Öz

Bu araştırma, öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi amacıyla, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın hedef evrenini, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında, Aydın ilindeki resmi öğretim kurumlarında görev yapmakta olan branş ve sınıf öğretmenleri (N=11269), örneklemini ise ilkokul, ortaokul ve lise kademelerinde tabakalı örnekleme yaklaşımı tercih edilerek belirlenen 465 öğretmen oluşmaktadır. Veriler, Uzaktan Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği yardımıyla çevrimiçi olarak toplanmış ve veriler SPSS 23.00 programında analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin, uzaktan eğitim sürecinde bilişim teknolojileri kullanılarak (internet, video konferans) örgün eğitim dışındaki bireylere de ulaşılmasını önemsedikleri, uzaktan eğitimin tekrarlanabilirliğini ve bilgiye erişimin hızlı olmasını avantaj olarak gördükleri, uzaktan eğitimin yüz yüze eğitim kadar etkili ve faydalı olmadığını düşündükleri belirlenmiştir. Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının ise sadece eğitim durumu ve uzaktan eğitim bilgisi değişkenlerinin avantajlar boyutunda anlamlı farklılık gösterdiği belirlenirken cinsiyet, mesleki kıdem, branş ve okul kademesi değişkenleri açısından öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarına dayanarak, Milli Eğitim Bakanlığı’na, uzaktan eğitimin sınırlılıklarını azaltmak için yüz yüze eğitimle birlikte derslerin bir kısmının uzaktan eğitim şeklinde verilmesi ve araştırmacılara da, öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumunu, karma yöntem içeren çalışmalar yaparak incelemeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

uzaktan eğitim, uzaktan öğrenme, e-öğrenme, öğretmen, tutum

Kaynakça

• Ağır, F. (2007). Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ilköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Ahamad, E. & Aqil, Z. (2015). Attitude towards distance education among graduate students. International Journal of Scientific & Engineering Research, 6(8), 1858-1872. https://www.ijser.org/researchpaper/Attitude-towards-Distance-Education-among-Graduate-Students.pdf adresinden edinilmiştir.
• Akgün, Ö. E., Güleç, İ. & Topal, M. (2013, Ocak). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Aksoğan, M. (2019, Mart). Uzaktan eğitim bağlamında harmanlanmış öğrenme. II. Uluslararası Battalgazi Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Malatya.
• Anadolu Ajansı, (2020). Uzaktan eğitimi eğitim sisteminin parçası yapmak için yeni bir proje çalışmasının içindeyiz. https://www.aa.com.tr/tr/egitim/bakan-selcuk-uzaktan-egitimi-egitim-sisteminin-parcasi-yapmak-icin-yeni-bir-proje-calismasinin-icindeyiz/1867493 adresinden edinilmiştir.
• Arslan, V. (2019). Web tabanlı uzaktan eğitim deneyimi ve verimliliği analizi: İstanbul Üniversitesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ateş, A. & Altun, E. (2008). Bilgisayar öğretmeni adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 125-145. http://www.gefad.gazi.edu.tr/en/download/article-file/77108 adresinden edinilmiştir.
• Bakioğlu, A. & Can, E. (2014). Uzaktan eğitimde kalite ve akreditasyon. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Balaman, F. (2018). Web tabanlı uzaktan eğitim ile geleneksel eğitimin internet programcılığı 2 dersi kapsamında karşılaştırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1173-1200.http://www.itobiad.com/tr/download/ article-file/477112 adresinden edinilmiştir.
• Bao, W. (2020). COVID-19 and online teaching in higher education: A case study of Peking University. Hum Behav & Emerg Tech, 2(2), 113-115. doi: 10.1002/hbe2.191.
• Barış, M. F. & Çankaya, P. (2016). Akademik personelin uzaktan eğitim hakkındaki görüşleri. International Journal of Human Sciences, 13(1), 399-413. https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3378 adresinden edinilmiştir.
• Basilaia, G. & Kvavadze, D. (2020). Transition to online education in schools during a sars-cov-2 coronavirus (COVID-19) pandemic in Georgia. Pedagogical Research, 5(4), 1-9. doi: 10.29333/pr/7937.
• Bingöl, A. & Karabatak, S. (2019, Nisan). Investigation of teacher candidates’ attitudes towards to distance information technology course. SOSCON Social Sciences Congresses, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Birbal, R., Ramdass, M. & Harripaul, C. (2018). Student teachers' attitudes towards blended learning. Journal of Education and Human Development, 7(2), 9-26. doi: 10.15640/jehd.v7n2a.
• Bolliger, D. U. & Wasilik, O. (2009). Factors influencing faculty satisfaction with online teaching and learning in higher education. Distance Education, 30(1), 103-116. doi:10.1080/01587910902845949.
• Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 3(2), 85-124. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/403827 adresinden edinilmiştir.
• Burdina, G. M., Krapotkina, I. E. & Nasyrova, L. G.(2019). Distance learning in elementary school classrooms: An emerging framework for contemporary practice. International Journal of Instruction, 12(1), 1-16. doi: 10.29333/ iji.2019.1211a.
• Buselic, M. (2012). Distance learning-concepts and contributions. Oeconomica Jadertina, 2(1), 23-34. doi: 10.15291/oec.209.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilgiler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni. Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çeviri Editörü: Selçuk Beşir Demir). Ankara: Eğiten Kitap Yayınevi (2014).
• Demir, A. T., Güzelel, S. & Aşkın, T. (2015). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği eğitimi bilimsel araştırmaya giriş dersi. https://www.academia. edu/12610538/B%C3% B6te_%C3% 96%C4%9Frencilerinin_Uzaktan_E%C4%9Fitime_Y%C3%B6nelik_Tutum_ %C3%87al%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1?auto=download adresinden edinilmiştir.
• Ercan, Ö. & Özbek, O. (2017). İletişim şirketlerinin spor sponsorluğu ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14(4), 3615-3625. doi:10.14687/ jhs.v14i4.4622.
• Erfidan, A. (2019). Derslerin uzaktan eğitim yoluyla verilmesiyle ilgili öğretim elemanı ve öğrenci görüşleri:Balıkesir Üniversitesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Ergin, C. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime bakış açıları (Van il örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Fojtik, R. (2018). Problems of distance education. ICTE Journal, 2018, 7(1), 14-23. doi: 10.2478/ijicte-2018-0002.
• Fowler, F. J. (2009). Survey research methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Halder, U. K. (2012). A study on distance learners’ attitude towards distance education. Indian Streams Research Journal, 2(7), 1-4. https://www.researchgate.net/publication/ 280979716_A_Study_on_Distance_Learners'_Attitude_towards_Distance_Education adresinden edinilmiştir.
• Horzum, M. B., Albayrak, E. & Ayvaz, A. (2012). Sınıf öğretmenlerinin hizmet içi eğitimde uzaktan eğitime yönelik inançları. Ege Eğitim Dergisi, 13(1), 56-72. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/57008 adresinden edinilmiştir.
• İşman, A. (2011). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kara, M. (2018). Uzaktan eğitimde öğretim elemanı performansını etkileyen faktörler. (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Katane, I., Kristovska, I. & Katans, E. (2015). Evaluation of distance education environmental advantages. In Proceedings of the International Scientific Conference Engineering for Rural Development, 14, 720-728. http://www.tf.llu.lv/conference/proceedings2015/Papers/ 116_Katane.pdf adresinden edinilmiştir.
• Kaya, Z. (2002). Uzaktan eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kılınç, M. (2015). Uzaktan eğitim uygulamalarının etkililiği üzerine bir araştırma (İnönü Üniversitesi uzaktan eğitim merkezi ilahiyat lisans tamamlama programı örneği). (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kırık, A. M. (2014). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki durumu. Marmara İletişim Dergisi, 0(21), 73-94. doi: 10.17829/midr.20142110299.
• Kiryakova, G. (2009). Review of distance education. Trakia Journal of Sciences, 7(3), 29-34. http://tru.uni-sz.bg/tsj/Vol7No3_2009/GKyriakova.pdf adresinden edinilmiştir.
• Lau, W. & Yuen, A. (2014). Internet ethics of adolescents: Understanding demographic differences. Computers & Education, 72(2014), 378-385. doi: 10.1016/ j.compedu.2013.12.006.
• Leontyeva, I. A. (2018). Modern distance learning technologies in higher education: Introduction problems. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(10), 1-8. doi: 10.29333/ejmste/92284.
• Marşap, A. & Narin, M. (2009). The integration of distance learning via internet and face to face learning: Why face to face learning is required in distance learning via internet?. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(2009), 2871-2878. doi: 10.1016/j.sbspro.2009.01.510.
• Mercan, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitim ile ilgili görüşleri ve hazırbulunuşlukları:Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• O’Lawrence, H. (2005, June). A review of distance learning influences on adult learners: Advantages and disadvantages. Proceedings of the 2005 Informing Science and IT Education Joint Conference, Flagstaff, Arizona, USA.
• Özavcı, E. (2015). Milli Eğitim Bakanlığı e-hizmet içi eğitim uygulamalarında öğretmen görüşlerine göre karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özen, E. & Baran, H. (2019, Kasım). Öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi: Eskişehir örneği. International Open & Distance Learning Conference, Eskişehir.
• Özgöl, M., Sarıkaya, İ. & Öztürk, M. (2017). Örgün eğitimde uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı değerlendirmeleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 294-304. doi: 10.5961/jhes.2017.208.
• Peytcheva-Forsyth, R., Yovkova, B. & Aleksieva, L. (2018, December). Factors affecting students’ attitudes towards online learning - The case of Sofia University. Proceedings of the 44th International Conference on Applications of Mathematics in Engineering and Economics, Sofia University, Bulgaria. Raba, A.A.A.M. (2016). Students’ attitude towards distance learning at Al-Quds Open University/Tulkarem Educational Region. International Journal of Science and Research (IJSR), 5(2), 1157-1164. doi: 10.21275/v5i2.nov161314.
• Sadeghi, M. (2019). A shift from classroom to distance learning: Advantages and limitations. International Journal of Research in English Education, 4(1), 80-88. doi: 10.29252/ijree.4.1.80.
• Sipahi, K. B. (2019). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik algıladıkları engeller ile tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Smidt, E., McDyre, B., Bunk, J., Li, R. & Gatenby, T. (2014). Faculty attitudes about distance education. The IAFOR Journal of Education, 2(2), 1-29. doi: 10.22492/ije.2.2.06.
• Sokolova, N. A., Pylkin, A. A., Stroganova, O. A. & Antonian, K. G. (2018, December). The pros and cons of distance learning. 18th PCSF 2018 - Professional Сulture of the Specialist of the Future, Peter the Great St. Petersburg Polytechnic University, Russia.
• Stanley, S. G. (2015). A comparatıve study of attitudes towards distance education between graduate and post-graduate distance learners in relation to their academic success. International Women Online Journal of Distance Education October, 4(4), 11-26. https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/116394/makaleler/4/4/arastirmax-comparative-study-attitudes-towards-distance-education-between-graduate-and-post-graduate-distance-learners-relation-their-academic-success.pdf adresinden edinilmiştir.
• Şirin, R. & Tekdal, M. (2015). İngilizce dersinin uzaktan eğitimine yönelik öğrenci görüşleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(1), 323-335. doi: 10.21547/jss.256783.
• Toker-Gökçe, A. (2008). Küreselleşme sürecinde uzaktan eğitim. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 1-12. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/787151 adresinden edinilmiştir.
• Tonbuloğlu, B. (2017). Uzaktan eğitim programlarının paydaş görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tucker, S. (2001). Distance education: Better, worse, or as good as traditional education? https://www.westga.edu/~distance/ ojdla/winter44/ tucker44.html. adresinden edinilmiştir.
• Türkhan, H. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı'nın bilgisayar eğitimi uygulamalarında verilen uzaktan hizmet içi eğitimin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uşun, S. (2006). Uzaktan eğitim. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ülkü, S. (2018). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Yenilmez, K., Balbağ, M. Z. & Turgut, M. (2017). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2). 91-107. doi: 10.17556/ erziefd.305902.
• Yeşilfidan, S. (2019). Web tabanlı uzaktan eğitimde ders vermekte olan öğretim elemanlarının karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri: Alternatif bir çözüm olarak E-Mentorluk (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Yıldız, M. (2015). Uzaktan eğitim programlarında ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitime yönelik bilgi, inanç ve uygulamaları arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zabadi, A. M. & Al-Alawi, A. H. (2016). University students’ attitudes towards e-learning: University of Business & Technology (UBT)-Saudi Arabia-Jeddah: A case study. International Journal of Business and Management, 11(6), 286-295. doi: 10.5539/ijbm.v11n6p286.