AN ECOCRITICAL APPROACH TO THE POEMS OF DADALOĞLU

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 21, 36 - 47, 22.03.2018

Turgay Kabak

Öz

Although ecocritical theory, which
poses a nature-based criticism on the literary texts not an anthropocentric
criticism, has become popular after 1990s in Europe, it is a theory that has
just been started to be known in Turkey. Ecocritical theory, which reacts to
the capitalist system that considers that human and nature are separate from each other in terms of
the fact that the human is an authorized-superior being that can exploit the
nature however he likes and which argues that human and nature are integrated,
suggests that human-nature relations are inevitably reflected in the literature
works. Literary genres like novels, tales and poems in the New Turkish
Literature have started to be analyzed recently in this field in our country.
However, such analyses are scarcely any in the folk literature. In this study,
the elements related to nature in the poems of Dadaloğlu, who is one of the
milestones in the Turkish Minstrel tradition and who is the sonorous of Avşar
Yörük Turkmens, and his perspective towards the nature are analyzed in a
ecocritical way.

Anahtar Kelimeler

Dadaloglu, ecocriticism, human-nature relations, folklore, Turkey

DADALOĞLU’NUN ŞİİRLERİNE EKOELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Öz

Edebi metinleri insan
merkezli değil de doğa merkezli bir incelemeye tabi tutan ekoeleştirel kuram,
Avrupa’da 1990’lardan sonra popüler olmaya başlamış olsa da Türkiye’de yeni
yeni tanınmaya başlayan bir kuramdır. İnsanla doğayı birbirinden ayrı gören ve
insanı doğayı istediği gibi sömürmeye yetkili bir üst varlık olarak gören
kapitalist sisteme tepki gösteren ve insanla doğanın iç içe olduğunu savunan
ekoleştirel kuram, insan doğa ilişkilerinin edebi ürünlere yansımasının
kaçınılmaz olduğunu savunmaktadır. Bu alanda ülkemizde son zamanlarda özellikle
Yeni Türk Edebiyatı alanında yer alan roman, hikâye şiir gibi edebi türler
incelenmeye başlanmıştır. Ancak halk edebiyatı alanında bu tür incelemeler
neredeyse yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada Avşar Yörük Türkmenlerinin gür
sesi, Türk âşıklık geleneğinin köşe taşlarından birisi olan Dadaloğlu’nun
şiirlerinde yer alan doğa ile ilgili unsurlar ve Dadaloğlu’nun doğaya bakış
açısı ekoeleştirel bir açıdan ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dadaloğlu, ekoeleştiri, insan doğa ilişkisi, halk bilimi, Türkiye

Kaynakça

• ALPTEKİN, Ali Berat ve SAKAOĞLU, Saim (2006). Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar). Ankara: Akçağ Yayınları.
• AVUKLU, Meral (2013). “Sabahattin Ali’nin “Bir Orman Hikâyesi” Adlı Hikâyesine Ekoeleştirel Bir Bakış”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 203-210.
• BAYRAKTAR, Betül (2015). “Birey-Doğa İlişkisi Temelinde Kendisi Ol(ama)ma: Mustafa Kutlu Öykülerini Ekoeleştirel Okumak”. Turkish Studies, 10/12, 137-154.
• BOOKCIN, Murray (2017). Modern Kriz. (Çev.: Abdullah Yılmaz), İstanbul: Sümer Yayınları.
• BUDAN, Cem Yılmaz (2017). “Çevreci Eleştiri Bağlamında Yaşar Kemal’in Kuşlar da Gitti Romanı Üzerine Bir Değerlendirme”. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2/1, 3-20.