OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLIĞI: KENYA VE TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Sayı: 70, 259 - 284, 30.04.2024

Ebru Çanakçı Uğur

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1271972

Öz

Psikolojik danışma mesleğinin alt uzmanlık alanlarından birisi okul psikolojik danışmanlığıdır. Okul psikolojik danışmanlığı, okul sistemi içerisinde önemli bir role sahiptir. Okul psikolojik danışma hizmetleri ile öğrencilerin kişisel, duygusal, mesleki ve toplumsal alanlarda sağlıklı olarak gelişmelerine yardımcı olma amaçlanmaktadır ve bu hizmetler, belirli bir sistem dâhilinde sunulmaktadır. Türkiye’de yürütülen okul psikolojik danışmanlığı hizmetlerini başka bir ülke ile birlikte incelemek, okul psikolojik danışmanlığı konusunda nerede olunduğu, nereye gidildiği ve nerede olunması gerektiği ile ilgili daha somut bilgiler verebilir. Bu çalışma ile Türkiye ve Kenya’daki okul psikolojik danışmanlığı konusunu ele almak, okullarda psikolojik danışma hizmetlerinin nasıl örgütlendiğini/sunulduğunu, kapsayıcılığının nasıl olduğunu, okul psikolojik danışmanlarının yetkinliklerini, okul psikolojik danışmanlığı alanında süregelen olumlu, olumsuz ve geliştirilebilir yönleri görmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Kenya’da ve Türkiye’de okul psikolojik danışmanlığının tarihsel gelişimi, okul psikolojik danışmanları, okul psikolojik danışmanlarının görevleri ve güncel konular ile okul psikolojik danışmanlarının karşılaştıkları güçlükler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışma, Okul psikolojik danışmanlığı, Kenya, Türkiye

Teşekkür

Bu çalışmayı gerçekleştirecek perspektifi sunan ve doktora dersinde bu konuyu gündeme alan hocam Sayın Prof. Dr. Fulya Yüksel Şahin’e en içten teşekkürlerimi sunarım. Geniş vizyonuyla yolumu aydınlatıp, araştırmacı kimliğimi geliştirmede katkılar sunduğu için kendisine minnettarım.

SCHOOL COUNSELING: THE CASE OF KENYA AND TURKEY

Öz

School counseling is one of the sub-specialties of the counseling profession. School counseling has an important role in the school system. It is aimed to help students develop in a healthy way in personal, emotional, professional and social areas with school counseling services and these services are offered within a certain system. Examining the school counseling services carried out in Turkey with another country can give more concrete information about where the school counseling is, where to go and where to be. The aim of this study is to address the subject of school counseling in Turkey and Kenya, to see how counseling services are organized/presented in schools, how inclusive they are, the competencies of school counselors, and the ongoing positive, negative and improvable aspects in the field of school counseling. For this purpose, the historical development of school counseling in Kenya and Turkey, school counselors, duties of school counselors, current issues and difficulties faced by school counselors were examined.

Anahtar Kelimeler

Counseling, School counseling, Kenya, Turkey

Kaynakça

• Ajowi, J. O., & Simatwa, E. M. (2010). The role of guidance and counseling in promoting student discipline in secondary schools in Kenya: A case study of Kisumu district. Educational Research and Reviews, 5(5), 263-272.
• Akkoyun, F. (1995). PDR'de unvan ve program sorunu: Bir inceleme ve öneriler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(6), 1-21.
• American School Counselor Association. (2020). The role of the school counselor: who are school counselors? Erişim adresi (27 Mart 2023): https://schoolcounselor.org/getmedia/ee8b2e1b-d021-4575-982c-c84402cb2cd2/Role-Statement.pdf
• Aslan, A. M., & Güven, M. (2019). Okul psikolojik danışmanlarının ailelerle yürüttükleri konsültasyon çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(52), 109-148.
• Atieno-Okech, J. E. (2012). A multidimensional assessment of children in conflictual contexts: the case of Kenya. International Journal for the Advancement of Counselling, 34(4), 331-348. doi: 10.1007/s10447-012-9166-4
• Atieno-Okech, J. E., & Kimemia, M. (2012). Professional counseling in Kenya: History, current status, and future trends. Journal of Counseling & Development, 90(1), 107-112. doi: 10.1111/j.1556-6676.2012.00015.x
• Carey, J. C., Fan, K. Y., He, L., & Jin, Y. Y. (2020). Five dimensions of school-based counseling practice: Factor analysis identification using the international survey of school counselors’ activities. Journal of School-based Counseling Policy and Evaluation, 2(1), 4-21. doi: 10.25774/0rpq-0v54
• Chog, J., Tanui, E., & Ndegwa, L. (2011, October). Challenges facing guidance and counseling teachers in secondary schools in Kenya: A case study of Nandi North District. Paper presented at Kabarak University First International Conference, Nakuru, Kenya. Erişim adresi (27 Mart 2023): https://www.researchgate.net/profile/Godfrey_Onyango/publication/312125751_Utilization_of_Research_finding_for_sustainable_management_of_Lake_Naivasha_Basin_its_on_conference_proceeding_page_185/links/5870909508ae8fce491df6d8/Utilization-of-Research-finding-for-sustainable-management-of-Lake-Naivasha-Basin-its-on-conference-proceeding-page-185.pdf#page=87
• Doğan, S. (2000). The historical development of counseling in Turkey. International Journal for the Advancement of Counselling, 22(1), 57-67.
• Eren-Gümüş, A. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının rollerine ilişkin okul yöneticilerinin algıları: Bir karma yöntem araştırması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 151-168. doi: 10.17860/mersinefd.326684
• Eze, C., Selvam, S. G., Adibo, J., Selepe, M., & Ramaboea, S. M. (2017). Policy and challenges of contextualization for school-based counselling in countries in eastern and southern Africa. J. C. Carey ve diğ. (Yay. haz.), International handbook for policy research on school-based counseling içinde (s. 255-278). Springer. doi: 10.1007/978-3-319-58179-8_17
• Goodrich, K. M., Hrovat, A., & Luke, M. (2014). Professional identity, practice, and development of Kenyan teacher-counsellors: An ethnography. Journal of Counselor Leadership and Advocacy, 1(1), 44-66. doi: 10.1080/2326716X.2014.886976
• Hernández, T. J., & Seem, S. R. (2004). A safe school climate: A systemic approach and the school counselor. Professional School Counseling, 7(4), 256-262.
• Irungu, M. W., & Wamocho, F. I. (2010). Analysis of guidance and counseling program at Thika High School for the Blind, Kenya. The Journal of International Association of Special Education, 11(1), 86–91.
• Işık, Ş., Çarkıt, E., & Aslan, A. M. okul psikolojik danışmanlarının hesap verebilirlik uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. doi: 10.16986/HUJE.2019056111
• Kenya Ministry of Education. (2023). Directorate of field and other services. Erişim adresi (03 Mart 2023): https://www.education.go.ke/index.php/about-us/state-departments/education/field-and-other-services
• Kalender B., & Kul, A. (2022). Okul psikolojik danışmanı bulunmayan ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin rehberlik hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-21.
• Korkut, F., & Mızıkacı, F. (2008). Avrupa Birliği, Bologna süreci ve Türkiye’de psikolojik danışman eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53(53), 99-122.
• Korkut-Owen, F., & Owen, D. W. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: Yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 207-221.
• Kyalo, P. M., & Ochanga, M. A. (2011). An evaluation of appropriateness of bereavement counseling in secondary schools in Mumias District of Kenya. African Journal of Education and Technology, 1(2), 14-30.
• Mesleki Yeterlilik Kurumu. (2017). Okul psikolojik danışmanı seviye 7. Erişim adresi (07 Mart 2023): https://portal.myk.gov.tr/index.php?option=com_meslek_std_ taslak&view=taslak_ revizyon&task=indir&id=4&standart_id=3090
• Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği. Resmi Gazete (Sayı: 31213). Erişim adresi (21 Mart 2023): http://orgm.meb.gov.tr/meb_ iys_dosyalar/2020_08/14231603_Rehberlik_ve_Psikolojik_DanYYma_Hizmetleri_YonetmeliYi_2.pdf
• Moyer, M. (2011). Effects of non-guidance activities, supervision, and student-to-counselor ratios on school counselor burnout. Journal of School Counseling, 9(5), 1-31.
• Nyutu, P. N., & Gysbers, N. C. (2008). Assessing the counselling needs of high school students in Kenya. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 8(2), 83-94. doi: 10.1007/s10775-008-9140-1
• Owino, E. A. (2014). An exploration of nature of guidance and counseling services in selected secondary schools in Eldoret municipality, Kenya. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies, 5(1), 65-72.
• Özgüven, E. (1999). Ülkemizde psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinin dünü ve bugünü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 4-15.
• Özyürek, R. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlik lisans programı öğrencilerinin yaptıkları okul psikolojik danışmanlığıyla ilgili uygulamaların saptaması. Eğitim ve Bilim, 35(156).
• Parmaksız, İ., & Gök, A. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde karşılaştıkları güçlükler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (47), 247-265.
• Poyraz, C. (2006). Türkiye'deki rehberlik hizmetlerinin tarihsel gelişimi. Hayef Journal of Education, 3(2), 187-209.
• Ruttoh, M. J. K. (2015). Planning and implementation of guidance and counseling activities in secondary schools: A case of kamariny division of Keiyo district, Kenya. Journal of Education and Practice, 6(5), 1-4.
• Sezer, Ö., Çırak, Y., & Yıldırım, O. (2018). Yatılı ve taşımalı eğitim veren bir okuldaki öğrenci sorunları ve sunulan okul psikolojik danışmanlık hizmetleri. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1(1), 1-30.
• Stockton, R., & Yerin-Güneri, O. (2011). Counseling in Turkey: An evolving field. Journal of Counseling & Development, 89(1), 98-104.
• Tagay, Ö., & Savi-Çakar, F. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1168-1186.
• Tuzgöl-Dost, M. (2020). Okul psikolojik danışmanlarına göre ilkokullardaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin durumu ve sorunları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1673-1690.
• Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar (8. bs.). Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. Erişim adresi (27 Mart 2023): https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/44163/mod_resource/content/0/PDR%20Etik.pdf
• Wambeti, N. S., & Mwenda, K. J. (2016). Rethinking school guidance and counseling in Kenya: Adressing student needs effectively in secondary schools. International Journal of Education and Research 4(12), 253-264.
• Wambu, G. W., & Fisher, T. A. (2015). School guidance and counseling in Kenya: historical development, current status, and future prospects. Journal of Education and practice, 6(11), 93-102.
• Wambu, G. W., & Wickman, S. A. (2016). School counselor preparation in kenya: do Kenyan school counselors feel adequately prepared to perform their roles?. International Journal for the Advancement of Counselling, 38(1), 12-27. doi: 10.1007/s10447-015-9253-4
• Wamocho, F. I., Karugu, G. K., & Nwoye, A. (2008). Development of a guidance programme for students with special educational needs in Kenya: a study on personal orientation. British Journal of Special Education, 35(4), 221-229.
• Wango, G. M. (2006). Policy and practice in guidance and counselling in secondary schools in Kenya. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Birmingham University, İngiltere.
• Yalçın, İ. (2006). Yirmibirinci yüzyılda psikolojik danışman. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 117-133.
• Yüksek Öğretim Kurulu. (2024). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık programı bulunan tüm üniversiteler. Erişim adresi (27 Ocak 2024): http://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10172
• Yüksel-Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26.
• Yüksel-Şahin, F. (2016). School counselors’assessment of the psychological counseling and guidance services they offer at their schools. Kastamonu Education Journal, 24(1), 281-298.
• Yüksel-Şahin, F. (2022). Psikolojik danışmanlar için el kitabı (5. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.