ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK MÜKEMMELİYETÇİLİKLERİ İLE BAĞLANMA STİLLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Sayı: 69, 205 - 226, 31.01.2024

Ceyda Nur Gediz , Hatice Gülas , Kübra Fırat , Sümeyye Kaplan , Kübra Şahin , Sibel Yıldız , Yurdagül Gümüş , Yağmur Kaya

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1358405

Öz

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ile akademik mükemmeliyetçilik düzeyleri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığı incelenmiştir. Bununla birlikte bu değişkenlerin çeşitli sosyo-demografik özelliklere göre farklılaşması ele alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin 59 farklı ilinden 366 üniversite öğrencisi (239 kadın, 127 erkek) oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Kişilerarası İlişkilerde Bağlanma Stilleri Ölçeği, Akademik Mükemmeliyetçilik Ölçeği kullanılmıştır. Veriler bağımsız örneklem t testi ve korelasyon analizi aracılığıyla analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre kadınların akademik mükemmeliyetçilik seviyeleri erkeklerin akademik mükemmeliyetçilik seviyelerinden istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Saplantılı- Kaygılı bağlanma alt boyutunda ise cinsiyete göre anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Bu anlamlı farka göre erkeklerin saplantılı-kaygılı bağlanma düzeyleri, kadınların saplantılı-kaygılı bağlanma düzeylerinden istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde daha yüksektir. Öğrenim düzeyleri ile ilgili veriler yeterli dağılımı gösteremediği için öğrenim durumuna göre akademik mükemmeliyetçilik ve bağlanma stillerinde farklılaşma olup olmadığı ile ilgili bulgulara bakılamamıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda, akademik mükemmeliyetçilik ile güvenli bağlanma arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki varken; akademik mükemmeliyetçilik ile saplantılı-kaygılı bağlanma ve kaçınmacı bağlanma arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik mükemmeliyetçilik, bağlanma stilleri, saplantılı-kaygılı bağlanma, kaçınmacı bağlanma, güvenli bağlanma

Kaynakça

• Albayrak, B. (2015). Üniversite öğrencilerinin bağlanma biçimleri, bilinçli farkındalık düzeyleri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Altun, F., & Yazıcı, H. (2010). Öğrencilerin olumlu ve olumsuz mükemmeliyetçilik özellikleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkiler. Karadeniz Teknik Üniversitesi, KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi.
• Arana, F. G., Miracco, M. C., Galarregui, M. S., & Keegan, E. G. (2017). A brief cognitive behavioural ıntervention for maladaptive perfectionism in students: A pilot study. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 45(05), 537–542. https://doi.org/10.1017/s1352465817000406
• Ateş, F., & Erdem, R. (2020). Yetişkin bağlanma stilinin örgütsel açıdan değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 431-447. https://doi.org/10.47097/piar.834871
• Aydemir, M., & Bayram Arlı, N. (2020). Öğrencilerde çok boyutlu mükemmeliyetçilik algısının benlik saygısı ve stres ile incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 252-270. https://doi.org/10.9779/pauefd.537739
• Aygün, N., & Topkaya, N. (2022). Akademik erteleme ve akademik mükemmeliyetçilik ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 189-208. https://doi.org/10.21764/maeuefd.959606
• Bakır, M. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin akademik mükemmeliyetçilik düzeyleri ile öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226–244. https://doi.org/10.1037/0022-3514.61.2.226
• Belgin, B. (2019). Academic procrastination and academic perfectionism as predictors of self-forgiveness [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Berg, J. L., Dunkley, D. M., & Zuroff, D. C. (2011). The role of perfectionism in daily self-esteem, attachment, and negative affect. Journal of Personality, 80(3), 633-663. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.2011.00741.x
• Bilge, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde ruh sağlığı belirleyicisi olarak bağlanma stillerinin incelenmesi. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 1-18.
• Bülbül, K. (2022). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri, benlik saygıları, bilişsel çarpıtmaları ve akademik kaygıları: Alternatif modellerin denenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Cengiz, H. (2022). Duygusal zekâ özelliğinin iş aile çatışmasına etkisinde uyumlu mükemmeliyetçiliğin düzenleyici rolü. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 12-1295. https://doi.org/10.11616/asbi.1156151
• Cengiz, S. (2022). Akademik mükemmeliyetçilik ve ebeveyn tutumu ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkide azim, akademik öz-yeterlik ve yılmazlığın çoklu aracılığı: Boylamsal bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Çelik, H., Ekşi, H., & Gülsu, N. (2017). Orta çocukluk döneminde güvenli bağlanma ile mükemmeliyetçiliğin çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 7(47), 53-68.
• Çelimli, Ç. (2022). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve kendine saygı ile ilişki doyumu arasındaki ilişkide aldatılma algısının rolü [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Dokuyan, M. (2016). 12. Sınıf öğrencilerinde algılanan anne-baba tutumları ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 1-21.
• Ekşi, H., Yücel, S., Yaman, K.G., & Ekşi, F. (2020). Üniversite öğrencilerinin anne-babaya bağlanma, kendini toparlama, gücü ve bilişsel esneklikleri arasındaki ilişkiler örüntüsü: Bir yol analizi çalışması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 1258-1271. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.56791-501076
• Er, E., & Aydemir, A. (2022). Eğitim fakültesi öğrencilerinin proaktif kişilik özellikleri ile öz kontrol ve akademik mükemmeliyetçilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 409-425. https://doi.org/10.21733/ibad.1005392
• Erözkan, A. (2011). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ve karar stratejileri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 60-74.
• Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C. M., & Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449-468. https://doi.org/10.1007/BF01172967
• Gerdan, G., & Kurt M. (2020). Üniversite öğrencilerinin somatik belirtiler, bağlanma stilleri ve suçluluk utanç duyguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2). 383-393. https://doi.org/10.18506/anemon.623369
• Gnilka, P. B., Ashby, J. S., & Noble, C. M. (2013). Adaptive and maladaptive perfectionism as mediators of adult attachment styles and depression, hopelessness, and life satisfaction. Journal of Counseling & Development, 91, 78–86. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2013.00074.x
• Hamarta, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerindeki bazı değişkenlerin (benlik saygısı, depresyon ve saplantılı düşünme) bağlanma stilleri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• İbrahim, M., & Syamsuri, C. S. (2018). Academic perfectionism among adolescents: a qualitative study. Advances in Social Science, Education and Humanities Research (138). https://doi.org/10.2991/uipsur-17.2018.17
• İlhan, M., Çetin, B., & Sünkür, M. Öner. (2013). Olumlu ve olumsuz mükemmeliyetçilik ile ders çalışma becerileri arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon ile incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 10(1), 47-73.
• İlhan, T., & Kandemir, M. (2017). Kişilerarası İlişkilerde Bağlanma Stilleri Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. 2. Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi, 174-175.
• İşgör, İ. Y. (2017). An investigation of the predictive effect of attachment styles and academic success on compassion in university students. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 82-99.
• Kara, E. (2019). Evli bireylerde çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ile ilişkisel yılmazlık ve evlilikte öz yetkinlik arasındaki ilişkide bağlanma stillerinin aracı rolü [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Kara, M. N. (2022). Üniversite öğrencilerinde narsisistik kişilik ile akademik mükemmeliyetçilik ve kaygı düzeyi arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
• Karataş, Z., & Uzun, K. (2021). Ergenlerin kendilerini, başkalarını ve durumları affetme eğilimlerinin yordanmasında mükemmeliyetçilik, yalnızlık ve öz-şefkatin etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 248-289.
• Kaya Örk, E. (2021). Bağlanma kuramı çerçevesinde aldatma ve boşanma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 248-263. https://doi.org/10.21733/ibad.850705
• Kayaalp, İ., & Gündüz, B. (2018). Ergenlerin anne baba tutumları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkide benlik saygısının aracı rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 514-536.
• Köse Karaca, B., & Gürsoy, M. (2019). Mükemmeliyetçiliği şema terapiyle ele almak: Bir vaka üzerinden anlatım. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 6(3), 312-333. https://doi.org/10.31682/ayna.558846
• Küçüker, K., & Işık, Ö. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin akademik başarılarının yordanması. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 1041-1052. https://doi.org/10.38021asbid.1202124
• Madigan, D. J. (2019). A meta-analysis of perfectionism and academic achievement. Educational Psychology Review, 31, 967-989. https://doi.org/10.1007/s10648-019-09484-2
• Mert, A. (2019). Üniversite öğrencilerindeki sosyal kaygının yordayıcıları olarak değerler ve mükemmeliyetçilik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (49), 276-301.
• Majidova, F., & İpek, M. (2020). Bağlanma stili ile evliliğe yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Aydın Sağlık Dergisi, 6(1), 57-78.
• Mills, J., & Blankstein, K. R. (2000). Perfectionism, intrinsic vs extrinsic motivation, and motivated strategies for learning: A multidimensional analysis of university students. Personality and Individual Differences, 29(6), 1191–1204. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00003-9
• Odacı, H., Kalkan, M., & Çıkrıkçı, Ö. (2017). Akademik mükemmeliyetçilik ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1).
• Oliveira, D. F., Carmo, C., Cruz, J. P., & Bras, M. (2012). Perfectionism and attachment representations in young adults. Psicologia: Reflexão e Crítica, 25(3), 514-522. https://doi.org/10.1590/S0102-79722012000300011
• Özdemir, H. D. (2020). Bağlanma stilleri ile partner şiddeti arasındaki ilişkide öz-anlayışın ve boyun eğici davranışın aracı rolü [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Özgül, S. S., Demir, V., & Ünübol, H. (2019). Kaygılı ve kaçıngan bağlanma örüntülerinin cinsiyet değişkenine göre duygusal şemalarla olan ilişkisinin incelenmesi. Cyprus Turkish of Psychiatry & Pschology, 1(3), 173-179. https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.1.22
• Radhu, N., Daskalakis, Z. J., Arpin-Cribbie, C. A., Irvine, J., & Ritvo, P. (2012). Evaluating a web-based cognitive-behavioral therapy for maladaptive perfectionism in university students. Journal of American College Health, 60(5), 357-66. https://doi.org/10.1080/07448481.2011.630703
• Satıcı, B. (2020). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ ile okul doyumu ilişkisinde akademik mükemmeliyetçilik ve ertelemenin sıralı aracılığı. Yaşadıkça Eğitim, 34(1), 28-41. https://doi.org/10.33308/26674874.2020341142
• Şirin, A. B. (2011). Mükemmeliyetçilikle ilgili psikoeğitim programının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin mükemmeliyetçilik düzeyleri ve akademik başarılarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Tekin, M. (2022). Tıp fakültesi öğrencilerinin akademik mükemmeliyetçilik ve bilişsel esneklik düzeyleri. Tıp Eğitimi Dünyası, 21(65), 95-108. https://doi.org/10.25282/ted.1135315
• Topoğlu, E. E. (2022). Examination of pre-service teachers' academic perfectionism and research anxiety. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(3), 2868-2886.
• Turan Akdağ, S. (2011). Ergenlerin bağlanma stilleri ile ebeveynlerinin bağlanma stilleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Queiroz, P., Garcia, O. F., Garcia, F., Zacares, J. J., & Camino, C. (2020) Self and nature: parental socialization, self-esteem, and environmental values in Spanish adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10), 3732. https://doi.org/10.3390/ijerph17103732
• Ulu Kalın, Ö. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarında mükemmeliyetçilik. Studies in Educational Research and Development, 4(1), 1-25.
• Yıldız, E. C., Aktan, Z. D., & Yardımcı, E. (2021). Ön ergenlerin olumlu ve olumsuz mükemmeliyetçilik düzeylerinin mantıkdışı inançlar ve problem çözme becerisi ile ilişkisinin incelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 7(1), 75-103.
• Yıldız, S. İ. (2021). Beliren yetişkinlerde yalnızlığın yordayıcıları olarak bağlanma stilleri, reddedilme duyarlılığı ve mükemmeliyetçiliğin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Yüce, M. S., & Koç, K. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin problem çözme becerileri ile akademik mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi.
• Zamudio, G., Wang, C. D., & Jin, L. (2020). Adult attachment, social self-efficacy, familism, and psychological wellbeing: a cross-cultural comparison. The Counseling Psychologist, 1-31.