ON BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FELSEFE DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI VE ÖĞRETMENLERİN AYNASINDAN ÖĞRENCİLERE BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Sayı: 64, 612 - 645, 28.10.2022

Canan Koç , Sevim Bahadır

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1116710

Cited By: 1

Öz

Felsefe derslerinin programlarda yer alması ile düşünen, sorgulayan, eleştiren bireylerin yetişmesi amaçlanmaktadır. Bu becerilerin kazandırılması sürecinde ise öğrencilerin felsefe dersine yönelik tutumlarının etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, on birinci sınıf öğrencilerinin felsefe dersine yönelik tutumlarının belirlenerek, öğretmenlerin bakış açısından öğrencilerin tutumlarının değerlendirilmesidir. Araştırma Kahramanmaraş ili Onikişubat ilçesinde bulunan beş farklı lisede öğrenim görmekte olan 200 on birinci sınıf öğrencisiyle ve aynı il ve ilçenin devlet okullarında görev yapmakta olan 10 felsefe öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Nicel ve nitel bölümlerden oluşan araştırmada tarama modelinden faydalanılmıştır. Nicel veriler “Felsefe Dersi Tutum Ölçeği” kullanılarak, nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanında, t Testi, Mann Whitney U, One Way ANOVA ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Nitel verilerin analizi ise içerik analizi yöntemiyle yapılmıştır. Araştırma sonucunda on birinci sınıf öğrencilerinin felsefe dersine yönelik tutumlarının cinsiyete, göre anlamlı farklılık gösterdiği, anne-baba eğitim durumunun ve kitap okuma sıklığının da öğrencilerin tutumlarını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca felsefe dersi öğretmenlerinin lise öğrencilerinin felsefe dersine yönelik tutumlarını olumsuz buldukları; bunun nedenlerini ise felsefenin birçok konuyu sorgulaması, üniversite sınavında az sayıda soru sorulması gibi faktörlere bağladıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Felsefe dersi, tutum, on birinci sınıf öğrencileri, öğretmen görüşleri

ELEVENTH GRADE STUDENTS ATTITUDES TOWARDS PHILOSOPHY CLASS AND A LOOK AT STUDENTS FROM THE MIRROR OF TEACHERS

Öz

Abstract: With the inclusion of philosophy courses in the programs, it is aimed to raise individuals who think, question and criticize. In the process of gaining these skills, it is thought that the positive attitude of the students towards the philosophy course may be effective. In this context, the aim of the study is to determine the attitudes of eleventh grade students towards the philosophy course and to evaluate the attitudes of the students from the teachers' point of view. The research was carried out with 200 eleventh grade students studying at five different high schools in Kahramanmaraş province Onikişubat district and ten philosophy teachers working in public schools in the same province and district. The survey model was used in the research, which consists of quantitative and qualitative parts.. Quantitative data were obtained by using the "Philosophy Class Attitude Scale" and qualitative data were obtained by using a semi-structured interview form. The analysis of qualitative data was made by content analysis method. As a result of the research, it was found that the attitudes of the eleventh grade students towards the philosophy course differed significantly by gender, the educational status of the parents and the frequency of reading books. In addition, philosophy course teachers found high school students' attitudes towards philosophy course negative; It has been concluded that the reasons for this are due to factors such as the fact that philosophy questions many subjects, and that few questions are asked in the university exam.

Anahtar Kelimeler

Philosophy course, attitude, eleventh grade, teachers’ opinions

Kaynakça

• Akarsu, B. (1988). Felsefi terimler sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Akdağ, B. (2002). Ortaöğretimdeki felsefe derslerinin etkililiğinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 15, 11-28 11.
• Avcı, E., Çoşkuntuncel, O. ve İnandı, Y. (2011). Ortaöğretim on ikinci sınıf öğrencilerinin matematik dersine karşı tutumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 50-58.
• Aydın, A. ve Çıtak, E. (2017). 2009 Felsefe Öğretim Programının Program Geliştirmenin Temel Öğeleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Dört Öge, 11, 67-90. Aydoğan, R. (2008). Okumaya karşı olumlu ve olumsuz tutuma sahip 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri ve yaratıcılık düzeyleri. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bağçeci, B. (2002). Ortaöğretim kurumlarında İngilizce öğretimine ilişkin öğrenci tutumları (Gaziantep ili örneği). XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz, Malatya.
• Bayrak, İ. ve Duruhan, K. (2013). 2009 yılında hazırlanan felsefe öğretim programına ilişkin felsefe öğretmenlerinin görüşleri (Sivas ili örneği). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 2-19.
• Beydoğan, H. Ö., Ceyhan, M. ve Taşdemir, A. (2006). Lise felsefe öğretim programının öğretmen ve öğrenci görüşleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 17-37.
• Biçer, B. (2013). Öğretmen görüşlerine göre felsefe öğretim programı ve uygulama sürecinde karşılaşılan sorunlar. Akademik Bakış Dergisi, 38, 1-38.
• Bülbül, M. (2017). 2009 ortaöğretim felsefe dersi ortaöğretim programı ile 2017 ortaöğretim felsefe dersi ortaöğretim programının içeriksel açıdan değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş. (Çev. Ed. M. Sözbilir). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çakmak, C. (2018). Antik Yunan Mitolojisi ve Felsefe. M. Altunoğlu, F. Taştan (Ed.). İlkçağ Felsefesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Çalkap, M. (2018). Ortaöğretim onuncu ve on birinci sınıf felsefe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Rize-Artvin-Trabzon örneği). Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Çanakçı, O. ve Özdemir, A.Ş. (2015). Matematik başarısı ve anne-baba eğitim düzeyi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 7(25), 19-36.
• Çeçen, M. ve Deniz, E. (2015). Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları (Diyarbakır ili örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 193-212.
• Çokan, E. (2007). Resmi lise son sınıf öğrencilerinin felsefe dersine yönelik tutumları. Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çuhadar, C. (2019). Kastamonu-Manas-Oş ilahiyat fakültesi öğrencilerinin felsefe dersine yönelik tutumları, din-felsefe ilişkisine yönelik değerlendirilmesi. Dini Araştırmalar 22(55), 121-158.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Direk, N. (2019). Gençler için felsefe. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Dombaycı, M. A. (2002). Ortaöğretimde öğretim ilke, yöntem ve teknikler açısından felsefe öğretimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Dombaycı, M. A. (2008). Türkiye’de ortaöğretimde felsefe öğretiminin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Durakoğlu, A. (2017). Türkiye ve İtalya Ortaöğretim Kurumları Felsefe Öğretim Programının Karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 1-15.
• Durakoğlu A. ve Altıparmak, İ. (2019). Ortaöğretimde felsefe ders kitaplarının içerik açısından değerlendirilmesi. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 393-408.
• Eren, E. (2012). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ergün, M., Oral, B. ve Yazar, T. (2018). Öğretmen Yetiştirme Sistemimiz (Dün, bugün ve yarın). Ankara: Pegem Akademi.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. (çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Anı Yayıncılık, Ankara.
• Gökberk, M. (1990). Felsefe tarihi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve insanlar. İstanbul: Evrim Basın Yayın Dağıtım.
• Kara, A. (2010). Öğrenmeye ilişkin tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 50-62.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Sanem Matbaacılık.
• Keklik, N. (1982). Felsefenin ilkeleri. İstanbul: Doğuş Yayın ve Dağıtım. Kızıltan, Ö. (2012). Felsefe öğretimi sorunları ve yeni yaklaşımlar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 334-342.
• Kulaksızoğlu, A. (2012). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Küçükkurt, Ş. (2006). Lise ve dengi okullarda öğrencilerin felsefe dersine karşı olan tutumları ve başarıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Küken, Gülnihal. (2001). Ortaçağ’da Eğitim Felsefesi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• MEB. (2018). Ortaöğretim felsefe dersi öğretim programı (10 ve 11.sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/ adresinden 15.04. 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Merrıam, S. B. (2015). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (çev. S. Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Oktay A. ve Şakar, Ö. (2015). 11. sınıf felsefe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi “Isparta Örneği”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 103-116.
• Omay, C. Şenel, A. İbişi, (Eds.), Türkiye’de Felsefe – İslam Felsefesi. Uluslararası İstanbul Felsefe Kongresi (39-51). İstanbul: Mantık Derneği Yayınları. Omay, M. (2018). Felsefe eğitiminin yeniden değerlendirilmesi. N. M. Omay, C. Şenel, A. İbişi, (Eds.), Türkiye’de Felsefe – İslam Felsefesi Uluslararası İstanbul Felsefe Kongresi (54-63). İstanbul: Mantık Derneği Yayınları.
• Pesen, A., Oral, B. ve Bulut, Y. (2018). Lise öğrencilerinin motivasyonel, bilişsel ve biliş üstü yeterlikleri ile özerk öğrenme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 706-730.
• Ramsland, K. (1998). Öğrenme sanatı (çev. İ. Şener, S. Şenol). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Sönmez, V. (2002). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şakar, Ö. (2014). Ortaöğretim felsefe dersi öğretim programları ve 2009 yılı programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Isparta örneği). Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Şakar, A.S. ve Şakar, Ö. (2014). Ortaöğretim 11. Sınıf Felsefe Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi “Isparta Örneği”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(9), 103-116.
• Tecim, E. (2015). Felsefe dersi tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 971-984.
• Uzun, A. (2006). Üstün veya özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ünsal, S. (2016). Orta öğretim felsefe dersine yönelik öğretmen görüşleri: kazanımlar, sorunlar ve çözüm önerileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 3171-3192.
• Ünsal, S. ve Korkmaz, F. (2017). Felsefe dersi öğretim programındaki kazanımların farklı taksonomiler bağlamında incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (2), 948-967.
• Ünsal, S., Korkmaz, F & Çetin, A. (2016). Lise öğrencilerinin felsefe kavramına yönelik metafor algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 1047- 1064.
• Yapıcı, M. ve Kösterelioğlu, İ. (2016). Öğretmen adaylarının felsefe dersine ilişkin metaforları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(4), 662-677.
• Yatık, A. ve Güven, S. (2020). Felsefe dersi öğretim programlarıyla ilgili araştırmaların incelenmesi, Journal of International Social Research, 13(75), 499-509
• Yıldırım, A. (2013). Günümüz Türk toplumunda felsefeye yönelik olumsuz bakışın tarihsel arka planı üzerine bir inceleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 201-224.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Zencirci, N. (2010). Lise öğrencilerinin felsefe dersine yönelik tutumları. Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.